نمره ضعیف ایران در تجارت با اروپا

ارزیابی‌ها نشان می‌دهد، طی نیمه نخست سال ۲۰۲۲ کل صادرات ایران به اتحادیه اروپا حدود ۲۷۲ میلیون تن و به ارزش حدود ۵۵۴ میلیون یورو بوده که در مقایسه با نیمه نخست سال ۲۰۲۱ به لحاظ وزنی با رشد ۲۰ درصدی واز نظر ارزشی با افزایش ۳۶درصدی همراه بوده است. مطابق این گزارش، حدود ۷۳ درصد از صادرات کالایی ایران به اتحادیه به مقصد ۵ کشور «آلمان، ایتالیا، اسپانیا، رومانی و بلغارستان» صادر شده است. در مقابل، طی نیمه نخست ۲۰۲۲ کل واردات کالایی ایران از اتحادیه اروپا حدود ۱٫۴۶ میلیون تن و به ارزش حدود ۲میلیارد یورو بوده که در مقایسه با نیمه نخست ۲۰۲۱ از لحاظ وزنی با افت ۱۴درصدی و از لحاظ ارزشی با رشد ۱۱درصدی همراه بوده است. بنابر آمارها، حدود ۷۲ درصد از واردات کالایی ایران از این اتحادیه از مبادی ۵ کشور «آلمان، ایتالیا، هلند، فرانسه و رومانی» انجام شده است. در همین حال، روند ماهانه تجارت کالایی ایران، ترکیه وعربستان سعودی با اتحادیه اروپا نیز نشان از صادرات ۷٫۸ میلیارد یورویی ترکیه و ۴٫۲ میلیارد یورویی عربستان سعودی به اتحادیه اروپا در ماه آگوست در مقابل صادرات ۹۲ میلیون یورویی ایران به اتحادیه اروپا در همین ماه دارد. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد، صادرات کالایی ترکیه و عربستان سعودی به اتحادیه اروپا طی ۸ ماه نخست ۲۰۲۲ به ترتیب ۸۹ برابر و ۳۶ برابر رقم صادرات ایران به اتحادیه اروپا در همین مدت بوده است. از سوی دیگر، مازاد تجاری ۲٫۳ میلیارد یورویی ترکیه و ۶٫۳ میلیارد یورویی عربستان سعودی در مقابل کسری تراز تجاری ۱٫۹ میلیارد یورویی ایران در تجارت با اتحادیه اروپا طی مدت مورد بررسی نیز از دیگر نکات مورد توجه است.

  تجارت اروپا با جهان

یکی از بازارهای مهم جهان برای تجارت، منطقه اتحادیه اروپاست که از ۲۷ اقتصاد تشکیل شده است؛ ارزش واردات کالایی این این منطقه اقتصادی از کشورهای خارج از اتحادیه طی هشت ماه نخست سال ۲۰۲۲ حدود ۱۹۶۷ میلیارد یورو، بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، حدود ۵۰ درصد افزایش داشته است.

در همین مدت، صادرات این اتحادیه نیز به اقتصادهای خارج از منطقه حدود ۱۶۵۸ میلیارد یورو اعلام شده که با رشد ۱۸درصدی نسبت به مشابه سال ۲۰۲۱ بوده است. به دنبال بروز بحران ناشی از جنگ روسیه و اوکراین و افزایش بهای کالای اساسی به ویژه نفت وگاز طبیعی، اختلالاتی در زنجیره تامین جهانی از جمله در منطقه اروپا از حیث تامین انرژی اتفاق افتاد. واردات گروه کالایی سوخت‌های معدنی و روان‌کننده‌های اتحادیه اروپا از خارج از این منطقه طی هشت سال قبل؛ بیش از ۲٫۵ برابر شده که البته بخشی از رشد مزبور ناشی از افزایش قابل توجه بهای انرژی به ویژه گاز طبیعی است.

در این گزارش به بررسی روند تجارت کالایی سه کشور ایران عربستان و ترکیه با اتحادیه اروپا طی سال ۲۰۲۱ تا آگوست ۲۰۲۲ و همچنین مهم‌ترین مبادی و مقاصد این اتحادیه در تجارت با ایران طی نیمه نخست ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ پرداخته شده است.

به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل  ،  طی هشت ماهه نخست سال ۲۰۲۲ میانگین واردات و صادرات ماهانه اروپا از اقتصادهای خارج از این منطقه به ترتیب حدود ۲۴۶ و ۲۰۷ میلیارد یورو بوده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل، افزایش ۱٫۵ و ۱٫۲ برابری داشته است.  ۷۴ درصد از واردات ۲۶۵۹ میلیارد یورویی اتحادیه اروپا طی مدت ذکر شده، از اقتصادهای خارج از این منطقه تامین شده است. ۴۳ درصد از حدود ۱٫۹۷ تریلیون یورو واردات این اتحادیه از آن، از منطقه آسیا و ۴۹ درصد از این رقم هم از مبدا چین که رتبه نخست را در مبادی وارداتی اتحادیه اروپا داراست، صورت گرفته است.  اقتصادهای ترکیه، عربستان سعودی و ایران به ترتیب ۳٫۳، ۱٫۳ و ۰٫۵ درصدی از کل واردات اتحادیه اروپا از خارج از این اتحادیه را طی هشت ماهه ۲۰۲۲ دارا بوده‌اند.

ارزیابی‌ها نشان می‌دهد، صادرات کالایی ترکیه و عربستان سعودی به اتحادیه اروپا طی ۸ ماه نخست ۲۰۲۲ به ترتیب ۸۹ برابر و ۳۶ برابر رقم صادرات ایران به اتحادیه اروپا در همین مدت بوده است.

افزایش دوبرابری صادرات عربستان سعودی به اتحادیه اروپا طی هشت ماه نخست سال ۲۰۲۲ در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۲۱ نیز در این ارزیابی‌ها کاملا مشهود است. از سوی دیگر، مازاد تجاری ۲٫۳ میلیارد یورویی ترکیه و ۶٫۳ میلیارد یورویی عربستان سعودی در مقابل کسری تراز تجاری ۱٫۹ میلیارد یورویی ایران در تجارت با اتحادیه اروپا طی مدت مورد بررسی نیز از دیگر موارد قابل اشاره‌ای است که در این گزارش قابل رصد است.

در همین حال، روند ماهانه تجارت کالایی ایران، ترکیه و عربستان سعودی با اتحادیه اروپا نیز نشان از صادرات ۷٫۸ میلیارد یورویی ترکیه و ۴٫۲ میلیارد یورویی عربستان سعودی به اتحادیه اروپا در ماه آگوست در مقابل صادرات ۹۲ میلیون یورویی ایران به اتحادیه اروپا در همین ماه دارد. از سوی دیگر، آمارها همچنین حکایت از افت ارزش صادرات عربستان سعودی و ترکیه به اتحادیه اروپا در ماه آگوست ۲۰۲۲ در مقایسه با ماه قبل در مقابل افزایش ۶ میلیون یورویی ارزش صادرات ایران به این اتحادیه در همین مقطع زمانی دارد. داده‌های دیگر این گزارش از روند صادرات نفتی عربستان سعودی به اتحادیه اروپا نیز نشان از ۲٫۲ برابر شدن ارزش صادرات نفتی عربستان سعودی به اتحادیه اروپا طی هشت ماه نخست سال ۲۰۲۲ در مقابیسه با مدت مشابه سال قبل دارد. تحلیل داده‌های آماری نشان می‌دهد، اقلام نفتی از کل صادرات عربستان سعودی به اتحادیه اروپا در هشت ماه نخست سال ۲۰۲۲ سهم ۸۰ درصدی بوده است. در همین حال، آمارها گویای این است که صادرات نفتی عربستان سعودی به اروپا در ماه آگوست ۲۰۲۲ نسبت به ماه قبل به دلیل کاهش نسبی بهای نفت خام افت ۱۳ درصدی را تجربه کرده است.

   مهم‌ترین مقاصد صادراتی ایران به اتحادیه اروپا

تحلیل دیگر داده‌های منتشر شده، نشان می‌دهد طی نیمه نخست سال ۲۰۲۲ کل صادرات ایران به اتحادیه اروپا حدود ۲۷۲ میلیون تن و به ارزش حدود ۵۵۴ میلیون یورو بوده که در مقایسه با نیمه نخست سال ۲۰۲۱ به لحاظ وزنی با رشد ۲۰ درصدی واز نظر ارزشی با افزایش ۳۶درصدی همراه بوده است.

مطابق این گزارش، طی نیمه نخست سال جاری حدود ۷۳ درصد از صادرات کالایی ایران به اتحادیه به مقصد ۵ کشور «آلمان، ایتالیا، اسپانیا، رومانی و بلغارستان» صادر شده است. اگرچه از حیث ارزشی همه با افزایش طی مدت مورد بررسی مواجه شده‌اند، اما از لحاظ وزنی صادرات ایران به ایتالیا در نیمه اول ۲۰۲۲ در مقایسه با مدت مشابه سال قبل حدود ۲۲ درصد کاهش و به مقصد آلمان نیز حدود ۱۸ درصد افت داشته است. بالاترین رشد مقداری صادرات ایران به اتحادیه اروپا طی بازه زمانی مورد نظر متلعق به کشورهای «اسلوونی، جمهوری چک و بلژیک» و بالاترین افت نیز متلعق به مقاصد «پرتغال، مالت، و لوکزامبورگ» است.

   مهم‌ترین مبادی وارداتی ایران از اتحادیه اروپا

همچنین مطابق آمارها، طی نیمه نخست ۲۰۲۲ کل واردات کالایی ایران از اتحادیه اروپا حدود ۱٫۴۶ میلیون تن و به ارزش حدود ۲ میلیارد یورو بوده که در مقایسه با نیمه نخست ۲۰۲۱ از لحاظ وزنی با افت ۱۴درصدی و از لحاظ ارزشی با رشد ۱۱ درصدی همراه بوده است. بنابر آمارها، طی نیمه نخست سال جاری حدود ۷۲ درصد از واردات کالایی ایران از این اتحادیه از مبادی ۵ کشور «آلمان، ایتالیا، هلند، فرانسه و رومانی» انجام شده است که در مقایسه با نیمه نخست سال ۲۰۲۱ از نظر ارزشی (به‌استثنای کشور هلند) با افزایش و از نظر مقداری نیز (به‌استثنای فرانسه) با افت واردات طی مدت مورد بررسی مواجه شده‌اند.  بالاترین رشد مقداری واردات ایران از اتحادیه اروپا طی بازه زمانی مورد نظر متعلق به فرانسه، ایرلند، مجارستان و بیشترین افت وزنی نیز متعلق به مالت، اسلوونی و استونی است.