تا تحریم هست، صنعت نفت نفس نمی‌کشد

تامین سرمایه از محل تهاتر دارایی‌ها و تهاتر نفت در بودجه روشی است که در یک‌سال گذشته در بودجه پیش‌بینی شده است؛ هرچند دولت گزارشی از این شیوه تامین سرمایه ارائه نکرده، اما به گفته کارشناسان تهاتر نفت برای تامین سرمایه هم شیوه بدون اشکالی نیست.
به دنبال ادامه‌دار شدن تحریم هی نفتی ایران، تهاتر نفت به عنوان یک شیوه تامین سرمایه از سوی دولت در دستور کار قرار گرفته است. آن‌طور که کارشناسان می‌گویند، تهاتر باعث می‌شود درآمد ناشی از منابع طبیعی مثل نفت، گرفتار «بیماری هلندی شود. زیرا مکانیسم اثرگذاری این بیماری اقتصادی در حالت تهاتر نفتی راحت‌تر می‌توان مشاهده کرد.
به گفته کارشناسان، واردکردن انبوهی از یک کالا به عنوان طلب نفتی، باعث کاهش قیمت آن کالا در ایران می‌شود و هر چند در کوتاه‌مدت به رفاه مصرف‌کنندگان کمک می‌کند، نهایتا باعث زیان به تولید آن کالا در ایران و درآمد مردم می‌شود.

تعهدات لازم‌الاجرا

به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان‌صنعت ،  کارشناس انرژی در این رابطه  می‌گوید: در هر قراردادی باید دولت‌های متقابل برای انجام کار ضمانت‌های لازم را بدهند. اگر در گذشته ضعفی داشته‌ایم، این یکی از مشکلات ما بوده که نتوانسته‌ایم غرامت لحاظ کنیم. اگر این موارد لحاظ شود در هر خلف‌وعده‌ای دولت طرف مقابل می‌تواند دولتی را که تخطی کرده مورد بازخواست قرار دهد و از او غرامت بخواهد.
حسن مرادی با اشاره به تعهدات تهاتر نفتی با روسیه گفت: ممکن است کشورها در برهه‌ای از زمان تخلف کنند، اما این تخلفات در حافظه تاریخی باقی می‌ماند و سابقه خودشان خراب می‌شود. بنابراین باید توجه کرد که اگر در گذشته روسیه یا چین تخطی داشته‌اند، دولت‌ها این را به یاد می‌آورند و در همه‌جا ثبت و به حساب آنها گذاشته می‌شود. بنابراین باید تلاش بر این باشد که چنین مواردی تکرار نشوند و در صورت تکرار، کشور زیان‌دیده باید در مراودات بعدی رعایت کند.
او در پاسخ به این سوال که تعهدات ناشی از تهاتر نفتی چطور لازم‌الاجرا می‌شود، گفت: مثلا اگر چین بخواهد روابط سیاسی و اقتصادی خود را با ما ادامه دهد باید بداند که در این موارد تخطی شده و ما اینها را به حساب می‌آوریم. امیدواریم این‌بار چینی‌ها در کار خود دقیق باشند و بدانند نمی‌توانند با توجه به مشکلی که قبلا به بهانه تحریم‌های آمریکا به وجود آمده، در شرایط فعلی که چین هم با آمریکا در تقابل قرار گرفته و در بعضی از موارد، اختلاف‌مواضع پیدا کرده، به کشور ما اجحاف کند و باید این قراردادها را مو به مو اجرا کند. اینها در همان چارچوب منافع و مناسبات مشترک تحلیل و به آن بها داده می‌شود.
مرادی تاکید کرد: تهاتر راهی است که پول بدون انتقال ارز با معاملات متقابل جابه‌جا می‌شود. آنچه تعلق می‌گیرد میزان کمی است و سعی داریم پول‌مان کمتر در بانک‌های چین بماند تا مالیات کم‌تری به آن تعلق بگیرد. دولتمردان و سیاستمداران ما باید هشیار باشند تا اجازه ندهند این موارد تکرار شود و آنها را مو به مو رعایت کنند و منافع کشور را در اولویت کار خود قرار دهند.

بزخری به شیوه چینی

کارشناس انرژی در همین خصوص گفت: زمانی که تحریم‌هایی علیه فروش نفت ایران اعمال شد، این تصور وجود داشت که امکان ندارد فروش نفت ایران به صفر برسد. بالاخره بعضی از شرکت‌های خاص هستند که مشکلی در مراودات بین‌المللی ندارند و اگر نفت ایران ارزان باشد می‌خرند. الان هم دقیقا همین‌طور است. هیچ شرکت بزرگ نفتی چینی از ایران حتی یک قطره نفت هم نمی‌خرد.
مرتضی بهروزی‌فر افزود: خریداران نفت ایران شرکت‌هایی هستند که در جاهایی که هیچ‌گونه ارتباطی با دنیا ندارند، از ایران نفت می‌خرند. پالایشگاه‌های کوچک که در مناطق خاصی تامین فرآورده‌های نفتی را پوشش می‌دهند و مطمئن باشید نه الان و نه بعدا هیچ شرکت بزرگ نفتی تا زمانی که ایران تحت تحریم باشد از ایران نفت نخواهد خرید.
وی با اشاره به طرح تهاتر نفت با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ایران گفت: امکان ندارد با شرایط موجود تحریم‌ها سرمایه‌گذاری به صورت مستقیم در ایران اتفاق بیفتد. اگر هم چنین اتفاقی بیفتد شرکت‌هایی هستند که نه اعتبار بین‌المللی دارند، نه جایگاهی و نه ارتباط و مراوده‌ای با آمریکا و کشورهای اروپایی. شاید چنین شرکت‌هایی بیایند در ایران کار کنند که آنها هم از طرفی نفت ما را خیلی‌خیلی ارزان می‌خرند.
او افزود: متاسفانه چینی‌ها نفت ایران را ارزان‌تر از همه دنیا می‌خرند و با بالاترین هزینه و کم‌ترین کیفیت فاکتور می‌کنند و این مشکل به ملت ایران تحمیل می‌شود.
این کارشناس انرژی با تاکید بر اینکه مطمئن باشید هیچ شرکت معتبری حتی چینی و روسی تا موقعی که تحریم‌ها وجود داشته باشد با ایران کار نخواهد کرد، یادآور شد: هیچ ابهامی در این زمینه وجود ندارد. نمی‌دانم آنهایی که می‌خواهند بگویند ابهام داریم که چه اتفاقی افتاده چه منظوری دارند. اصلا نمی‌تواند غیر از این باشد. در نظر بگیرید شما به عنوان یک شرکت معتبر، از بین کار با ایران یا ایالات متحده اروپا، ایران را انتخاب نخواهید کرد. مسلما این اتفاق خواهد افتاد و مساله مهم‌تر این است که اگر قرار باشد تحت تحریم آمریکا قرار بگیرید دیگر در هیچ کجا نمی‌توانید کاری انجام دهید. چه بخواهیم و چه نخواهیم، ایالات متحده آمریکا بزرگ‌ترین اقتصاد دنیاست و عملا دلار و مبادلات ارزی دنیا تحت کنترل آن کشور است و بخش قابل توجهی از ذخایر ارزی کشورهای بزرگ دنیا، حتی چین، به دلار است و به هیچ عنوان نه به دنبال تقابل با آمریکا هستند و نه می‌خواهند ارزش دلار را کاهش دهند و موقعیت آن را خدشه‌دار کنند.
بهروزی‌فر تصریح کرد: طبق گزارش‌های رسمی، صنعت نفت ما ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار سرمایه برای توسعه لازم دارد تا بتواند از جا بلند شود. مادامی که این تحریم‌ها وجود داشته باشد و تامین مالی اتفاق نیفتد و تجهیزات و امکانات و دانش فنی و شرکت‌های بزرگ وارد این کشور نشوند، امکان ندارد صنعت نفت ما بتواند روی پای خود بایستد .
او افزود: روز‌به‌روز در حال از دست دادن جایگاه‌مان در بازار جهانی و اقتصاد دنیا هستیم. اقتصاد ایران به راحتی از بازارهای دنیا حذف شده و نقش ما در اقتصاد بین‌الملل کمتر از یک درصد است.
بهروزی‌فر گفت: از نظر من به عنوان یک کارشناس، غرب یا شرق مهم نیست. باید با همه دنیا در جهت منافع ملی‌مان ارتباط داشته باشیم. اینکه بگوییم یک کشور همیشه دشمن و یکی همیشه دوست است اصلا واقعیت ندارد و نشان داده شده که مثلا چین و روسیه هم که اینقدر رویشان حساب کرده‌ایم در جای خود زیر پای ما را خالی کرده‌اند. چه به این صورت که در شورای امنیت علیه ما رای داده‌اند یا عملا ما را سر کار گذاشته‌اند و نه سرمایه‌گذاری و کمکی کرده‌اند و نه دست ما را گرفته‌اند. این کاملا بدیهی است و همان‌طور که بقیه دنیا بر مبنای منافع ملی خود در مورد روابط‌شان با سایر کشورها تصمیم می‌گیرند ما هم باید همین کار را انجام دهیم و تا وقتی که جز این باشد و در روابط، دیدگاه‌ها و جهان‌بینی‌مان تجدید نظر نکنیم همین خواهد بود و متاسفانه کشوری که اقتصادش حرفی برای گفتن نداشته باشد خیلی راحت قابل حذف شدن است.

ابهام باید وجود داشته باشد

نرسی قربان از جمله کارشناس‌هایی بوده که معتقد است این ابهامات در مراودات میان ایران و چین باید وجود داشته باشد، وی در همین خصوص در پاسخ کوتاهی تصریح کرد: قبلا به دوستان و شاید به خودتان هم گفته‌ام، مسائل مربوط به خرید و فروش نفت و تضامین مربوطه یا اینکه چقدر می‌فروشند و در قبال آن چه می‌گیرند، محرمانه‌اند. وی افزود: هیچ‌یک از این اطلاعات پخش و اطلاع‌رسانی نمی‌شود که کسی بخواهد از آن مطلع باشد، چون اگر این‌طور نباشد آمریکایی‌ها آن را تحریم و از آن جلوگیری می‌کنند، بنابراین مجبورند آن را در ‌هاله‌ای از ابهام قرار بدهند و محرمانه نگه دارند تا کسی متوجه نشود، به همین دلیل اطلاعات من در مورد ابهامات این مراودات صفر است .

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع