کدام کشور قدرت اول هوش مصنوعی در جهان است؟

خلاصه اجرایی پژوهش

پیشرفت حیرت‌آور هوش مصنوعی در سال‌های اخیر، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. امروزه از فناوری هوش مصنوعی در بسیاری از حوزه استفاده می‌شود. اخیرا استفاده‌ی عمومی از نمونه‌های شناخته‌شده‌ای از AI یا Artificial Intelligence یا همان هوش مصنوعی موجب تحیر عام مردم شده است.

پیشرفت روزافزون هوش مصنوعی علاوه‌ بر مزیت‌های فراوانی که دارد، مشکلات متفاوتی را به‌وجود آورده است. به عنوان مثال مشکلات متعددی در حوزه اخلاق و اخلاقیات، معضلات قانونی و اجتماعی این معضلات از جانب هوش مصنوعی موجب نگرانی و دغدغه‌مندی فعالان حوزه تکنولوژی شده است.

کاربرد هوش مصنوعی به گونه‌ای است که تا به امروز کشورهای متعددی در جهت دستیابی به مدرن‌ترین و کارآمدترین سطح از این تکنولوژی، سال‌ها در این حوزه اقدام به سرمایه‌گذاری کرده‌اند. رقابت برای رسیدن به بالاترین سطح در ابعاد کلان جوامع انسانی یعنی بین دولت‌های گوناگون، بسیار جدی و هیجان‌انگیز است.

این مسئله سبب شد تا پژوهشگران دست به کار شوند. از ابزارهای اطلاعاتی خود استفاده کنند و همانطور که ذکر شد، به این نتیجه برسند که هوش مصنوعی در کدام کشورها به شکوفایی رسیده‌ است و مهم‌تر اینکه در آینده کدام کشور قدرت اول هوش مصنوعی در جهان خواهد بود؟

این رقابت از مدت‌ها پیش بین دو کشور در غرب و شرق جهان، یعنی ایالات متحده و جمهوری خلق چین شروع شده است. در ادامه با بررسی زوایای مختلف استفاده از هوش مصنوعی و پرداخت به معیارهای پیشرفت، به این مسئله خواهیم پرداخت که در آینده کدام کشور در هوش مصنوعی حرف اول را خواهد زد.

جالب توجه است که هوش مصنوعی نقش اساسی و راهبردی در اقتصاد، سیاست و به طور کلی در ساختمان اجتماعی انسان ایفا خواهد کرد. این فناوری زندگی بشریت را دگرگون خواهد کرد و باید دید که کدام کشور بیشترین سهم را در این تحول خواهد داشت.

نظارت بر هوش مصنوعی به چه علت است؟

نظارت بر هوش مصنوعی یا (AI governance) مدتی‌ست که مسئله‌ی مهمی شده است. نظارت هوش مصنوعی شامل اصول، سیاست‌ها و فرایندهایی است که ایمنی فعالیت هوش مصنوعی را تضمین می‌کند. هوش مصنوعی باید تحت شرایط و ضوابط مشخصی مدیریت شود تا اطمینان از هم‌سویی این فعالیت‌ها با مفاهیم انسانی مثل عدالت و اخلاقیات حاصل شود.

اهداف این اصول تضمین ایمنی و امنیت کاربران است. ترویج شفاف‌سازی و مسئولیت‌پذیری از دیگر ماموریت‌های مهم این ضوابط است.

شاخص نظارتی هوش مصنوعی برای تشخیص همین نکات در کشورهای مختلف است. این شاخص در حال حاضر برای امتیازدهی به عملکرد کشورهای مختلف و رتبه‌بندی آن‌ها است. تعریف و طراحی این شاخص باید به شکل اصولی انجام شود. در طراحی شاخص حکمرانی هوش مصنوعی از چهار عامل عمده استفاده شده است.

1. سطح توسعه هوش مصنوعی: این معیار به بررسی زیرساخت و صنعت هوش مصنوعی در یک کشور می‌پردازد.
2. احاطه اصول نظارتی بر هوش مصنوعی: هرچه پشتیبانی نظارتی و بازرسی هوش مصنوعی در یک کشور بالاتر و هرچه بر جوانب مختلف کاربردی هوش مصنوعی احاطه داشته باشد، از این معیار امتیاز بالاتری دریافت می‌کند.
3. ابزار نظارت بر هوش مصنوعی: هرچه در یک کشور ابزار نظارتی بر هوش مصنوعی از تنوع بیشتری برخوردار باشند، این تنوع در میزان اثربخشی نهایی آن‌ها منعکس خواهد شد.
4. اثربخشی نظارت بر هوش مصنوعی: یک حکومت برای اثربخشی نهادهای نظارتی خود گزینه‌های مختلفی دارد. دولت‌هایی مثل جمهوری خلق چین و ایالات متحده‌ی آمریکا در این حوزه از امتیاز بالایی برخوردار هستند.

در مجموع ۱۴ کشور در این ارزیابی مورد بررسی قرار گرفتند که این کشورها شامل کشورهای گروه هفت، کشورهای گروه بریکس شامل پنج کشور و کشورهای مستقل مثل سنگاپور امارات متحده‌ عربی است.

رتبه‌بندی بر اساس میزان پیشرفت در حوزه هوش مصنوعی

بنابر معیارهای مذکور، ایالات متحده‌ی آمریکا بیشترین امتیاز یعنی ۷۲٫۳ از چهار معیار مطرح شده به‌دست آورد. در رتبه‌ی دوم، جمهوری خلق چین قرار دارد که امتیاز نهایی آن، ۶۹٫۵ حاصل شد. مابقی کشورها از بین ۱۴ کشوری که قبل‌تر به آنها اشاره شد بدین ترتیب رده‌بندی می‌شوند:

1. ایالات متحده آمریکا: ۷۲٫۳
2. جمهوری خلق چین : ۶۸٫۵
3. سنگاپور: ۶۶٫۶
4.  کانادا: ۶۴٫۹
5. آلمان: ۶۲٫۶
6. انگلستان: ۶۱٫۴
7. ژاپن: ۵۶٫۵
8.  فرانسه: ۵۵٫۳
9. امارات متحده عربی: ۴۹٫۴
10. ایتالیا: ۴۹٫۴
11. هند: ۴۸٫۱
12. روسیه: ۴۲٫۷
13. برزیل: ۳۷٫۹
14. آفریقا: ۳۴٫۴

چین و آمریکا، جنگ حیاتی برای کسب جایگاه قدرت اول هوش مصنوعی در جهان

واضح است که فناوری هوش مصنوعی آینده‌ی جهان بشر را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. چین و آمریکا به عنوان دو ابرقدرت اقتصادی جهان در این حوزه هم با رقابت پیوسته‌ای داشته و دارند و البته خواهند داشت.

در زمینه‌ی نظری می‌توان گفت که محققین چینی مدتی می‌شود که از نظر تعداد مقالات منتشر شده درباره‌ی هوش مصنوعی، ایالات متحده آمریکا را پشت سر گذاشته‌اند. شاید بتوان اینطور بیان کرد که جمهوری خلق چین از مدت‌ها قبل، به عنوان قدرت نوظهوری در حوزه هوش مصنوعی خود را اثبات کرده است. آمار و ارقام منتشر شده در مورد میزان توجه و تاکید نهادهای علمی در چین، نسبت به کلیت هوش مصنوعی به حدی بالا است که می‌توان به قطع آن را یکی از بزرگترین مراکز هوش مصنوعی در حال حاضر جهان قلمداد کرد.

پیشرفت روزافزون تکنولوژی چینی در حوزه هوش مصنوعی توجه بسیاری به خود جلب کرد. به گونه‌ای که عده‌ی زیادی، شروع به تحقیق و پژوهش در باب قدرت واقعی این کشور در حوزه هوش مصنوعی کردند. نتایج برخی از این پژوهش‌ها بیانگر این نکته بود که ممکن هست چین حتی همین حالا ایالات متحده‌ی آمریکا را پشت سر گذاشته و تبدیل به پرچمدار تکنولوژی هوش مصنوعی در جهان گشته است.

آمریکا برای تحت فشار گذاشتن دولت چین را تحریم کرد. تمام این پیشرفت‌ها ضمن تحریم‌های محصولات پیشرفته اتفاق افتاده است.

پیش‌بینی‌های مختلفی در مورد آینده ارائه شده است. هیچ چیزی غیر از زمان مشخص‌کننده‌ی ارزش واقعی این اخبار و پیش‌بینی‌ها نخواهد بود. پس ما باید بنشینیم و منتظر آینده بمانیم.