قمار بزرگ روی لیر ترکیه

 ارزش هر دلار در ترکیه به ۱۵ لیر رسید. دلار در یک ماه گذشته ۵۰ درصد رشد داشته است. رویترز در گزارشی به بررسی اقتصاد ترکیه در وضعیت کنونی پرداخته و بانک مرکزی ترکیه را زیر سوال برده است.

ادامه کاهش نرخ سود؟

بانک مرکزی ترکیه طی سه ماه گذشته نرخ سود را ۴ واحد درصد کاهش داده و به سطح ۱۵ درصد رسانده است. جالب توجه است که انتظار برای ادامه کاهش نرخ بهره در روزهای باقیمانده از امسال میلادی نیز وجود دارد و همین موضوع می‌تواند سقوط لیر را تشدید کند. نظرسنجی رویترز نشان می‌دهد که این هفته نیز بانک مرکزی ترکیه یک‌ واحد درصد دیگر نرخ بهره معیار خود را کاهش می‌دهد. در حالی‌که بر عمق نرخ بهره واقعی منفی در اقتصاد ترکیه افزوده می‌شود اصرار اردوغان برای کاهش نرخ بهره و انتخاب شخصی به عنوان رئیس بانک مرکزی که ایده وی را دنبال کند توجه اقتصاددان‌ها را به خود جلب کرده است. رویه کنونی باعث شده که شاخص قیمت تولیدکننده در یک سال گذشته بیش از ۵۰ درصد رشد داشته باشد و احتمال تورم ۳۰ درصدی نیز در اقتصاد ترکیه پررنگ شود. شاخص قیمت مصرف‌کننده (شاخص تورم عمومی) در ترکیه حالا به سطح ۲۱ درصد رسیده است.

دلارپاشی بانک مرکزی ترکیه دردی دوا نکرد

به گزارش اقتصاددان به نقل از بورسان  ، بانک مرکزی ۴ بار در یک ماه اخیر اقدام به عرضه دلار کرده تا جلوی ریزش لیر را بگیرد (تنها در دو هفته گذشته بیش از ۵ میلیارد دلار لیر خریداری کرده است). حالا این موضوع مطرح می‌شود که ذخایر بانک مرکزی ترکیه تا چه حد می‌تواند برای ممانعت از ریزش ادامه‌دار لیر در برابر دلار استفاده شود. گفته می‌شود ریفانانس بدهی‌های خارجی کل ترکیه حدود ۱۷۰ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت که ریسک بزرگی برای کسب و کارها و اقتصاد ترکیه محسوب می‌شود.

با این حال تراز تجاری ترکیه در ماه اکتبر به مثبت ۳ میلیارد دلار رسیده است و همین موضوع شاید یکی از نشانه‌های امید برای اردوغان است تا با پایین نگه داشتن نرخ بهره و شاید کاهش ارزش لیر بر میزان صادرات خود بیافزاید و نرخ بیکاری را کاهش دهد.

گرچه ارزش ذخایر خارجی بانک مرکزی ترکیه نسبت به یک سال قبل بهبود پیدا کرده اما رویترز می‌گوید (خالص ارزش دارایی خارجی ۲۲ میلیارد دلاری) وضعیت خالص دارایی‌های خارجی چندان مناسب نیست و حتی با در نظر گرفتن سواپ به منطقه منفی می‌رسد همین موضوع باعث می‌شود که بانک مرکزی ترکیه قدرت چندانی برای ادامه دخالت در بازار لیر را نداشته باشد.

زندگی ترک‌ها سخت شده است

به نظر می‌رسد رشد تورم در ترکیه و کاهش ارزش لیر باعث شده مردم استانبول به سمت خرید نان‌های یارانه‌ای متمایل شوند. هزینه‌ها در استانبول رشد ۵۰ درصدی را در یک سال گذشته تجربه کرده است و اجاره‌بها رشد ۷۰ درصدی داشته است. کاهش ارزش لیر قیمت مواد وارداتی را افزایش داده و کمبود دارو را رقم زده است و همچنین فروش گوشی‌های موبایل و سایر لوازم الکترونیکی را متوقف کرده است. در حالی‌که اقتصاددان‌ها نسبت به سیاست کنونی اردوغان هشدار می‌دهند اما اصرا وی می‌تواند حتی به اعتراضات عمومی و تظاهرات دامن بزند. دولت برای جبران افزایش هزینه‌ها پیشنهاد افزایش بودجه دولت برای افزایش حداقل دستمزد را داده است.

محبوبیت اردوغان زیر سوال

به گفته رویترز میزان محبوبیت اردوغان و حزب سیاسی حامی وی به کمترین مقدار در سالیان اخیر رسیده است. با این حال به نظر می‌رسد اردوغان همچنان میان بخشی از طبقه متوسط و روستایی محبوبیت خود را نگه داشته است. در این شرایط به نظر می‌رسد اردوغان تنها راه نجات خود در عرصه سیاست را تلاش برای کاهش بیکاری و بهبود وضعیت اقتصادی ترکیه می‌داند. بر این اساس در ذهن وی‌ کاهش ارزش لیر می‌تواند وی را در رسیدن به این هدف کمک کند. با این حال نکته نگران‌کننده این است که رشد مداوم تورم و کاهش ارزش لیر ریسک‌های سنگینی را برای اقتصاد ترکیه رقم می‌زنند. به این ترتیب این سیاستمدار ترکی که ۱۹ سال در سمت‌های بالای دولتی قرار داشته می‌تواند برای ادامه بقای خود و شاید امیدوار به اثرگذار بودن سیاست‌های شدید انبساطی التهاب سنگینی برای اقتصاد و مردم ترکیه رقم بزند.