روی دیگر سکه انرژی

وزیر سابق نفت اظهار داشت: برخی به دنبال این هستند با ظاهر خیرخواهانه در اذهان ما تاثیر بگذارند و روش‌هایی برای قراردادها پیشنهاد کنند که به جایگاه شرکت نفت خدشه وارد کنند و به فسادهای بزرگی دامن بزنند. بنده نگرانم و باید تذکر دهیم که این اتفاق نیفتد. بیژن نامدار زنگنه، وزیر سابق نفت، در نهمین کنگره راهبردی نفت و نیرو اظهار داشت: بنده سال‌ها در زمینه راهبردهای نفت و انرژی در کشور فکر کرده‌ام و اسناد مهمی در سال ۹۹ با مشارکت جمع کثیری ار مدیران و کارشناسان وزارت نفت تدوین و بخش‌هایی به تصویب شورای عالی انرژی رسید.این جمع‌بندی ۴۰ سال مدیریت در بخش نفت و انرژی کشور بوده است. وی افزود: مطالب امروز بنده با فرض وجود شرایط تعاملی اقتصاد ایران و جهان مانند آنچه که در سال‌های ۶۸ تا ۷۴ و ۷۶ تا ۸۴ داشتیم، است. یعنی نبود تحریم‌های موثر و فراگیر بین‌المللی علیه ایران. وی افزود: برخی می‌گویند برای این حرف‌ها گوش شنوا وجود ندارد اما بنده بر این باورم هر حرفی بر اساس اندیشه‌ورزی و پاسخگویی منطقی و علمی باشد راه خود را باز می‌کند و تاثیرگذار است بنابراین با امید و تلاش زیاد بر مسیری که اعتقاد دارم پافشاری می‌کنم بنده اعتقاد دارم. اگر بر سر راه یک قطره هم مانع ایجاد شود آنقدر می‌چکد تا سنگ را سوراخ و عبور کند ما هم باید با وجود موانع ادامه دهیم.

  به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل   ، وزیر پیشین نفت گفت: بنده راهبردهای بخش بالادست نفت و گاز، راهبرد پالایش نفت و گاز و میعانات، راهبرد بهینه‌سازی مصرف انرژی، راهبردهای پتروشیمی، راهبردها برای سازماندهی ساختار صنعت و گاز، راهبرد نوع و شرایط عمومی قراردادهای نفتی، توسعه فناوری در بخش نفت و انرژی را تبیین می‌کنم. وی با اشاره به راهبردها برای صادرات بخش بالادست نفت و گاز گفت: در گزارش IEA گرچه عنوان شده تا ۲۰۴۰ انرژی‌های فسیلی نقش غالب را دارند اما واضح است که به لحاظ درصد روند رو به کاهش دارند. بنده امید دارم با تحولات رادیکال در حوزه انرژی قیمت انرژی کم می‌شود اکنون عربستان با ۲.۵ سنت تولید انرژی خورشیدی دارد و بنا دارد به ۱.۷ سنت برسد، در ایران زیر ۴ سنت می‌توان انرژی خورشیدی تولید کرد. آنچه مهم است، اینکه خلیج فارس از مهم‌ترین مناطق نفتی جهان است که ۶۰ درصد کل ذخایر نفت جهان و ۴۰ درصد از کل ذخایر شناخته شده گاز جهان را دارا است و ایران سومین ذخایر نفت و دومین ذخایر گاز جهان‌ را دارد.

بنده معتقدم عصر نفت با پایان نفت به پایان نمی‌رسد همان‌گونه که عصر سنگ با پایان سنگ تمام نشد بلکه با توسعه تکنولوژی به پایان رسید. وی بیان داشت: از پیروزی انقلاب در ذهن ما اینگونه تداعی شده که باید نفت را برای آیندگان حفظ کنیم اما واقعیت اینکه در دنیا با سرعت تلاش می‌شود به تولید برسد و با وجود انرژی‌های تجدیدپذیر ما نمی‌توانیم و عاقلانه و اخلاقی نیست در برابر این تلاش بایستیم. در چنین شرایطی باید بدانیم زمان برای تولید نفت بسیار کوتاه است، اگر به روند کنونی تولید ادامه دهیم نزدیک ۱۰۰ سال نفت داریم ۲ برابر نفتی که از ابتدای تاریخ بشریت با همین ضریب بازیافت پایین نفت تولید می‌کنیم، همچنین برای ۲۷۰ سال هم ذخایر گازی داریم. معتقدم ظرف ۳۰ سال آینده برای تولید نفت باید از مراکزی اجازه بگیریم، یعنی اینگونه نیست که اجازه دهند هر کشوری هر میزان که خواست نفت و گاز تولید کند، کمااینکه اکنون بسیاری از کشورها را مجبور کرده‌اند میزان کربن تولیدی را کاهش دهند. زنگنه ادامه داد: زمان ما کوتاه است بنابراین باید با سرعت نفت را تولید کنیم و به بالاترین ظرفیت ممکن برسیم. وی بیان داشت: حداکثر قیمت تمام‌شده هر بشکه نفت در ایران زیر ۸ دلار است و با ۲۰ درصد سود ارزی ۷۲ دلار سود باد آورده خواهیم داشت. در هیچ‌کالایی در دنیا به این شکل نیست و بعد از آن بابت سوددهی با فاصله بالا گاز قرار دارد، بنابراین اگر درست نگاه کنیم منابع عظیمی برای ما تولید می‌کند. زنگنه گفت: ما ۱۵۰ میلیارد بشکه نفت باقیمانده داریم که می‌توانیم به تولید ۷ میلیون بشکه در روز برسیم، امریکا ۶۰ میلیارد بشکه نفت دارد اما ۱۲ میلیون بشکه تولید می‌کند.

وی با بیان اینکه میادین مشترک باید در اولویت قرار گیرند، افزود: ما در تولید و صادرات نفت مشکلی نخواهیم داشت. چراکه برای افزایش صادرات هم مشکلی نخواهیم داشت هرچند آسان نیست. زنگنه ادامه داد: موضوع بعدی استفاده درست از منابع حاصل از افزایش تولید است بنده معتقدم منابع عظیمی در کشور تولید می‌شود اگر از آنها درست استفاده شود به ازای هر دلار بیش از ۳ دلار تجهیز می‌شود.

وی افزود: تولید گاز ظرف ۵ تا ۶ سال می‌تواند به ۱۵۰۰ میلیون متر مکعب در روز برسد البته نباید اولویت در پارس جنوبی فراموش شود. پارس جنوبی علاوه بر سرمایه به تدبیر و تکنولوژی نیاز دارد چراکه همسایه هم تصمیم گرفته فعال‌تر در این میدان ورود کند. وی ادامه داد: بنده در نامه‌ای به پالایش و پخش در سال ۹۹ اهداف کمی را ابلاغ کردم، بر این اساس تا ۱۴۰۵ هدف تولید ۱۲۵ میلیون لیتر در ۱۴۱۰، ۱۳۰ میلیون لیتر و در ۱۴۲۰ به ۱۶۰ میلیون لیتر تولید بنزین برسیم. وزیر پیشین نفت با اشاره به موضوع پتروشیمی گفت: مزیت ما در این‌حوزه پتروشیمی‌های گازی است چون نمی‌توانیم گاز را به راحتی صادر کنیم. البته این مزیت نسبت به پتروشیمی‌های با خوراک مایع مطلق نیست. وی افزود: در سال ۸۲ در لایحه برنامه توسعه رابطه مالی دولت و شرکت نفت بر مبنای کارشناسی تنظیم شد و در مجلس هم تصویب شد که بعدها در مجلس توسط برخی نمایندگان حذف و کشور از یک خیر کثیر محروم‌ شد. وی ادامه داد: رابطه مالی دولت و شرکت نفت مغشوش است، ۱۴.۵ درصد سهم نفت مشکل دارد ما پیشنهاد کردیم که سه پرداخت بهره مالکانه، مالیات و سود سهام به دولت پرداخت کند. ۱۵ سال بعد از ما این طرح را بن سلمان با موفقیت پیاده کرد و آرامکو را قیمت‌گذاری کرد. ما با این منابع نفت و گاز زیرزمینی که در هیچ صورت مالی منعکس نیست، اکنون شرکت نفت ما بالاترین بدهی را دارد، اما آرامکو ۳ هزار میلیارد دلار ارزش‌گذاری شد و اکنون ارزش این شرکت به ۵ هزار میلیارد دلار در بورس رسیده است و سودده‌ترین شرکت دنیا شد. ما با ارزش‌گذاری شرکت نفت از بالای ۲ هزار میلیارد دلار می‌توانیم شروع کنیم و هر ایرانی هم سهامدار شود.

چشم‌اندازی برای بخش نفت و گاز دیده نمی‌شود

یک کارشناس ارشد اقتصاد در نهمین کنگره راهبردی نفت و نیرو بیان کرد که اقتصاد با صنعت و نفت رشد می‌کند و در ایران این دو موتور رشد اقتصادی خاموش شده است.

کارشناس ارشد اقتصاد بیان کرد که اقتصاد با صنعت و نفت رشد می‌کند و در ایران دو موتور رشد اقتصادی خاموش شده است. مسعود نیلی در نهمین کنگره راهبردی نفت و نیرو تصریح کرد که کشور سال‌های طولانی است که در تامین مالی برای سرمایه‌گذاری در حوزه نفت مشکل دارد.

این استاد دانشگاه صنعتی شریف گفت که ما در داخل کشور رژیم نادرست یارانه‌ای و در خارج از کشور رژیم مالی را داریم و این مدل کسب و کار به ضرر نفت و گاز و اقتصاد کشور است که البته نتیجه تبصره ۳۸ بودجه در سال ۵۸ است که بر پایه آن نفت داخل بودجه عمومی گنجانده شد و بنا شد از خزانه پول بگیرد و این با تحولات ادامه پیدا کرد.

نیلی با بیان اینکه دولت در ایران بر بازار صادرات نفت سلطه دارد، افزود در کشورهای نفتی بخش تولید در اختیار و انحصار دولت است و نفت را با هزینه پایین تولید و با ارزش بالاتر عرضه می‌کند. او با اشاره به اینکه دولت ۱۴.۵ درصد پول فروش نفت را به خود شرکت نفت می‌دهد و مابقی خرج مصارف دیگر می‌شود، افزود هر قدر قیمت و درآمد نفت نوسان داشته باشد متوجه شرکت ملی نفت خواهد شد؛ نتیجه اینکه این شرکت نمی‌تواند برنامه‌ریزی بلندمدت داشته باشد زیرا از منابع در اختیار اطلاعی ندارد. نیلی اظهار داشت که قبلا شرکت نفت چالش قیمت را داشت، از زمان تحریم میزان صادرات هم به آن اضافه شده که به نوسان بزرگ‌تری منجر شده است. این استاد دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه موجودی سرمایه نفت و گاز در حساب ملی از سال ۸۹ رشد منفی داشته است گفت در دو مقطع جنگ و از سال ۸۹ این موجودی رشد منفی داشته که البته از سال ۸۹ این شدت بیشتر هم بوده ‌و دلیل آن عدم سرمایه‌گذاری است. نیلی تاکید کرد که اقتصاد با صنعت و نفت رشد می‌کند که موجودی سرمایه صنعت نیز از سال ۹۶ منفی شده، به عبارت دیگر دو موتور رشد اقتصادی خاموش شده است. نتیجه اینکه در شرایط تحریم بازتعریف هر کدام از این دو امکانپذیر نیست. این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه کل عدد منابع صادرات نفت کوچک شده است، افزود: از این میزان نیز عدد کوچکی به خود نفت می‌رسد به‌طوری که اکنون باید گفت شرکت ملی نفت بدهکارترین شرکت دولتی در ایران و این فاجعه است.

با ناترازی در همه حوزه‌های انرژی مواجه هستیم

دبیرکل سابق مجمع کشورهای صادرکننده گاز گفت: ما به ۱۶۰ تا ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در حوزه نفت نیاز داریم و مهم‌ترین چالش ما تنش سیاسی و تحریم‌های گسترده است به‌طوری که تدوین راهبرد کشاورزی و تحقق جایگاه درست اقتصادی و ژئوپلیتیک بدون صادرات نفت و گاز میسر نیست. محمدحسین عادلی در نهمین کنگره نفت و نیرو با بیان اینکه تحولات شگرفی در بازار انرژی اتفاق افتاده است، اظهار داشت: به دلیل تلاطم‌های ژئوپلیتیک وضعیت انرژی متلاطم است که از جمله دلایل آن نفت شیل و کرونا و اکنون جنگ روسیه و اوکراین بوده و باعث تغییرات بزرگی در بازار نفت شده است. وی افزود: تحولاتی که ایجاد شده منجر به این شده که ناپایداری عرضه انرژی در اروپا و تحریم روسیه و عرضه ارزان انرژی را شاهد باشیم.

دبیرکل پیشین GECF گفت: ناپایداری انرژی و تلاطمات منجر به این شد که قیمت نفت از حدود ۶۰ به ۱۲۰ دلار و گاز از ۲۰ به ۶۰ تا ۷۰ دلار برسد، این تلاطمات ادامه دارد و ظهور تجدیدپذیرها نتوانسته جلوی آن را بگیرد.

وی بیان داشت: آنچه ما برای سال‌های آینده انتظار داریم تقاضا برای انرژی تا ۲ دهه آینده ۲۲ درصد و گاز ۳۶ درصد افزایش می‌یابد و باوجودی که دوره تجدیدپذیرها است، گاز همچنان اولویت بالایی در تامین انرژی اروپا دارد. بر این اساس چشم‌انداز اوپک پیش‌بینی می‌شود نقش سوخت فسیلی در سبد انرژی از ۷۹ درصد به ۶۲ درصد و تجدیدپذیرها از ۲۱ درصد به ۳۸ درصد برسد، همچنین اکنون تقاضا برای نفت زیر ۱۰۰ میلیون بشکه در روز است که تا ۲۰۲۸ به ۱۱۰ میلیون بشکه و تا ۲۰۴۵ به ۱۱۶ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. عادلی با اشاره به رویکرد جهان در زمینه توجه به هیدروژن و کاهش انتشار کربن گفت: طبق پیش‌بینی اوپک سهم انرژی فسیلی در سبد انرژی از ۸۰ درصد به زیر ۷۰ درصد می‌رسد و سهم تجدیدپذیرها به ۳۱ درصد خواهد رسید، در برآورد آژانس بین‌المللی انرژی نیز آغاز پایان انرژی فسیلی عنوان شده و پیش‌بینی شده که ۲۰۳۰ زمان پیک فسیلی‌ها بوده و بعد از آن روند کاهشی خواهند داشت و نهضت تجدیدپذیرها رو به جلو می‌رود. وی سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی را ۴۳ درصد و در حمل و نقل برقی ۳۶ درصد عنوان کرد و افزود: در حوزه انرژی خورشیدی ۲۳۹ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری صورت گرفته و هیدروژن نیز جایگاه بالایی دارد. این کارشناس انرژی با بیان اینکه رهبری در حوزه تجدیدپذیرها را چین برعهده دارد، خاطرنشان کرد: بیشترین سرمایه‌گذاری و نیروگاه خورشیدی متعلق به چین است و بعد از آن امریکا، ژاپن و دیگر کشورها قرار دارند.

وی بیان داشت: طبق اعلام آژانس بین‌المللی انرژی سهم انرژی‌های فسیلی از ۸۰ درصد به ۵۵ درصد از نظر GECF به ۶۲ درصد، طبق پیش‌بینی اوپک‌ به ۶۸ درصد و طبق برآورد BP به ۵۰ درصد می‌رسد. وی راندمان را بزرگ‌ترین چالش انرژی عنوان کرد و گفت: اکنون رشد اقتصادی جهان ۳ درصد و میزان مصرف انرژی ۲۲ درصد است. دبیرکل پیشین GECF تاکید کرد: اولویت اول انرژی این است که کربن کمتری تولید شده و به سمت تجدیدپذیرها برویم و در راستای تحقق کاهش کربن مهم‌ترین برنامه اجرای برنامه‌های تولید برق پاک است. عادلی با اشاره به برنامه ترکیه تصریح کرد: این کشور بنا دارد هاب گازی منطقه باشد به‌طوری که در ۲۰۲۳ چند قرارداد صادرات گاز به اروپا از جمله بلغارستان، رومانی و مالدیو به امضا رسانده است همچنین به دنبال این است که از روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و ایران دریافت گاز داشته باشد. عادلی در ادامه به چالش ناترازی انرژی در بخش‌های مختلف در ایران اشاره و اظهار داشت: ما علاوه بر ناترازی گاز در حوزه برق نیز ۱۲ تا ۱۵ هزار مگاوات ناترازی داریم، در حوزه بنزین ۱۰۰ میلیون لیتر تولید و ۱۱۰ میلیون لیتر مصرف داریم. ما به ۱۶۰ تا ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در حوزه نفت نیاز داریم و مهم‌ترین چالش ما تنش سیاسی و تحریم‌های گسترده است به‌طوری که تدوین راهبرد کشاورزی و تحقق جایگاه درست اقتصادی و ژئوپلیتیک بدون صادرات نفت و گاز میسر نیست. وی تاکید کرد: اکنون چالش‌ها و برنامه‌های حوزه انرژی در دنیا مشابه هم بوده، اما در ایران متفاوت است. در همه کشورها افزایش تولید نفت و گاز و سرمایه‌گذاری روی تجدیدپذیرها گریزناپذیر است اما موضوع ایران متفاوت است ما با ناترازی در همه حوزه‌های انرژی مواجهیم.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع