رویارویی ابرقدرت‌های نفتی

بازار معاملات جهانی نفت در شرایطی هفته گذشته را به پایان رساند که کشورهای نفتی در حال تدوین بودجه‌های سالانه خود در آستانه سال جدید میلادی هستند و نیاز به قیمت نفت بالاتر از سوی تولیدکنندگان نفت عضو اوپک‌پلاس به شدت دنبال می‌شود.
تحلیلگران بازار می‌گویند، نفت ۸۰ دلاری کف قیمتی است که تولیدکنندگان نفت هدف‌گذاری کرده‌اند. هرچند ایران نفت ۷۱ دلاری را در بودجه سال آینده پیش‌بینی کرده است، اما با توجه به ادامه‌دار بودن تحریم‌های نفتی، به نظر می‌رسد که دستیابی به این نرخ هم چندان قابل تصور نباشد.
آخرین گزارشی که اوپک منتشر کرده، نشان می‌دهد که ایران با تولید ۳ میلیون و ۱۱۵ هزار بشکه بعد از عربستان و عراق بیشترین تولید نفت اوپک را به خود اختصاص داده است.
عربستان سعودی در بودجه سال آینده خود هزینه‌هایش را بالغ بر ۲۵/۱ تریلیون ریال و درآمدهای خود را ۱۷/۱ تریلیون ریال پیش‌بینی کرده است. عربستان همچنین رشد ۴/۴ درصدی را برای اقتصاد خود پیش‌بینی کرده به همین دلیل این کشور به عنوان یکی از بزر‌گ‌ترین اقتصادهای نفتی دنیا نیازمند به بالا ماندن قیمت‌های نفت است.
بلومبرگ در گزارشی که اخیرا منتشر کرده پیش‌بینی کرده است که اقتصاد ۱/۱ تریلیون دلاری عربستان سعودی احتمالا منقبض خواهد شد و دلیل عمده آن تصمیم دولت عربستان به کاهش تولید نفت برای افزایش قیمت آن است. این شرایط بازارهای جهانی نفت را در زمان تقاضای بالا کاهش داده است.
به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان صنعت ، افزایش قیمت نفت به عربستان سعودی به عنوان بزر‌گ‌ترین صادرکننده نفت جهان فضای بیشتری برای حفظ سطوح بالای مخارج دولتی- که بیشتر آن صرف پروژه‌های عظیم تنوع‌بخشی به اقتصاد می‌شود- می‌دهد و بخش غیرنفتی را تقویت نمی‌کند.
عراق چون بودجه خود را سه‌ساله بسته قیمت نفت ۸۹ دلار پیش‌بینی شده است.
ادامه‌دار بودن شرایط جنگی در روسیه، این کشور را نیازمند قیمت‌های بالای نفت کرده است. از همین رو این کشور در اتحاد با عربستان تلاش کرد که در نشست هفته گذشته اوپک‌پلاس، با کاهش ۹۰۰ هزار بشکه دیگر از سقف تولید ائتلاف اوپک‌پلاس دستیابی نفت بیش از ۸۰ دلاری را در سال آینده تثبیت کند.
نفت گران برای مصرف‌کنندگان نفت از جمله چین به معنی افزایش هزینه‌ها و کاهش رشد اقتصادی است. آمریکا هم از افزایش قیمت نفت استقبال نمی‌کند، به همین دلیل در یک سال گذشته با اجرای سیاست‌های انقباضی در تلاش بوده که استراتژی اوپک‌پلاس برای افزایش قیمت نفت بیشتر با اعمال نرخ بهره بیشتر را خنثی کند.
جروم پاول، رییس فدرال‌رزرو آمریکا، روز جمعه اعلام کرد: بانک مرکزی با احتیاط، روی نرخ‌های بهره حرکت می‌کند، زیرا ریسک‌ها، کم و بیش از حد در حال متعادل شدن هستند.

جذب حداکثری اوپک‌پلاس

با وجود اینکه اوپک‌پلاس در نشست روز گذشته، با افزایش ۹۰۰ هزار بشکه‌ای کاهش تولید به توافق رسید، قیمت جهانی نفت در بازارهای جهانی از روند کاهشی برنگشت.
عربستان‌ سعودی، روسیه، امارات متحده عربی، عراق، کویت، قزاقستان و الجزایر ازجمله تولیدکنندگانی هستند که اعلام کردند کاهش تولید را پس از سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۴، در صورتی ‌که شرایط بازار اجازه دهد، به‌تدریج متوقف می‌کنند.
با این توافق، مجموع کاهش تولید نفت توسط اعضای اوپک‌پلاس به حدود ۲/۲ میلیون بشکه در روز رسید که توسط هشت تولیدکننده انجام خواهد شد و ۳/۱ میلیون بشکه از آن مربوط به تمدید کاهش عرضه داوطلبانه عربستان سعودی و روسیه است.
در این میان، حدود ۹۰۰ هزار بشکه در روز نیز مربوط به توافق جدید کاهش عرضه است که در نشست مجازی روز پنجشنبه وعده داده شد. از این میزان، ۲۰۰ هزار بشکه در روز مربوط به کاهش صادرات سوخت از سوی روسیه است و مابقی آن، میان ۶ تولیدکننده عضو این گروه تقسیم خواهد شد.
نکته قابل‌توجه این است که اوپک‌پلاس از برزیل که در میان ۱۰ تولیدکننده بزرگ نفت در جهان قرار دارد نیز دعوت کرده تا به این گروه ملحق شود.
براساس گزارش رویترز، برزیل که بزر‌گ‌ترین تولیدکننده نفت در آمریکای جنوبی محسوب می‌شود، دیروز اعلام کرد که از ابتدای سال ۲۰۲۴ میلادی به اوپک‌پلاس خواهد پیوست، اما این اقدام برزیل را ملزم به کاهش تولید نخواهد کرد.
وزیر انرژی برزیل ابراز امیدواری کرده که کشورش در ژانویه ۲۰۲۴ به اوپک‌پلاس بپیوندد.
تلاش اوپک‌پلاس برای جذب اعضای بیشتر در میان تولیدکنندگان شاخص نفت جهان، می‌تواند یکی از نشانه‌های ناکامی کاهش تولید این گروه در مقابل افت تقاضای بازار نفت قلمداد شود، هرچند پیش‌ از این عربستان صعودی اعلام کرده بود که جوسازی در مورد کاهش تقاضای نفت، خبرسازی است و حقیقت ندارد.
کند شدن شتاب رشد اقتصاد جهانی و به‌ویژه ناپایداری رشد اقتصادی در چین که عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان را یدک می‌کشد، ازجمله دلایلی است که برآوردهای صادرکنندگان نفت در مورد تقاضای نفت جهانی را با تردید مواجه کرده است.
در این میان، اعمال تحریم‌های شدید علیه نفت روسیه، باعث شده بخشی از محموله‌های انرژی این کشور با تخفیف‌های جذاب روانه بازار شوند و همین مساله به وزنه‌ای برای رشد روزافزون نفت تبدیل شده است.
در جریان توافق اخیر گروه اوپک‌پلاس، الکساندر نواک معاون نخست‌وزیر روسیه اعلام کرد که کاهش داوطلبانه عرضه این کشور در توافق گروه اوپک‌پلاس، شامل نفت خام و محصولات نفتی است.
امارات متحده عربی به کاهش ۱۶۳ هزار بشکه‌ای تولید نفت خود چراغ سبز نشان داده و عراق نیز اضافه شدن ۲۴۰ هزار بشکه به کاهش تولید خود را در سه‌ماهه سال جدید میلادی وعده داده است.

جنگ نفتی آمریکا و روسیه

با وجودی که کاهش توافق‌شده توسط اوپک‌پلاس داوطلبانه است، اما‌ هیچ تجدیدنظر جمعی در اهداف تولید اوپک‌پلاس وجود ندارد. ماهیت داوطلبانه کاهش‌ها باعث ایجاد این شک و تردید شده است که آیا تولیدکنندگان به‌طور کامل آنها را اجرا می‌کنند یا خیر و بر چه اساس، این کاهش‌ها ارزیابی می‌شوند.
هم‌زمان با تصمیم اوپک‌پلاس، آمریکا تحریم‌های بیشتری را در رابطه با سقف قیمت نفت روسیه اعمال کرد و سه شرکت و سه نفتکش را هدف قرار داد.شرکت خدمات انرژی بیکر هیوز اعلام کرده که تعداد دکل‌های حفاری نفت آمریکا در هفته گذشته، با پنج حلقه افزایش، به ۵۰۵ حلقه رسید که بالاترین تعداد از سپتامبر بوده است.
آمریکا و متحدانش، کشورهای لیبریا، جزایر مارشال و پاناما را تحت فشار گذاشته‌اند تا نظارت بر کشتی‌های حامل پرچم خود را افزایش دهند و اطمینان حاصل کنند نفت روسیه را که بالاتر از سقف قیمت گروه هفت فروخته می‌شود، حمل نمی‌کنند.این اقدام، تلاش دیگری از سوی غرب برای تشدید اعمال مکانیسم سقف قیمت ۶۰ دلار در هر بشکه برای محموله‌های نفت روسیه است. این مکانیسم که به تلافی جنگ روسیه در اوکراین معرفی شده است، با هدف کاهش درآمدهای روسیه از صادرات نفت و در عین حال، حفظ عرضه نفت در بازار جهانی، طراحی شده است و اگرچه در اواخر سال ۲۰۲۲ به اجرا درآمد، اما اخیرا به شکل سختگیرانه‌تری دنبال می‌شود.
این مکانیسم ارائه خدمات دریایی مانند حمل‌ونقل، بیمه و امور مالی برای محموله‌های نفت روسیه که بالاتر از سقف فروخته می‌شوند را برای شرکت‌های غربی ممنوع می‌کند.
روسیه تا حد زیادی مجبور شده است برای حمل نفت و اجتناب از رعایت سقف قیمت، به استفاده از ناوگان کشتی‌هایی روی بیاورد که به کشتی‌های شبح معروف هستند و عمده آنها را نفتکش‌های فرسوده تشکیل می‌دهند.
این ناوگان نفت را به کشورهایی از جمله چین و هند حمل می‌کنند که در مسافت بسیار دورتری در مقایسه با مشتریان سنتی روسیه قرار دارند و در نتیجه، هزینه‌های حمل‌ونقل به میزان چشمگیری بالاتر می‌رود.
به گفته تحلیلگران نفتی و اطلاعات شرکت لویدز، پاناما، جمهوری جزایر مارشال و لیبریا به برخی از این کشتی‌ها اجازه داده‌اند پرچم این کشورها را حمل کنند. این پرچم مصلحتی به برخی شرکت‌هایی که برای تجارت نفت روسیه تاسیس شده‌اند اجازه می‌دهد تا با کشتی‌های حامل این پرچم‌ها حرکت کرده و تحریم‌ها را دور بزنند.
طبق اطلاعات لویدز، مالکیت حدود ۴۰ درصد از تقریبا ۵۳۵ نفتکش ناوگان شبح، مربوط به شرکت‌های تاسیس‌شده در جزایر مارشال است.
به گفته یک منبع آگاه، در نامه‌هایی که به این سه کشور ارسال شده‌، درباره دور زدن مکانیسم سقف قیمت برای نفت روسیه و ریسک بالای کشتی‌هایی که بیمه غربی و سایر خدمات مربوطه را ندارند و به دنبال پرچم‌های مصلحتی هستند، هشدار داده شده است. خود این سه کشور در معرض ریسک تحریم‌های روسیه نیستند.
هدف از این گونه اعمال فشار این نیست که تعداد کشتی‌های حامل نفت روسیه، کاهش پیدا کند، بلکه رعایت سقف قیمت است تا انتقال نفت روسیه بدون استفاده از خدمات کشتیرانی غربی گران‌تر شود. همچنین غرب به دنبال اهرمی درخصوص کشورهای خریدار نفت روسیه است که سقف قیمت را برای دریافت نفت با تخفیف از روسیه رعایت نمی‌کنند.این منبع آگاه افزود: پاناما معمولا به درخواست‌های آمریکا برای مقابله با فعالیت‌های غیرقانونی پاسخ می‌دهد.
به گزارش رویترز، گروه هفت از لیبریا و جزایر مارشال می‌خواهد تا آگاهی را در میان کسانی که در این تجارت مشغول هستند، افزایش دهند که پرچم این کشور نباید برای نفتکش‌های حامل نفت روسیه که سقف قیمت را رعایت نکرده‌اند، استفاده شود.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع