آیا کشوری عقب‌مانده‌تر از این کشور داریم؟!

گفت: در جغرافیای جهان کشوری داریم با این ویژگی‌ها :

آیا تو هیچ یک از عوامل و علل پیشرفت را در این ویژگی‌ها می‌بینی؟

۱ – جمعیت این کشور ۱۲۵میلیون نفر است.

۲ – وسعت این سرزمین یک چهارم خاک ایران است.

۳ – از هر سوی محصور در آب است،

۴ – فاقد هرگونه منابع طبیعی و نفت و گاز و معدن است،

۵ – این کشور خاکی کم‌حاصل و کم‌درخت دارد،

۶ – ویران‌شده و بازمانده از دو جنگ جهانی است،

۷ – بسیار زلزله‌خیز است،

۸ – دارای ناهنجاری‌های طبیعی و دورافتاده است.

۹ – این کشور حتّی نیروی نظامی زیادی ندارد.

۱۰- زمینی و خاکی مناسب برای کشت و کار ندارد.

گفتم: همۀ این عوامل که می‌تواند باعث عقب‌افتادگی یک کشور شود. معلوم است

کشوری بسیار عقب‌مانده است!

گفت: اتّفاقاً همه این عوامل در این کشور موجب پیشرفت شده است!

گفتم: چنین چیزی غیرممکن است.

گفت: کاملاً ممکن است! این کشور، ژاپن است ، کشوری که چندی پیش به خاطر فاجعۀ

ویرانگر بی‌نظیر سونامی و نشست مواد رایو اکتیو نامش همه جا در صدر خبرهای روز قرارگرفت.

ژاپن کشوری است که طلسم صنعت را شکسته ،ولی رشته‌های وابستگی به سنّت را نیز

نگسسته است و اکنون دومین قدرت اقتصادی دنیاست. رژیم سیاسی این کشور ظاهراً

امپراتوری است؛ اما در محتوا و در عمل یکی از دموکراتیک‌ترین کشورهای جهان است

و همین نظام دموکراتیک به این ملّت اجازه داده تا همۀ انرژی‌ها و پتانسیل‌های بالقوّۀ خود

را بالفعل درآورد . در صد سال اخیر پیشرفتش موجب اعجاب و شگفتی همۀ جهانیان شده است.

گفتم: ژاپن از کی روند پیشرفت را آغاز کرد؟

گفت: از سال ۱۸۶۸ میلادی با نهضت میجی پا به دنیای تجدّد گذاشت. در واقع آن چه را که

نتوانست از طریق جنگ به دست آورد، از طریق صنعت به دست آورد.

کشوری که زمین و درخت کم دارد،جا برای کشت و کار ندارد، روی آب دریا کشت می کنند.

حتّی زمین تنیس را بر پشت بام می سازد. ۴۰ ساعت در هفته کار می‌کنند.

هیچ کس نباید بی‌کار باشد. کار را دوست دارند و مقدّس می‌دانند.

ژاپنی‌ها علاوه بر صفات فوق در این ویژگی‌های اخلاقی نیز زبانزد هستند:

– سخت‌کوشند. پشتکار،قناعت،انضباط،وجدان کار ،صرفه‌جویی، کارکرد درست ،وقت شناسی،

ایجاد اعتماد از ویژگی‌های آن‌هاست .

– از قضاوت احساسی و افراطی پرهیز دارند.

– به وعدۀ خود وفا می‌کنند..

– در سخن گفتن منطق دارند.

– به جای فرد برجسته، به جمع برجسته بیشتر اعتقاد دارند.

– متقلّب نیستند.

– دروغ نمی‌گویند.

– رفتارشان اعتماد را برمی‌انگیزند.

– رابطۀ مردم با هم خوب است.

– مردم ناشناس با همدیگر حرف می‌زنند.

– کسی عصبانی نیست. مردم تلخی نشان نمی‌دهند.

– کسی بی‌هدف در خیابان ول نمی‌گردد.

– کار اصالت دارد.

– خیابان‌ها پاکیزه است.

– ترافیک انبوه، ولی آرام است.

– مردم به دقّت به سخنان دیگران گوش می‌دهند.

– سنجیده حرف می‌زنند.

– آرام می‌اندیشند. بلوا و هیاهو نمی‌کنند.

– قیافه‌ها خوددار و آرام است.

– ورزش می‌کنند و شکم‌ها بیرون نزده است.

– در رفتار و گفتارشان نرمی و ادب به چشم می‎خورد .

– رانندگی آنان تحسین برانگیزاست. اتومبیل‌ها بی‌دود و بی‌صدا هستند.

– تاکسی‌ها تمیز است.

– اگر شرط‌بندی و نذر کنید یک ماشین لکّه‌دار ببینید، نمی‌بینید.

– همان دقّتی که در ساخت سونی هست، در رقص و گل‌آرایی هم هست .

– ژاپن مرکز موتورسیکلت دنیاست، ولی صدای موتور به گوش نمی‌رسد و دود ندارد.

– از لحاظ کیفیت جنس، رقابت‌ناپذیرند.

– شعار ژاپنی این است که :یا جنس صادر کن، یا بمیر.

…و خلاصه این که ژاپن کشوری است که بر روش انضباط و کار و استحکام روحی جلو آمده است.

گفتم: دیگر کشورها نتوانسته‌اند این گونه پیشرفت کنند؟

گفت: در دیگر کشورها یا تجمُُّل است، یا فقر. ژاپن راه سوم را نشان داده است. مسایل را

با کیفیّت و ظرافت حل می‌کند، بدون احتیاج به زرق و برق.

در ژاپن مجسّمۀ مردی هست که در یک دستش خبر بمب اتمی است و یک دست برای نگاه‌داری

از صلح. ۳۲۰۰ مجسّمۀ بچّه برای صلح دعا می‌کنند. با آن که در جنگ خلبانانی داشتند که

داوطلبانه در آغوش مرگ می‌رفتند، ولی انعطاف‌پذیری این ملّت به قدری است که با آمریکا

متّحد است .قومی شجاع که تا این اندازه شهامت دارد که به کام مرگ برود، می‌تواند منشاء

پیشرفت‌های بزرگ در عرصۀ زندگی شود.

ژاپن کشوری است که نشان داده با گشایش از تنگی به در می‌آید.افزایش از کمبود و پیروزی

از شکست. با این توصیف مشکل سونامی و زلزله و نشت رادیو اکتیو برای چنین ملّتی حل

می‌شود. اطمینان دارم که سرانجام به آرامش می‌رسند.

گفتم: امّا چگونه است که بهشت ژاپنی‌ها دچار یک تراژدی و چنین حادثۀ بزرگ سونامی شده است؟!

گفت: پیشامدهایی هست که پیشگیری از آن در توان آدمی نیست. گردش آسمان همیشه بر وفق

مراد نیست. مرگ های زودرس،جنگ‌های بیهوده،مصیبت‌های توجیه‌ناپذیر…از این گونه پیشامدها

هستند.

در این گونه حوادث رازی است که در آن نمی‌شود کسی را سرزنش کرد.آدمی بازیچه سرنوشت

است .اختیاردار بی‌اختیار است. وقتی حکیم ایران ، فردوسی می‌گوید:

چنین است و رازش نیامد پدید؛

یعنی نباید از حد معیّنی فراتر رفت.این راز است و راز بر ما روشن نیست.

گفتم: بیشتر مطالبی که تو گفتی توصیفات خوشبینانۀ تو دربارۀ ژاپن است.

آیا موارد و شواهد عینی وجود دارد که این فضیلت‌ها را بتوان عیناً دید؟

گفت: بله،معمولا کشوری که با زلزله‌ای وحشتناک و چنین سونامی ویرانگری روبه‌رو می‌شود،

همۀ ارکان اجتماعی و اقتصادی آن کشور درهم می‌ریزد؛ امّا موارد زیر نشان می‌دهد که

ژاپنی‌ها ، قهر طبیعت را با مهر انسانیّت دارند با خوبی و آرامش درمان می‌کنند.

۱) آرامش
در برگزاری مراسم سوگواری برای درگذشتگان سونامی حتّی یک مورد سوگواری شدید یا

زدن بر سروصورت دیده نشد. میزان تاثُّر و اندوه به طور خود به خود بالا رفته بود.

۲) وقار
برای تقسیم غذا،آب ، پوشاک و سایر نیازمندی‌ها صفوفی منظّم تشکیل می‌دادند. بدون هیچ

حرف زننده یا رفتار خشن.

۳) توانمندی
مهندسی ساختمان‌ها به گونه‌ای پیش‌بینی شده بود که به عنوان نمونه‌ای باورنکردنی

ساختمان‌ها به طرفین پیچ و تاب می‌خوردند ؛ ولی فرو نمی‌ریختند.

۴) رحم و شفقت
مردم فقط اقلام مورد نیاز روزانۀ خود را تهیّه کردند و این باعث شد همه بتوانند مقداری آذوقه تهیّه کنند.

۵) نظم
در نابسامانی‌های معمولی پس از هر زمین‌لرزه هیچ موردی از غارتگری دیده نشد.

زورگویی یا ازدست دیگران ربودن دیده نشد. فقط تفاهم بود.

۶) ایثار
در موقعی که لزوم تخلیۀ نیروگاه‌ها از سوی کارشناسان تاکید شد ،اوّلاً همۀ ساکنان خارج شدند ،

ثانیاً پنجاه نفر از کارگران نیروگاه‌های اتمی به رغم خطرناک‌بودن محیط ماندند تا به خنک کردن

دستگاه‌ها ادامه دهند.

۷) مهربانی
رستوران ها قیمت‌ها را کاهش دادند. همۀ خودپردازها بدون محافظ دست نخورده ماند.

همۀ توانمندان دستگیری از افراد ناتوان را ضروری می‌دانستند.

۸) آموزش
از بچّه تا پیر همه دقیقاً می‌دانستند باید چکار کنند و دقیقاً همان کار را کردند.

۹) وسایل ارتباط جمعی
در انتشار اخبار بسیار خوددار بودند. از گزارش‌های مغرضانه خبری نبود. فقط گزارش‌های آرام‌بخش.

۱۰) وجدان
هنگامی که در یک فروشگاه برق رفت، مردم اجناس را برگرداندند سرجایشان و به آرامی فروشگاه

را ترک کردند .

گفتم: آفرین بر این مردم توسعه‌یافته و بااخلاق! حالا آیا تو می‌توانی به من بگویی چرا ما

در این همه سال نتوانسته‌ایم به چنین پیشرفت‌هایی برسیم؟

گفت: در کشور ما هر دولتی پیش از نشستن بر کرسی قدرت به ما وعده‌هایی خوش می‌دهد

که همه باور می‌کنیم بزودی ژاپن کشورهایی اسلامی می‌شویم!جالب است که پس از کلّی

خرابکاری بر سر ما منّت‌هایی می‌گذارند و می‌گویند شما چقدر خوشبختید که مسئولانی

چون ما دارید!

می‌گویند منصور دوانقی (خلیفۀ عباسی) به یکی از اعراب شام گفت:

شکر خدای را به جای آورید که چون حکومت شما به من واگذار شد، مرض طاعون از بلاد شما

مرتفع گردید.

اعرابی گفت: خداوند عادل‌تر از آن است که همزمان دو بلا بر بندگان خویش گمارد!

گفتم: باز هم #سیاهنمایی کردی؟!

شفیعی مطهر