نگاهی به دسته بندی شرکت های تجاری

از نقطه نظر کلی،شرکت های تجاری به دو  دسته تقسیم می شوند:

شرکت های اشخاص و شرکت های سرمایه

نکته ای که پیش از ورود به این بحث آگاهی به آن لازم است این است که در تمامی شرکت ها، چه شرکت های اشخاص و چه شرکت های سرمایه ،در قبال بدهی های شرکت تا زمانی که شرکت منحل نشده و سرمایه ای از شرکت باقی است،امکان مراجعه اموال شخصی اعضای شرکت جهت وصول بدهی ها وجود ندارد.

شرکت های سرمایه:شرکت های سرمایه شرکت هایی هستند که در آنها بیش از آنکه شخصیت و هنر اعضای شرکت اهمیت داشته باشد،سرمایه ی آنها حائز اهمیت است مانند شرکت های سهامی عام و خاص و شرکت با مسئولیت محدود ، بنابراین موضوع مسئولیت اعضای این شرکت ها نیز بر همین اساس تعیین می شود . لذا در شرکت های سرمایه، مسئولیت سهامداران به مبلغ اسمی سرمایه آنها و آورده شان در شرکت تحدید می شود و در صورت ورشکستگی شرکت و یا ضرر و زیان ، طلبکاران یا مدیر تصفیه نمی توانند به سهامداران و یا شرکا مراجعه و یا علیه اموال شخصی آنان اقدامی به عمل آورند . اما چنانچه برخی از سهامداران هنوز بخشی از سرمایه تعهد شده را به شرکت نپرداخته باشند، بستانکاران تنها تا میزان پرداخت نشده حق مراجعه به چنین سهامدارانی را دارند.

شرکت های اشخاص :شرکت های اشخاص همانگونه که از نامشان پیداست شرکت هایی هستند که در آنها شخصیت اشخاص بیشتر از سرمایه ی آنها اهمیت دارد.همانند شرکت تضامنی و شرکت نسبی
در شرکت های اشخاص پس از تهی شدن شرکت از سرمایه ،طلبکاران شرکت می توانند جهت وصول طلب خود به دارایی شخصی شرکا رجوع کنند مثلاً در شرکتهای تضامنی مسئولیت هر یک از شرکا در صورت ناتوانی شرکت در پرداخت قروض ، نامحدود بوده و تناسبی بین میزان سرمایه شریک و بدهی شرکت وجود ندارد . یعنی طلبکار شرکت میت واند پس از تهی شدن سرمایه ی شرکت،برای وصول طلب خود به دارایی شخصی شرکا مراجعه کند.

لذا شریکی ممکن است دویست هزار ریال از بیست میلیون سرمایه شرکت ( یعنی یک درصد کل سرمایه) را دارا باشد اما ناچار به پرداخت کل بدهی شرکت که مثلا یکصد میلیون ریال و پانصد برابر سهم الشرکه وی در شرکت است ، گردد. در شرکت نسبی هم تقریباً وضع به همین منوال است یعنی شریک بدهکار موظف به پرداخت یک میلیون ریال است چرا که وی یک درصد از کل سرمایه شرکت را مالک است و بایستی به نسبت یک درصد بدهی یعنی ده برابر سهم الشرکه اش را نیز پرداخت نماید.
در این میان شرکت هایی نیز وجود دارند که اعضایشان ترکیبی از مسئولیت های شرکت های اشخاص و سرمایه را دارا هستند مانند شرکت  مختلط سهامی و شرکت مختلط غیر سهامی.شرکت مختلط سهامی از شرکای سهامی و ضامنان‌ و شرکت مختلط غیرسهامی از ضامنان و شرکای دارای مسئولیت محدود تشکیل شده اند.در این شرکت ها ضامنان در برابر طلبکاران شرکت نسبت به اموال شخصی خود ضامن هستند ولی شرکای دیگر مسئولیتی در خصوص اموال شخصی خود ندارند.