کاربران شبکه های اجتماعی در نقش قاطران پول

دکتر حمید محمد عظیمی با درج یادداشتی در اقتصاددان نوشت :

کلاهبرداران، مجرمان اقتصادی و سازمان های جنایی اغلب برای پنهان کردن منشاء وجوه غیرقانونی خود به پولشویی متکی هستند. هدف مشروع جلوه دادن وجوه و در عین حال دور کردن گروه های جنایتکار از تعقیب قضایی است. این اقدام همچنین تعقیب رد پول را برای مجریان قانون دشوار می کند. علاوه بر روش‌های سنتی پولشویی، مجرمان، شبکه های اجتماعی را به عنوان زمینه‌ای مناسب برای استخدام دستیاران دارای تمایل و یا ناخواسته می‌یابند.

امروزه مردم بیشتر و بیشتر وقت خود را در شبکه های اجتماعی صرف می کنند که به عنوان ابزاری ضروری برای در ارتباط ماندن و به اشتراک گذاشتن زندگی خود با جهان، ابزار خرید و تفریح تبدیل شده اند. با این حال، برخی از شبکه های اجتماعی درهای جدیدی را برای اشکال جدید و بسیار پیچیده پولشویی باز کرده اند، که نشان دهنده یک چالش بزرگ برای دولت ها، شرکت ها، کارآفرینان و انواع سازمان هایی است که از ابزارهای مختلف تجارت الکترونیک استفاده می کنند. طرح های پولشویی و کلاهبرداری در بسیاری از پلتفرم های رسانه های اجتماعی بیداد می کند.

برای کلاهبرداران، چیزهای زیادی در مورد رسانه های اجتماعی وجود دارد. این یک راه کم هزینه برای دسترسی به میلیاردها نفر از هر نقطه در جهان است. ساختن یک شخصیت جعلی آسان است، کلاهبرداران می توانند پروفیل موجود را هک کنند تا «دوستان» را به کلاهبرداری وادار کنند. این توانایی برای تنظیم دقیق رویکرد آنها با مطالعه جزئیات شخصی افراد در رسانه های اجتماعی وجود دارد. در واقع، کلاهبرداران به راحتی می توانند از ابزارهای موجود برای تبلیغ کنندگان در پلتفرم های رسانه های اجتماعی استفاده کنند تا به طور سیستماتیک افراد را با تبلیغات جعلی بر اساس جزئیات شخصی مانند سن، علایق یا خریدهای گذشته هدف قرار دهند.

پولشویان می توانند از طریق شبکه های اجتماعی برنامه های پولساز یا هویت جعلی بسازند و سعی کنند مردم را در این برنامه ها مشارکت دهند. کلاهبرداران و مجرمان مالی همیشه به دنبال افرادی هستند که بخواهند حساب های بانکی خود را به آنها قرض دهند تا پول نقد غیرقانونی را دریافت و برداشت کنند که به این افراد -که عملا نقش قربانی را دارند- قاطر پول گفته می شود.

قاطر پول

افراد در تنگنای اقتصادی، فاقد شغل، دانشجویان، مهاجران و جوانان زیر بیست سال و نهایتا افراد مسن ممکن است در شبکه های اجتماعی به عنوان قاطر پول در فرایند پولشویی مورد سوء استفاده قرار بگیرند، زیرا آنها می توانند به عنوان واسطه بین فرد پولشو و حساب بانکی او عمل کنند. این کاربران در برابر تله‌های «پول آسان و سریع» آسیب‌پذیرتر هستند. قاطرها معمولا دارای سابقه بانکی تمیز و بدون سابقه کیفری هستند. این نوع از عدم سوء پیشینه به آنها اجازه می دهد تا پول مجرمانه را بدون جلب توجه به خود جابجا نمایند.

قاطرهای پول افرادی هستند که آگاهانه یا در موارد خاص ناآگاهانه به سازمان های جنایتکار کمک می کنند تا سودهای نامشروع خود را بشویند. آنها این کار را با ارائه حساب های خود برای کمک به دریافت و انتقال وجوه تقلبی انجام می دهند و در نتیجه آن را مشروع می کنند.

قاطرهای پول از طریق پیشنهادهای شغلی آنلاین، سایت های دوستیابی یا انجمن های دارک وب استخدام می شوند. استخدام‌کنندگان می‌توانند با وعده پول آسان یا ایجاد آگهی‌های شغلی که شبیه پیشنهادهای قانونی به نظر می‌رسند، افراد را فریب دهند. برخی از قاطرهای پول می دانند که از جنایتکاران حمایت می کنند در حالی که برخی دیگر از آن بی خبرند.

قاطرهای پول می‌توانند وجوه را از طریق حساب‌های بانکی، ارز مجازی، کارت‌های ‌پرداخت یا مشاغل خدماتی، جابه‌جا کنند،  این به مجرمان کمک می کند تا از رویه های  نظارتی و شناسایی مشتری اجتناب کنند و هویت و منابع مالی خود را پنهان کنند. به عنوان مثال یک  مجرم مالی، ویدیوی کوتاهی از مقداری پول نقد ایجاد می کند و آن را در یک پلتفرم رسانه اجتماعی با عنوان “پول آسان” یا “چه کسی می خواهد پول در بیاورد” منتشر می کند. یک نفر پاسخ می دهد، مجرم اطلاعات شخصی و بانکی قاطر را اخذ می نماید – نام کامل، تاریخ تولد، آدرس، شماره تلفن، تصویر کارت ملی/ شناسنامه او- و طی چند روز قاطر پول را دریافت می کند و آن را از طریق حساب بانکی یا به صورت رمزنگاری انتقال می دهد. پول شسته می شود و قاطر درصد خود را از آن می گیرد.

روش های پولشویی در شبکه های اجتماعی

پولشویی در شبکه های اجتماعی اغلب به دو صورت انجام می شود؛ در روش اول، فرد پولشو با استفاده از حساب های جعلی یا حساب هایی که به نام دیگران ثبت شده اند، پول نقد خود را به حساب بانکی خود واریز می کند، سپس این پول به حساب های دیگر منتقل می شود تا رد پای پولشویی پاک شود. در روش دوم، فرد پولشو از قاطران به عنوان واسطه استفاده می کند. فرد پولشو پول نقد خود را به یک قربانی می دهد و از او می خواهد تا آن را به حساب بانکی خود واریز کند. قربانی با دریافت کمیسیون اندک، این کار را انجام می دهد. در این روش، پول نقد غیرقانونی به حساب بانکی فرد پولشو وارد می شود و رد پای پولشویی پاک می شود.

برخی از پلت فرم های تعاملی آنلاین مانند، اینستاگرام، اسنپ چت، متا (فیس بوک) و رسانه های مشابه، امکان و بستر کلاهبرداری های سرمایه گذاری، کلاهبرداری های عاشقانه و کلاهبرداری های خرید آنلاین را فراهم می کنند.

پولشویی از طریق اینستاگرام

به عنوان یک شبکه اجتماعی بزرگ، اینستاگرام برای فعالیت های مالی و تجاری نیز استفاده می شود و این امر می تواند زمینه ساز پولشویی باشد. روش های مختلفی برای پولشویی از طریق اینستاگرام وجود دارد، از جمله استفاده از حساب های جعلی، فروش کالاهای غیرقانونی، دریافت و پرداخت نقدی، استفاده از کابران به عنوان واسطه برای واریز پول به حساب بانکی و غیره. با توجه به اینکه فعالیت های مالی در اینستاگرام به صورت آنلاین انجام می شود و نظارت بر آن دشوار است، ممکن است که فعالیت های پولشویی در این شبکه انجام شود.

سخن پایانی

پیامد درگیر شدن در یک عملیات مشکوک به پولشویی این است که ممکن است فرد قربانی با عمل به عنوان یک قاطر پول با پیگرد قانونی مواجه شود. اگر از حساب فرد استفاده شود، می تواند مجرم شناخته شود، این بدان معناست که حتی اگر فردی از نحوه استفاده از حساب بانکی خود آگاه نباشد، ممکن است همچنان به عنوان بخشی از یک طرح پولشویی شریک جرم شناخته شود.

حتی اگر فردی نداند که پول به کجا می‌رود یا برای چیست، اگر گرفتار شود، با داشتن نقش قاطر پول می‌تواند منجر به عواقب بلندمدت شود. حساب‌های بانکی مسدود یا بسته می‌شود و ممکن است در نهایت دورانی را هم در زندان را بگذراند. در مواردی که پولشویی برای مخفی کردن پول به دست آمده از طریق فعالیت های مجرمانه استفاده می شود و از جنایات جدی مانند تروریسم، قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان حمایت مالی می کند، درگیر شدن با این افراد می‌تواند خود فرد قربانی و خانواده‌ اش را در معرض خطر ارعاب و خشونت قرار دهد. ابتدایی ترین کار برای پیشگیری این است که همیشه به وعده پول در ازای انتقال وجه از طریق حساب بانکی خود مشکوک باشیم. آگهی شغلی که وعده پاداش مالی بالایی را برای حداقل تلاش دهد قابل اعتماد نیست و هرگز نباید به آن پاسخ داد، چرا که احتمالاً این یک کلاهبرداری است.

به طور کلی، پولشویی در شبکه های اجتماعی به دلیل عدم نظارت و کنترل دقیق بر فعالیت های مالی، امکان پذیر است. برای جلوگیری از این مشکل، علاوه بر آگاه سازی شهروندان نسبت به خطرات و آسیب پذیر بودن طیف وسیعی از کابران، ضرورت دارد که حاکمیت، سازمان های نظارتی و بانک ها به طور مداوم فعالیت های مالی در شبکه های اجتماعی را نظارت کنند و اقدامات لازم را برای جلوگیری از پولشویی در این شبکه ها انجام دهند.

حمید محمدعظیمی

کارشناس آموزش در حوزه تامین مالی و سرمایه گذاری

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع