هوش مصنوعی ، تهدید یا فرصت برای کارگران ؟

از زمان های گذشته بارها شنیده ایم که چگونه پیشرفت فناوری و افزایش استفاده ی بشر از دستگاه های صنعتی سبب بیکاری کارگران شده است ؛ بدین شکل که دستگاه های صنعتی قادر اند به شکلی سریعتر و با کیفیت بهتر کاری که از عهده ی چندین کارگر بر می آید را انجام دهند.
اما آیا اینگونه است و هوش مصنوعی کارگران را بیکار خواهد کرد و یا فرصتی است برای بهود کیفیت کار برای همه و حتی کارگران؟

بیایید موضوع را دقیق تر بررسی کنیم:

۱-آیا بیکار خواهیم شد؟

برخی از محققین این دیدگاه را که «اگر روبات‌‌‌ها کارها را انجام دهند با در نظر داشتن اینکه مقدار ثابتی کار برای انجام دادن وجود دارد، انسان‌‌‌ها بیکار می‌‌‌مانند» نوعی «اشتباه کار» می‌‌‌دانند. تاریخ اقتصادی نشان می‌دهد که خوکارسازی(اتوماسیون)، مشاغل جدیدی را در حول فرآیندهای جدید ایجاد می‌کند و این مشاغل جدید همچنان به انسان‌‌‌ها نیاز دارند؛ به این معنا که فناوری مشاغل را حذف می‌کند، نه کار و فرصت اشتغال را.
مطالعات متعددی در خصوص ارتباط میان گسترش هوش مصنوعی و بیکاری افراد صورت گرفته است. براساس مطالعه مک‌‌‌کینزی در سال ۲۰۱۶ که روی بیش از ۲هزار فعالیت کاری در ۸۰۰شغل انجام شد، حدود نیمی از فعالیت‌‌‌های اقتصاد جهانی را می‌‌‌توان با فناوری فعلی خودکار کرد. این گزارش نشان می‌دهد که در حدود ۶۰‌درصد مشاغل حداقل یک‌سوم وظایف را می‌‌‌توان خودکار کرد، اما کمتر از ۵‌درصد مشاغل را می‌‌‌توان کاملا خودکار کرد. به طور متوسط، تنها ۹‌درصد مشاغل در ۲۱اقتصاد (عمدتا پیشرفته) سازمانی قابل خودکار شدن هستند. با این حال ارزیابی‌‌‌های ۹درصدی OECD و ۵درصدی مک‌کینزی در مورد حذف مشاغل از طریق اتوماسیون بسیار کمتر از پیش‌بینی‌‌‌های ۴۷درصدی آکسفورد و ۳۵درصدی PwC به نظر می‌‌‌رسد.
نتایج متعدد علمی حاکی از این است که مشاغل حذف نمی‌‌‌شوند، اما متفاوت خواهند بود. شاهد این موضوع در مطالعه‌‌‌ای در مورد مشاغل اداره سرشماری ایالات‌متحده نمایان می‌شود. در این مطالعه مشخص شد که بین سال‌های ۱۹۵۰ و ۲۰۱۰، تنها یک شغل -اپراتور آسانسور- به دلیل خودکارسازی(اتوماسیونی) شدن حذف شد. مشاغل دیگر همچنان به کار خود ادامه می‌دهند؛ حتی اگر ماهیت آن کار تغییر کرده باشد.

۲-آیا میتوان از هوش مصنوعی جهت حمایت از کارگران استفاده کرد؟

حمایت از کارگران همواره دغدغه ی حقوقدانان و اقتصاددانان مختلف بوده است در همین راستا قوانین کار در کشور های مختلف به تصویب رسیده است و با تصویب قوانین جدید و هدایت هوش مصنوعی در مسیر درست می توان به حمایت بیشتر از کارگران کمک نمود .
به عنوان مثال اخیراً در آمریکا از دو لایحه در جهت این موضوع رونمایی شده است.لایحه نخست که «قانون عدم وجود روسای رباتیک»(No robot Bosses Act) است، کارفرمایان را از اتکای صرف به سیستم های خودکار مانند الگوریتم ها و ابزارهای ماشین یادگیری برای تصمیم گیری درباره استخدام افراد منع می کند. همچنین این لایحه کارفرمایان را ملزم می کند تا درباره شیوه استفاده از چنین سیستمی به کارمندان خود آموزش دهند. از سوی دیگر طبق این لایحه کارفرمایان هنگام استفاده از چنین سیستم هایی باید آن را اعلام کنند.
این پیش نویس قانون کارفرمایان را ملزم می کند نظارت انسانی و واقعی بر استفاده از هوش مصنوعی در محل کار فراهم کنند. این نظارت باید قبل از تصمیم گیری سیستم های خودکار در فرایندهایی مانند استخدام، اضافه یا حذف شیفت کاری یا حتی اخراج کارمندان براساس عملکردشان اجرا می شود.
لایحه دوم «قانون گروه ویژه نظارت بر محیط کار و فناوری استثماری» ( the Exploitative Workplace Surveillance and Technologies Task Force Act) است که براساس آن یک سازمان دولتی ایجاد می شود که نظارت در محل کار را بررسی و به کنگره گزارش می دهد. این سازمان توسط نماینده ای از سوی وزارت کار آمریکا رهبری می شود و مقاماتی از وزارت بازرگانی، کمیسیون فدرال تجارت، کمیسیون فرصت های استخدامی عادلانه و دیگر آژانس ها در آن حضور خواهند داشت.
براساس خلاصه لایحه مذکور کارگروه ویژه تاثیر نظارت و تصمیم گیری سیستم های خودکار روی دستمزد کارمندان و زمانبندی را تحلیل، تاثیر اتحادیه های کارگری را مشخص و شیوه تاثیرگذاری چنین سیستم هایی روی جمعیت در محل کار را تعیین می کند.
بر اساس یک تحقیق انجام شده توسط سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD)، ۶۳ درصد از کارگرانی که در بخش‌های مالی و تولید از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، از شغل خود بیشتر لذت می‌برند.بنابراین هوش مصنوعی بیش از آنکه خطری شغلی برای کارگران باشد با هدایت صحیح و تصویب قوانین مناسب می تواند یاری گر تولید و اقتصاد و قشر زحمت کش کارگران باشد.

«با نگاهی بر نوشته ی دکتر تیرداد تقی پور »