علی(ع) همچنان در غربت و مظلومیت

شب های قدر با علی (ع) هم ناله شدیم ؛ اما همراه نشدیم. وقتی شیوه حکومت علی(ع) را با مشاهدات خود می سنجیم، نمی توانیم بر غربت و مظلومیت مستمر علی(ع) در جامعه امروز نگرییم ؛ در جامعه ای که ادعای انحصاری پیروی از او را دارد.

این فصل را با هم بخوانیم.

حکومت علی (ع)
نگاه حضرت علی (ع) به حکومت و زمامداری این بود که این منصب، وسیله ای برای احقاق حقوق مظلومان است؛ علی بن ابی طالب حکومت را برای انجام وظیفه الهی پذیرفت تا به وسیله آن حق مظلومان را بگیرد و یا از ظلم ستمگران جلوگیری کند .حکومت علی (ع) بر محور حق قرار دارد و از همین نقطه است که حکومت او با سایر حکومت ها متمایز می شود.
در نگاه علی (ع)، محور همه عالم، خداوند بی همتاست و تلاش او بر آن بود که ارزش های لطیف الهی و انسانی در جامعه رواج یابد. او حکومت را طعمه ای لذیذ برای غارت اموال مردم نمی داند، لذا حکومتش خودمحور، خودکامه و متجاوز نیست از همین نقطه است که راه او در حکومت، از اکثر حکومت های گذشته و امروز جدا می شود.
علی (ع) معتقد است که ظلم گرایی، راز سستی و بی ثباتی حکومت هاست و عدالت سپر استوار دولت هاست. با وجود ظلم در نظام سیاسی، دین و دنیای مردم نابسامان و آشفته می شود. علت گرایش به ظلم، چیزی جز افزون طلبی و مطامع دنیوی نیست و ظالمان برای دستیابی به مقاصد خود، همه مرزهای اخلاقی و انسانی را در می نوردند. امام علی (ع ) در سخنی می فرماید:

« اگر دو گرگ از دو طرف به گله ای حمله کنند، بدتر نیست از این که ریاست طلبان و قدرتمندان به جان مردم بیفتند . »

از دیدگاه علی (ع)، باید تعامل متعادلی بین حاکمان و مردم برقرار باشد. بدین شکل که مردم برای تامین امنیت خود به زمامداران اعتماد و تکیه کنند. از سوی دیگر ، حاکمان، مردم را شایسته آرامش و رفاه و دریافت بهترین خدمات بدانند. در این صورت نظام سیاسی دچار آفت نخواهد شد.
در دوران حکومت حضرت علی (ع) سه عامل مهم، محور اداره جامعه بودند و این سه عبارت بود از حق طلبی، عدالت خواهی و مردم گرایی.
از دغدغه های فکری امام علی (ع) در زمینه حکومت و وظایف والیان، مقابله با ظلم، تبعیض و گسترش عدل و دادگری است. ایشان در دوران حکومتش، هنگامی که مطلع شد که گروهی به منطقه تحت الحمایه او تجاوز نموده و اموال مردم را غارت کرده اند و ضمن این یورش زنی غیرمسلمان مورد ستم قرار گرفته، آن چنان منقلب شد که فرمود:

اگر مسلمانی از اندوه این حادثه بمیرد، بر او سرزنشی نیست.
حضرت علی (ع ) در منشور فرمانروایی اش، انصاف با مردم را توصیه می کند و از ظلم و پی آمدهای آن بر حذر می دارد و چنین می فرماید:

با مردم به انصاف رفتار کنید، زیرا اگر چنین نکنید، ستم کرده اید و هرکس به بندگان خدا ظلم کند، خدا به جای بندگانش، دشمن او خواهد بود و هرکس که خدا دشمنش باشد، منطقش را درهم می کوبد خدا دعای ضعیفان را می پذیرد و در کمین بیدادگران است.
امام علی (ع) در دوران حکومت خویش همواره به نقش مردم در تحولات اجتماعی و رشد یا انحطاط جامعه توجه داشت و از نگاه ایشان اتخاذ راهکارهایی برای حفظ ارتباط تنگاتنگ میان طبقه حاکم و مردم ضروری بود. لذا مردم را در جریان امور کشور قرار می داد و به کارگزاران خود نیز این شیوه را توصیه می کرد.
به گواهی تاریخ، علی (ع) قبل از هرکس به آنچه در منشور حکومتی خود آورده بود، عمل می کرد. او در زندگی خویش تنها به شرافت و کرامت انسان ها و حقوق متعالی آن ها می اندیشید و برای مردم ارزش و احترام بسیار قائل بود . تا آنجا که ایشان در روزهایی خاص خارج از مقر حکومت می نشست و مردم بدون هیچ مانع و به راحتی با آن حضرت ملاقات کرده و مشکلات خود را مطرح می کردند. حکومت علی (ع) از آنجا که تکیه بر رحمت و مهر داشت از فریبکاری، خشم و ارعاب به دور بود . علی (ع) در همین مورد می فرماید:

مهربانی و خوش رفتاری با توده های مردم را در دل خویش جای ده و با آنان به محبت و نیکویی رفتار کن. هرگز مباد که برایشان درنده ای خون آشام باشی که خوردنشان را غنیمت شماری.
از شاخصه های حکومت امام علی (ع) آزادی مردم و مشارکت دادن آن ها در اداره حکومت بود. او با این که از جانب پیامبر (ص) برگزیده شد و پس از او شایسته ترین فرد برای رهبری جامعه بود، تا زمانی که مردم به او روی نیاوردند، در مسند حکومت قرار نگرفت . علی (ع) در اوج قدرت، در برابر مردم بسیار فروتن و نرمخو بود و از آن ها در انجام کارها یاری می خواست. علی (ع) می فرمود:

هرکس با مردم مشورت کند، خود را در خرد آنان شریک می سازد.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع