چگونه اخبار جعلی در اینترنت را تشخیص دهیم؟

اقتصاددان :  در نوامبر ۲۰۱۶ پژوهش‌گران دانشگاه استنفورد هشدار دادند که :

بسیاری از دانشجویان آمریکا توانایی تشخیص “گزارش‌خبری”، “مقاله فنی” و “آگهی خبری” را از هم ندارند.

این کمبود سواد رسانه‌ای می‌تواند پیامدهای ناگواری داشته باشد.

اگر می‌خواهید توانایی خود را در تشخیص خبر درست از شایعه و خبرهای ساختگی تقویت کنید باید این ۵ پرسش را در هنگام خواندن خبر از خود بپرسید.

۱️⃣  خبر را چه کسی نوشته است؟

در خبر درست همیشه نامی واقعی از یک خبرنگار یا روزنامه‌نگار واقعی، که قابل پیگیری باشد به عنوان مرجع و منبع خبر گفته می‌شود ولی در خبرهای ساختگی، شایعه یا تبلیغاتی، چنین چیزی وجود ندارد.

وقتی نام نویسنده یا گوینده‌  را در خبر می‌بینید حتما بیوگرافی او را نیز دنبال کنید.

این‌گونه در می‌یابید که آیا این “گزارش خبری”  است و یک خبرنگار به قصد اطلاع رسانی آن را نوشته است یا یک “مقاله‌ی فنی” است که یک کارشناس مطلع از موضوع خبر، آنرا نوشته است و یا اینکه چیز دیگری از قبیل تبلیغات، شایعه و یا خبر ساختگی است!

۲️⃣  خبر چه چیزی می‌خواهد بگوید؟

خبر واقعی وقتی درباره موضوعی جنجالی باشد معمولا آنرا به نقل از منابع واقعیِ معتبر که قابل پیگیری باشند، می‌گوید.

در حالی‌که خبر ساختگی منبع دروغین، آدرس اینترنتی ساختگی، عنوان کلی غیر قابل پیگیری، و یا با استناد به مطالب مشابه غلط انداز دیگر می‌گوید که با اندکی کندوکاو و ژرف‌نگری، نادرستی آن قابل تشخیص است.

۳️⃣  خبر چه زمانی منتشر شده است؟

حتما به تاریخ انتشار خبر دقت کنید اگر به کلمه‌های “خبر فوری” در خبر بر می‌خورید بیشتر دقت کنید زیرا احتمال ساختگی بودن یا تبلیغاتی بودن آن بیشتر است.

۴️⃣ خبر در کجا منتشر شده؟

خبر درست و مهم، حتما در خبرگزاری‌ها و سایت‌های مشهورِ دارای اعتبار نیز منتشر می‌شود.

اگر خبر را برای نخستین باردر شبکه‌های اجتماعی می‌بینید باید پیش از بازنشر و فرستادن آن برای دیگران، تلاش کنید تا درستی آن را بیازمایید.

۵️⃣  از خواندن خبر چه احساسی به شما دست می‌دهد؟

خبر ساختگی مثل همه‌ی تبلیغات دیگر برای برانگیختن احساس شما طراحی شده است.

پس اگر با خواندن خبری بسیار ناراحت شدید، دِرَنگ کنید و نفس عمیقی بکشید.

ادعایی که در خبر وجوددارد را دست کم درسه خبرگزاری ویارسانه‌ی معتبر تحقیق کنید و سپس تصمیم بگیرید که خبر را ساختگی یا واقعی به حساب آورید.

نباید همه چیزرازود باور کرد.هیچ چیزی بهتراز تفکرانتقادی در روبرو شدن با خبر نیست.

اگر ۵ پرسش بالا را در خواندن خبرها رعایت کنید به تدریج سواد رسانه‌ای خود را افزایش می‌دهید. در هر صورت اینها تکنیک‌های اولیه‌ی تشخیص خبر درست از نادرست هستند برای افزایش بیشتر توانایی‌های خود در این زمینه، باید منابع مرتبط را مطالعه نمایید.

توصیه اقای دکتر داود محمدی

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع