مهاجرت دسته‌جمعی پزشکان دلایل اجتماعی دارد

موضوع فرار مغزها و نخبگان، حالا به مهاجرت دسته‌جمعی پزشکان و کادر درمان رسیده است. رفتن این افراد تنها به معنای خروج تعدادی از افراد جامعه که روابط ملی و خونی با آنها داریم، نیست. هر چند آنها از حق و اختیار انتخاب خود استفاده می‌کنند، اما این طور که مهاجرت پزشکان سرعت گرفت، باید منتظر بحران کمبود پزشک در آینده‌ای نزدیک باشیم. به گفته رئیس کل سازمان نظام‌پزشکی ایران، در سال ۱۴۰۰ بالغ بر چهار هزار و ۲۷ پزشک درخواست صدور گواهی عدم سوء‌پیشینه برای مهاجرت کرده‌اند. همچنین آمار درخواست good standing (گواهی عدم سوءپیشینه) برای مهاجرت پزشکان متخصص و فوق‌‌تخصص‌ رو به افزایش است. «علی تاجرنیا» مشاور سابق رئیس سازمان نظام‌پزشکی کشور نیز اعلام کرده بود که تنها در ۱۰ ماه منتهی به دی ۱۳۹۹ بیش از سه هزار پزشک از ایران مهاجرت کرده‌اند. به طورکلی حلقه مشکلات مدام در حال تنگ‌تر شدن است. این روزها تمایل ایرانی‌ها به مهاجرت را می‌توان از آماری متوجه شد که به تازگی منتشر شده است. هر چهار دقیقه یک ایرانی برای کانادا درخواست ویزا می‌دهد. «محمد رئیس‌زاده» رئیس کل نظام پزشکی در عین حال که مهاجرت پزشکان را نگران‌کننده دانسته، شرایط اقتصادی ایران و غیرواقعی بودن تعرفه‌ها را از عوامل تاثیرگذار در مهاجرت پزشکان معرفی کرده است. با این حال برخی پزشکان علت افزایش روزافزون متخصصان را کاهش درآمدها می‌دانند. اما دکتر «بهروز برومند» پدر علم نفرولوژی نوین ایران مهم‌ترین علل مهاجرت متخصصان از ایران را مسائل غیراقتصادی می‌داند.

عدم شایسته‌سالاری در انتصاب‌های پزشکی

به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان صنعت  ،  نخستین رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی ایران مهم‌ترین علل مهاجرت متخصصان از ایران را مسائل غیراقتصادی دانست و  گفت: با توجه به گزارش‌‌های آماری، در یک‌ سال گذشته ۱۶۰ متخصص قلب و عروق مهاجرت کرده‌اند. در همین مدت نیز ۳۰ هزار نفر از اعضای کادر درمان از دانشکده‌های علوم پزشکی درخواست «نداشتنِ سوءپیشینه» داشته‌اند که مقصدشان عمان بوده است. ظرف چهار سال گذشته نیز ۱۶هزار پزشک عمومی از کشور مهاجرت کرده‌اند. برخی شرایط اقتصادی را علت مهاجرت متخصصان می‌دانند، اما به عقیده من درآمد متخصصان پیشکسوت در ایران مطلوب است. بنابراین یکی از علت‌های اصلی مهاجرت متخصصان به خصوص جراحان قلب، روش‌های نوین پزشکی است. این روزها به دلیل روش‌های نوینی که متخصصان داخلی قلب انجام می‌دهند، نیاز به جراحی قلب کمتر شده است. در حال حاضر این روزها به جای جراحی قلب متخصصان داخلی قلب با روش مینیمالی اینویزی یا کاردیولوژیست‌ها بیمار را درمان می‌کنند. بنابراین با ظهور روش‌های نوین شغل جراحی قلب در ایران رو به افول است. رئیس پنج دوره انجمن نفرولوژی ایران افزود: از طرفی مسائل درآمد نقشی در افزایش مهاجرت متخصصان به خصوص جراحان قلب ندارد. زیرا برخلاف گفته‌های «بابک شکارچی» معاون آموزش و پژوهش سازمان نظام‌پزشکی که گفته بود: «اغلب پزشکان عمومی که امکان ادامه تحصیل و گرفتن تخصص را ندارند، تصمیم به مهاجرت می‌گیرند و با توجه به اینکه شرایط اقتصادی برای فعالیت پزشک عمومی در کشور مهیا نبوده و نظام سلامت نیز این گروه از پزشکان را در قالب طرح پزشک خانواده و سیستم ارجاع به کار نگرفته است، میزان مهاجرت در این قشر بیش از سایر گروه‌های پزشکی است.» این روزها نه تنها پزشکانی که در دو دانشگاه درجه استادی دارند به فکر مهاجرت هستند، بلکه استادان شاخصی که سه هزار دانشجو را برای آینده پزشکی کشور تربیت می‌کنند و دو فوق تخصص دارند نیز با درآمدهای بسیار خوب باز هم درگیر مهاجرت شده‌اند. درنتیجه دلیل مهاجرت روزافزون متخصصان درآمد و مشکلات اقتصادی نیست بلکه علت نابودی اعتبار و حیثیت پزشکی است. دکتر برومند با اشاره به شاگردی که با انتصاب‌های غیراصولی رئیس استاد شده است، بیان کرد: متاسفانه بارها شاهد انتصاب‌های غیراصولی و فامیلی در ادارات بوده‌ایم. وقتی شاگردی بدون در نظر گرفتن تجربه و تخصص صرفا به خاطر ارتباطات، مسوولیت مهمی را کسب می‌کند، برای استادان پیشکسوت تحمل این رفتار سخت است. بنابراین اعطای جایگاه به افراد براساس صلاحیت و میزان اعتبار علمی نیست، بلکه براساس ارتباطات است. همین امر بزرگ‌ترین علت نارضایتی و در نهایت مهاجرت متخصصان است. اگر فردی دارای جایگاه می‌شود نباید از لحاظ علمی، اخلاقی و حرفه‌ای پایین‌تر از استادان پیشکسوت باشد. همچنین ضوابط پیشرفت باید براساس شایسته‌سالاری باشد نه براساس ارتباطات فامیلی و سیاسی. اگر انتصاب‌ها تنها براساس دانش پزشکی و مهارت بود، استادان و پیشکسوتان برای ماندن انگیزه پیدا می‌کردند. به نظرم برای درک این مطلب باید با متخصصانی که از ایران مهاجرت کرده‌اند، صحبت شود. زیرا پزشکانی که به هر دلیلی از ایران مهاجرت می‌کنند، چندین سال در کشور مقصد سختی می‌کشند تا احترام بیشتری داشته باشند. برنده جایزه انجمن بین‌المللی نفرولوژی گفت: به نظرم نباید علت مهاجرت متخصصان را تنها در مشکلات مالی دید. پزشکان ایرانی حتی قادر به مطالبات خود در مقابل سازمان نظام‌پزشکی تهران هم نیستند. مگر مطالبات پزشکان چیست؟! ما فقط خواهان درمان بی‌قید و شرط و ایمن تمامی مجروحان اعتراضات و عدم استفاده از آمبولانس برای جابه‌جایی بازداشتی‌ها هستیم. پزشکان وقتی رفتار حاکمیت با خود را می‌بینند، دیگر دل خوشی برای ادامه کار ندارند. مگر تعداد زیادی از کادر درمان در راه نجات مردم در مقابل کرونا جان نباختند. حالا پزشکان به خصوص دکتر موید علویان رئیس نظام پزشکی تهران برای یک مطالبه مسالمت‌آمیز توسط یک مامور مورد ضرب و شتم قرار گرفته است. موضوعی که نشان از نابودی اعتبار و حیثیت پزشکی در کشور دارد. با چنین برخوردی انتظار دارید، پزشکان بمانند؟! بنابراین در آینده نه چندان دور دولت برای درمان بیماری‌های عمومی مانند سرماخوردگی هم باید از ترکیه و سایر کشورها دکتر وارد کند. بنابراین با توجه به شرایط حساس اجتماعی کنونی مهم‌ترین انگیزه مهاجرت متخصصان اجتماعی، حرفه‌ای و اخلاقی است. مشکلات مالی پزشکان در اولویت قرار ندارد.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع