شفافیت به سراغ بورس آمد

هر روز شاهد انتشار صورت مالی‌های جدید در بازار سرمایه هستیم که اغلب این صورت مالی‌ها زیان‌ده هستند؛ اما مساله اینجاست که برای کاهش این زیان‌ها یک راهکار وجود دارد آن هم اجرای تجدید ارزیابی دارایی‌ها. اغلب شرکت‌ها در زمان تاسیس ارزش دارایی‌های خود را ثبت کرده‌اند؛ اما پس از گذشت چند سال تولید محصول این دارایی‌ها با استهلاک و هزینه بالایی مواجه می‌شوند که لازم است شرکت این هزینه‌ها تامین کند. حتی ممکن است این استهلاک باعث شود که محصول مدنظر با کیفیت کمتری تولید شود که این موضوع روی تمامی هزینه‌های شرکت و میزان فروش تاثیر منفی دارد و نتیجه آن افزایش زیان است.

بخواهیم به زبان ساده‎تر بیان کنیم باید گفت که تجدید ارزیابی دارایی‌ها به زبان ساده به معنی افزایش یا کاهش ارزش شرکت پس از ارزش‌گذاری مجدد آن است. زمانی که تورم در کشور زیاد است این کار باید به‌طور مستمر طی سال‌های بعد ادامه یابد. با انجام مستمر تجدید ارزیابی، قیمت دارایی‌های غیرمستهلک همچون زمین و ساختمان به قیمت واقعی (قیمت بازار) نزدیک‌تر می‌شود.

بنابراین تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها می‌تواند به این چرخه زیان بار کمک کند و باعث شود شرکت‌ها صورت مالی واقعی (اعلام سود و زیان واقعی) داشته باشند و دیگر شاهد تحمیل زیان نباشیم. اکنون برخی از شرکت‌های بورسی در حال تجدید ارزیابی هستند که این موضوع به جز شرایط شرکت می‌تواند به افزایش شفافیت در چرخه اقتصادی کشور نیز کمک کند و باعث شود زیان کمتری به اقتصاد کشور تحمیل شود.

رکود بازار در بلندمدت با تجدید ارزیابی

  به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل ، سید جلال سیدی، کارشناس بازار سرمایه با نگاه استاندارد جهانی به تجدید ارزیابی گفت: روش درست و استاندارد جهانی این است که مابه التفاوت به وجود آمده از تجدید ارزیابی تحت عنوان درآمد غیر عملیاتی در تراز نامه‌ها به عنوان مازاد تجدید ارزیابی منعکس شود. در چنین شرایطی شرکت رقم دارایی را بیشتر یا کمتر کرده است که در شرایط تورمی به‌طور عمده ارزش دارایی افزایش پیدا می‌کند و در این صورت باید براساس رقمی که لحاظ شده مستهلک شود.

وی افزود: به‌طور اساسی تجدید ارزیابی رویداد مالی موثر بر فعالیت‌های واقعی یک بنگاه نیست و صرفا کمک‌کننده است. به این معنی که ثبت حسابداری که در زمان تجدید ارزیابی صورت می‌گیرد آثار اقتصادی در بنگاه ایجاد نمی‌کند و فقط ارزش دارای‌هایی که این روش روی آنها صورت می‌گیرد از مبلغ دفتری به ارزش منصفانه یا ارزش کارشناسی افزایش می‌یابد.

کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: روش درست و استاندارد جهانی این است که مابه التفاوت به وجود آمده تحت عنوان درآمد غیرعملیاتی در تراز نامه‌ها به عنوان مازاد تجدید ارزیابی منعکس شود. در چنین شرایطی شرکت رقم دارایی را بیشتر یا کمتر کرده است که در شرایط تورمی به‌طور عمده ارزش دارایی افزایش پیدا می‌کند و در این صورت باید براساس رقمی که لحاظ شده مستهلک شود.

سیدی اظهارداشت: هزینه استهلاکی منعکس شده در صورت‌های مالی منجر به کاهش سود دوره‌ای می‌شود که بر سود تقسیمی هیچ اثری نخواهد داشت زیرا معادل رقم استهلاک شناسایی شده از مازاد تجدید ارزیابی خارج و وارد سود انباشته خواهد شد. در نگاه کلان‌تر زمانی که شاهد افت سود خالص گزارش شده شرکتی در بازار باشیم با توجه به دلایل ذکر شده می‌توان پی‌برد شرکت رکودی است .سازمان بورس و اوراق بهادار ادعا دارد ما به التفاوت تجدید ارزیابی شرکت باید به حساب افزایش سرمایه اضافه شود که چنین رویکردی غیر استاندارد است و به واسطه قوانین و مقررات تجویز می‌شود.وی از تاثیر تجدید ارزیابی از منظر اقتصادی اشاره کرد و گفت: در صورت رخ دادن تجدید ارزیابی و بعد از محاسبات، p/e هیچ تغییری نکرده و فقط قیمت سهم رقیق‌تر و شکسته می‌شود. مشکل زمانی به وجود می‌آید که سرمایه‌گذاران خرد شاهد شرکت‌هایی با سهام نصف شده که درصد قابل توجهی افت کرده باشند. از سمت دیگر فعالین بازار سرمایه به جای بررسی ارزش شرکت‌ها در مقایسه با ارزش بازار، از منظر قیمت سهام تحلیل می‌کنند. در نتیجه تقاضا برای شرکت‌هایی با سهام رقیق افزایش یافته و به نوعی سرمایه‌گذاران در بازه زمانی کوتاه‌مدت به سودهی می‌رسند که باید در بازه زمانی معین و شرایط عادی کسب می‌کردند، به اصطلاح در این زمان بازار داغ می‌شود. کارشناس بازار سرمایه به تاثیر منفی دیگر تجدید ارزیابی اشاره کرد و اظهارداشت: انجام تجدید ارزیابی در زمانی که وضعیت اغلب شرکت‌ها خوب نیست می‌تواند باعث شود عمده بازار به اشتباه تمام شرکت‌ها را به یک چشم نگاه کنند و اثر‌گذاری سهم‌های ضعیف بیشتر می‌شود و بعد از یک دوره سود دهی به رکود خواهند رسید. از طرف دیگر تجدید ارزیابی دارایی براساس قیمت کارشناسی انجام می‌شود، درحالی که کشور کارشناس رسمی متخصص به تعداد کافی ندارد و ارزش‌های برآوردی قابل اتکا نیست. وی ادامه داد: زمانی که تجدید ارزیابی مورد افزایش سرمایه قرار نگیرد با توجه به اینکه سود‌های زیرمجموعه هلدینگ‌های بزرگ افت پیدا می‌کند نمی‌توانند سود شناسایی کنند، در نتیجه به این دلیل که وزن این شرکت‌ها در بازار به لحاظ اثرگذاری بیشتر است وضع نابسامانی را خواهند داشت. سیدی اضافه کرد: نکته دیگر این است که تفاوت ارزش استهلاک سپر مالیاتی برای شرکت ایجاد نمی‌کند بنابراین در کنار کاهش سود مقدار مالیات پرداختی ثابت می‌ماند در نتیجه وجه نقدی خروجی از شرکت از دیدگاه مالیات تفاوتی نمی‌کند. از آثار مثبت تجدید ارزیابی می‌توان به افزایش میزان حقوق صاحبان سهام، افزایش ظرفیت برای تسهیلات‌گیری و تامین مالی اشاره کرد که لازمه آن این است که مجموعه توانایی یا خواست اینگونه تامین مالی را داشته باشد. کارشناس بازار سرمایه در رابطه با اینکه تجدید ارزیابی نقش دستاویزی برای بازار را دارد گفت: از آنجا که کشور نزدیک به فصل مجامع، لایحه بودجه، پایان سال و انتخابات است و همچنین تجربه نرخ‌های بد در سال ۱۴۰۲، خبر تجدید ارزیابی زمانی پخش شد و بازار را تکان داد که گزارش ماهانه نیامده بود، فصل مجامع تشکیل نشده و از همه مهم‌تر ‌ابهامات بورس بر طرف نشده بود. خبر تجدید ارزیابی بازار را تا حدی افزایشی کرد اما به دلیل وجود سایه ابهامات، ریسک‌ها و مشکلات بنیادی که همچنان در بازار پابرجا است مانند یک مسکن عمل کرد. خبر تجدید ارزیابی رونق کوتاهی که مستمر نخواهد بود به بورس بخشید درحالی که انتشار این خبر در زمستان سال گذشته و در ارزندگی بازار می‌توانست تغییر چشم‌گیری به وجود آورد.

بازار از نگاه معاملات

شاخص کل بورس در آخرین روز کاری هفته یعنی چهارشنبه ۲۰ دی ماه با روند روبه بالا مواجه بود. شاخص کل بورس تهران با افزایش ۱۴ هزار و ۵۹۱ واحدی معادل ۰٫۶۸ درصدی به محدوده دو میلیون و ۱۷۰ هزار واحد رسید. همچنین شاخص هم‌وزن رشد ۰٫۶۱ درصدی داشت تا به تراز ۷۶۳ هزار و ۲۱۱ واحدی برسد. ارزش معاملات خرد بازار نیز در این روز به ۴ هزار و ۵۹۶ میلیارد تومان رسید که نسبت به ارقام این هفته تغییر چندانی نداشته است و با این ارزش نیز نمی‌توان به آینده بازار سهام امیدوار بود. از سوی دیگر و برخلاف روزهای دیگر در روز اخیر ۶۵ میلیارد تومان نقدینگی وارد بازار شد و ارزش دلاری بازار سهام نیز به رقم ۲۴۴ میلیارد دلار رسید. طی روز چهارشنبه ۲۹۴ نماد مثبت و ۱۸۷ نماد منفی در بازار داشتیم و تنها ۲ درصد یعنی معادل ۱۵ سهم در صف فروش قرار داشتند. بیشترین ارزش بازار در روز مذکور به نمادهای فارس، فولاد، فملی، شستا، شپتا، تاپیکو، پارسان، وبملت، کگل و میدکو رسید. نکته قابل توجه اینجاست که بورس نسبت به سایر بازارهای مالی در بازدهی هفتگی و ماهانه عقب است و این روزها بیشترین بازدهی هفتگی به سکه و دلار می‌رسد. چراکه روز اخیر شاهد افزایش قیمت دلار در بازار آزاد بودیم و اگر این افزایش قیمت ادامه‌دار باشد بورس نیز تاثیر ناچیزی می‌گیرد.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع