هیات علمی یا کارخانه چاپ مقاله!

 به گزارش اقتصاددان ، الف نوشت: بر خود فرض دانستم که دو موضوع مهم را به گوش مسئولین محترم آموزش کشور چه در وزارت آموزش و پرورش و چه در وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و حتی مسئولین رده های بالاتر حکومتی برسانم.

۱) نکته اول اینکه اولا مدت‌ها است، شاید بیش از ۱۵ سال که سیستم آموزشی دانشگاه‌های برتر و معروف دنیا (مثل MIT) علاوه بر آموزش حضوری به آموزش مجازی نگاه ویژه‌ای داشته است. برای معرفی بیشتر و بهتر سیستم آموزشی کشور در سطح بین المللی لازم و واجب است تا اساتید دانشگاه‌ها و حتی دبیران، تدریس خود را علاوه بر حضوری، در بستر (پلتفرم) های داخلی و ترجیحا بین‌المللی نیز انجام بدهند.

۲) متاسفانه در حدود ۱۵ سال اخیر شاخصی بنام H-index جهت ارزشیابی عملکرد آکادمیک اساتید دانشگاه‌ها مورد توجه مسئولین وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گرفته است که باعث ایجاد یک جو و فضای (مسموم) رقابتی بین اساتید جهت چاپ هر چه بیشتر مقالات در مجلات معتبر بین المللی شده است. ظاهرا این کار خیلی خوب به نظر می‌رسد اما باطنا و در واقعیت یک فاجعه علمی برای کشور به ارمغان آورده است. ایران در بین ۸ کشور (به ترتیب عربستان سعودی، پاکستان، روسیه، چین، مصر، مالزی، ایران و هند) با بالاترین میزان پس گرفتن مقالات (retraction)، هفتمین کشور بوده است.

این موضوع دارای اهمیت بسیاری است. اول اینکه باعث یک آبروریزی بین المللی برای نظام آموزشی و پژوهشی کشور است و دوم اینکه باعث می‌شود بسیاری از پژوهشگران زحمتکش کشور برای چاپ مقالاتشان در مجلات بین المللی دچار مشکل شوند و سوم اینکه یک پژوهش باید کاربردی باشد و بتواند گره‌ای از مشکلات کشور بگشاید. فرض کنیم که H-index یک استاد هم شد ۲۰۰، خب که چه شود؟ آیا دردی از دردهای کشور درمان می‌شود یا نه، این شاخص مصرف داخلی دارد و فقط بدرد ترفیع پایه یا ارتقاء اساتید می‌خورد؟ فلذا باید چاره‌ای جدی اندیشید. به نظر می‌رسد که باید شاخص‌های ارزیابی عملکرد آکادمیک اعضاء هیات علمی بطور صحیح تغییر داده شود تا دیدگاه به یک هیات علمی به عنوان یک کارخانه چاپ مقاله تغییر یابد.

همین قبل از عید بود که با یکی از همکاران هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران صحبت می‌کردیم. ایشان گفتند ۴۰ تا از مقالات فلان استاد تمام فلان دانشگاه شهر تهران زیر سوال رفته است و ایشان در حالیکه بشدت عصبانی هستند درحال پاسخگویی به سوالات آن مجلات در خصوص مقالاتی که قبلا چاپ کرده‌اند می‌باشند. شاخص H-index این استاد بالای ۸۰ است.