عبور عراق از تجارت با ایران

برنامه جدید عراق برای تجارت چیست؟ این شریک تجاری ایران در سیاست جدید تجاری که برای خود تعریف کرده است، به دنبال ممنوعیت مبادلات با ارزهای خارجی در این کشور است. این خبر در حالی از سوی کشور عراق اعلام شده که براساس داده‌های اتاق بازرگانی ایران و عراق، این کشور با ترکیه و امارات توافقات دوجانبه‌ای امضاکرده است که مبادلات تجاری با یکدیگر براساس پول‌های ملی خودشان انجام شود. اما به واسطه این سیاستی که عراق در پیش گرفته، ارزش صادرات ایران به واسطه مبادله با عراق ۲۲ درصد کاهش خواهد یافت. از آنسو، کالای ایران ۲۰ درصد گرانتر به دست عراقی‌ها خواهد رسید. این به نوعی می‌تواند عبور عراق از تجارت با ایران و مبادله تجاری با دیگر کشورها باشد.

سیاست تجاری جدید عراق

عراق سال گذشته دومین مقصد کالاهای ایرانی بود. وضعیتی که در سال جاری هم تکرار شد. براساس داده‌های رسمی گمرک ایران، در ۷ ماهه ۱۴۰۲، صادرات ایران به عراق در بین کشور‌های دنیا به ۱۵ میلیون و ۵۰۱ هزار تن کالای غیرنفتی به ارزش ۵ میلیارد و ۳۵۳ میلیون و ۹۶۸هزار دلار رسید که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۵ درصد در وزن و ۳۳ درصد در ارزش با افزایش همراه بوده است. دوشنبه ۴ دی ۱۴۰۲، در نشست شورای سیاست‌گذاری همکاری‌های ایران و عراق، دبیرکل اتاق بازرگانی ایران و عراق اعلام کرد: از ژانویه ۲۰۲۴ مصوب شده است که پول‌های رایج غیرملی در داخل عراق استفاده نشود و برای این کار جرم انگاری نیز در نظر گرفته شده است؛ براین اساس تمام مبادلات چه خرد و چه کلان براساس پول ملی انجام خواهد شد. این خبر در حالی از سوی کشور عراق اعلام شده براساس داده‌های اتاق بازرگانی ایران و عراق، این کشور با ترکیه و امارات توافقات دوجانبه‌ای امضاکرده است که مبادلات تجاری با یکدیگر براساس پول‌های ملی خودشان انجام شود. به گفته جهانبخش سنجابی، نرخ ارز رسمی در کشور عراق ۱۳۲ هزار دینار به ازای یک دلار در بازار رسمی و در بازار آزاد ۱۵۳ هزار دینار تا ۱۶۸ هزار دینار است؛ یعنی تفاوت نرخ ارز رسمی در این کشور ۸ تا ۹ درصد تا ۲۲ درصد است. براین اساس افرادی که می‌خواهند به عراق کالا صادر کنند و حواله دلاری یا یورویی به کشورمان از طریق صرافی‌ها انجام دهند، صرافی نرخ حواله را براساس نرخ ارز در بازار آزاد محاسبه می‌کند که نرخ امروز آن به ازای هر دلار هزار و ۶۳۰ دینار است که در واقع در تجارت میان ایران و عراق ۲۲ درصد ارزش پول صادراتی از بین خواهد رفت. او گفت: عراقی‌ها نیز برای واردات از ایران باید حدود ۲۰ درصد گرانتر وارد کنند که اگر فکری به حال این موضوع نشود، عراقی‌ها نیاز وارداتی خود را از کشورهای دیگری در آینده تامین خواهند کرد. او گفت: در آینده ما کالاهایی می‌توانیم به این کشور صادر کنیم که صدور آن بیشتر از ۲۰ درصد باشد تا بتواند چند نرخی بودن ارز در عراق را توجیه کند. به گفته این مقام بخش خصوصی، براین اساس میانگین ارزش کالاهای صادراتی ما در مقایسه با سال گذشته ۵ درصد افت داشته است.

  به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل ، طرف عراقی هنوز فرصت جایگزینی ایران را در بازار خود پیدا نکرده است اما این به معنی آن نیست که فکری در مورد این موضوع نمی‌کند. البته رایزن‌های ایران باید با طرفهای دولتی و خصوصی عراق وارد مذاکره و معامله شوند تا راهکاری برای دو نرخی شدن در عراق پیدا کنند. سنجابی در بخشی دیگر از اظهارات خود گفت: مجموعه درآمدهای نفتی عراق در بانکی قرار می‌گیرد که فدرال رزرو امریکا بر آن نظارت دارد و عراقی‌ها می‌توانند پول‌های خود را با نظارت امریکا هزینه کنند. او با اشاره به چالش دو نرخی شدن ارز در عراق گفت: بانک مرکزی عراق توزیع ارز را از ۲۰۲۲ محدود کرد به‌طوری که به یک باره توزیع روزانه ارز از ۲۰۰ میلیون دلار به ۴۸ میلیون دلار کاهش یافت.سنجابی ادامه داد: از طرفی تعدادی از بانک‌های خصوصی عراق که براساس چهارچوب‌های امریکا عمل نمی‌کردند و حواله جاتی به کشورهای تحریمی درنقاط مختلف دنیا داشتند از سهمیه تخفیف ارز خارج و با این کار به صورت نانوشته تحریم شدند. او گفت: اتفاق سومی که در این کشور روی داده، ایجاد سامانه‌ای مانند سامانه نیما برای تخفیف ارز به فعالین تجار این کشور داده شده که براساس آن اطلاعات تجاری در آن سامانه بارگزاری می‌شود تا ارز به آنها اختصاص یابد. سنجابی همچنین یادآور شد عراق چند مقصد انتقال ارز را به عنوان مقاصد ممنوعه اعلام کرد که کشورهایی مانند ایران، سوریه و روسیه نیز جزو آن مقاصد بودند.

تنبیه ۱۵ بانک عراقی به دلیل تجارت با کشورهای تحریمی

عبدالامیر ربیع هاوی مدیرکل غرب آسیای سازمان توسعه تجارت ایران در نشست شورای سیاست‌گذاری همکاری‌های ایران و عراق اظهار کرد: مشکلات ترانزیت از کشور عراق که در چند سال گذشته با مشکلاتی مواجه بود اکنون برطرف شده است و تجار می‌توانند از طریق این کشور کالاهای خود را به سایر کشورها صادر کنند.

وی با بیان اینکه بخش مهمی از درآمدزایی صادراتی ما به عراق از طریق خدمات فنی مهندسی بود که به دنبال تداوم و توسعه این بخش هستیم، گفت: صادرات خدمات فنی مهندسی که طی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۹ به این کشور با مشکلاتی مواجه بود اکنون شکل و شمایل جدیدی به خود گرفته است. ربیع هاوی تصریح کرد: بازار عراق شمایل جدیدی به خود گرفته است و ورود شرکت‌های بزرگ ایرانی و همکاری مشترک با شرکت‌های عراقی می‌تواند فرصت مناسبی برای تولید مشترک با این کشور باشد. شرکت‌هایی که شرایط بازار عراق را درک کنند در این کشور موفق‌تر خواهند بود زیرا آنها به دنبال خودکفایی در تولیدات خود بوده و از طرفی با تولید در کشور خود به دنبال صادرات هستند که شرکت‌های ایرانی می‌توانند در این زمینه نقش‌آفرینی داشته باشند. مدیرکل غرب آسیای سازمان توسعه تجارت ایران گفت: سیاست کاهش واردات عراق و ایجاد ممنوعیت برای واردات برخی از محصولات کشاورزی و حتی صنعتی، مشکلاتی را برای صادرکنندگان ایرانی ایجاد کرده است. مدیرکل غرب آسیای سازمان توسعه تجارت در ارتباط با مشکلات ارزی که بابت تحریم‌های امریکا در عراق وجود دارد، تصریح کرد: بخش خصوصی عراق قدرتمند است و می‌تواند در تصمیم‌سازی‌ها نقش‌آفرینی داشته باشد و حتی به تصمیماتی که دولت این کشور می‌گیرد اعتراض کند.

وی بیان کرد: با رایزنی‌هایی که با بخش خصوصی عراق از جمله اتاق بازرگانی این کشور صورت می‌گیرد، این بخش می‌تواند با اعتراض به سیاست‌های ارزی، شرایط را برای تسهیل مبادلات تجاری فراهم کند تا امکان اختصاص ارز رسمی این کشور در تبادلات تجاری با ایران فراهم شود.

ربیع هاوی یادآور شد: بر اساس قوانین موجود در عراق که ناشی از سیاست‌های تحریمی امریکا است به ۵ کشور تحریمی از جمله ایران ارز رسمی این کشور تعلق نمی‌گیرد.

این مقام دولتی گفت: با مقامات رسمی عراق از جمله نخست وزیر و وزیر تجارت این کشور رایزنی‌هایی داشته‌ایم و قول‌های مساعدی داده شده اما بخش خصوصی عراق از جمله اتاق بازرگانی برای رفع این مشکل می‌تواند اثرگذارتر باشد.

به گفته ربیع هاوی، ۱۵ بانک عراقی که با کشورهای تحریمی همکاری داشتند تنبیه شدند و اکنون امکان تبادلات ارزی از آنها گرفته شده و تبادلات آنها با دینار انجام می‌شود. مدیرکل غرب آسیای سازمان توسعه تجارت گفت: در صورتی که با بخش خصوصی عراق نشست و مذاکره داشته باشیم امیدواریم این مشکلات رفع شود. ربیع هاوی اظهار کرد: سایر کشورهای رقیب ایران در بازار عراق مانند ترکیه و عربستان تسهیلاتی برای جایگزینی ایران ارایه می‌کنند.

سند راهبردی تجارت ایران با عراق در آستانه تدوین

وی افزود: با توجه به حضور رقبا از جمله عربستان و ترکیه در بازار عراق و مشکلات ذکر شده اگر به فکر حل آن نباشیم تجارت با عراق برای ما در سال آینده میلادی سخت می‌شود. ربیع هاوی با اشاره به تدوین سند راهبرد تجارت ایران با عراق در وزارت خارجه گفت: این راهبرد تجاری با چین تدوین شده و اکنون این سند در مورد عراق در حال تدوین است و نظراتی از ما خواسته‌اند. با تدوین این سند نقشه راه ایران و عراق به طور کامل ترسیم می‌شود.

مدیرکل غرب آسیای سازمان توسعه تجارت تاکید کرد: همچنین برای رفع مشکلات صادرات به این کشور برنامه ایجاد صندوق مشترک برای صادرات خدمات فنی مهندسی نیز داریم که در صورت موافقت طرف عراقی می‌توانیم صدور ضمانتنامه و حتی تسهیلات ارزی ایجاد کنیم .

وی همچنین به آمار تجارت با عراق اشاره کرد و گفت: صادرات ایران به عراق در ۸ ماهه اول سال جاری ۶.۲ میلیارد دلار بوده که ۳۰ درصد رشد داشته است. یک میلیارد و۳۰۰ میلیون دلار از صادرات ایران به عراق صادرات گاز بوده است. به گفته مدیرکل غرب آسیای سازمان توسعه تجارت، رشد صادرات ما به عراق به همراه صادرات گاز در ۸ ماهه ۳۰ درصد و بدون در نظر گرفتن گاز ۱۰ درصد بوده است.
ربیع هاوی با بیان اینکه امیدواریم رشد صادرات ایران به عراق تا پایان سال نیز ادامه یابد، گفت: امیدواریم در سال جاری مانند سال ۱۴۰۱ رکورد صادرات ما به عراق شکسته شود زیرا در سال گذشته با صادرات بیش از ۱۰ میلیارد دلار به عراق رکورد صادرات ۲۰ ساله ما به عراق شکسته شد. رایزن بازرگانی سابق ایران در عراق بیان کرد: بعد از تأکیدات بخش دولتی و خصوصی مبنی بر لزوم سرمایه‌گذاری مشترک در عراق، در ۸ ماهه ابتدای سال جاری شرکت‌های بزرگی در عراق حضور یافتند و توافقاتی نیز با شرکت‌های عراق برای تولید مشترک انجام شده است.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع