مقایسه تطبیقی سیاست های مالیاتی ایران و کشورهای منتخب جهان

مقایسه تطبیقی سیاست های مالیاتی ایران و کشورهای منتخب جهان

اقتصاددان: درآمدهای مالیاتی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ نسبت به سال گذشته ۲۱.۲ درصد افزایش داشته است. با وجود این سهم مالیات به بودجه عمومی نسبت به سال های قبل کاهش یافته و به ۲۹.۴ درصد رسیده است و این در حالی است که میانگین سهم مالیات از کل درآمدهای دولت در کشورهای منتخب در سال‌های مختلف ۶۴ درصد بوده در این میان، هند با متوسط ۸۴ درصد بیشترین و ژاپن با متوسط ۳۹ درصد پایین ترین سهم مالیات از منابع بودجه عمومی دولت را دارا هستند.

معافیت های مالیاتی ، عدم وجود یا ضعف در افزایش پایه های مالیاتی و همچنین فرار گسترده مالیاتی از دلایل پایین بودن نسبت مالیات به بودجه در ایران است . برای مثال به گفته مسیحی معاون درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور، به‌طور متوسط فرار مالیاتی در جهان حدود ۱۵ درصد است اما فرار مالیاتی در ایران بسیار بیشتر و بین ۲۵ تا ۳۰ درصد برآورد شده که براساس برآوردهای ریالی می‌توان گفت حدود ۴۰۰ هزار میلیارد ریال فرار مالیاتی در ایران وجود دارد.به عبارت دیگر میزان فرار مالیاتی پیش بینی شده ۱۶۰ درصد از کل درآمد مالیاتی پیش بینی شده برای سال ۱۴۰۰ بیشتر است.

نرخ مالیات شرکت‌ها ۲۵ درصد است. به گفته ترابی‌فر کارشناس مسائل اقتصادی در کشورهای مختلف سهم مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی بیش از ۴۰ درصد است و سهم مالیات بر سود شرکت‌ها، زیر ۱۰ درصد است. رقم بالای مالیات بر سود شرکت‌ها، برخلاف حمایت از سیاست‌های تولیدی و جهش تولید است و در این خصوص باید سهم مالیات بر درآمد اشخاص افزایش و سهم مالیات بر سود شرکت ها کاهش یابد.
به عبارت دیگر باید بیش از درآمدی که در مسیر تولید قرار گرفته از ثروتی که در گوشه ای انباشته شده مالیات اخذ شود که در ایران اینگونه نیست.

نکته حائز اهمیت در مورد مالیات بر درآمد این است که در ایران نه تنها طبقات و نرخ مالیات افراد پر درآمد افزایش نیافته بلکه بالاترین مالیات بر درآمد از ۳۵ درصد به ۲۵ درصد کاهش یافت. بر اساس نرخ ها و پلکان‌های مالیاتی مصوب سال ۱۳۶۶، مالیات بر درآمد ایران از ۱۹ طبقه مالیاتی مجزا تشکیل شده بود که نرخ مالیات طبقات آن از ۱۲ درصد در کمترین طبقه درآمدی تا ۷۵ درصد تغییر می‌کرد اما در سال جاری طبقات مالیات بر درآمد به ۳ طبقه کاهش یافته و نرخ مالیات آن از ۱۰ درصد تا ۲۵ درصد تغییر می‌کند.

بررسی ها نشان می دهد علی رغم تک نرخی بودن مالیات بر ارزش افزوده در ایران، کشورهای مختلف به صورت چند نرخی عمل کرده و بر محصولات فرهنگی، کالاهای اساسی و دارویی نرخ کمتری از سایر محصولات به خصوص کالاهای لوکس وضع می کنند

.ط