رکوردزنی خطرناک در بازار باز

آمارهای بانک مرکزی نشان می دهند در هفته منتهی به ۱۸ بهمن ماه امسال، مانده نقدینگی در بانک ها از سوی معاملات بازار باز به ۱۱۰ هزار و ۳۰ میلیارد تومان رسیده و از هفته قبل خود حدودا ۲۸ درصد بیشتر شده است. این بیشترین سطح تجربه شده در تاریخ برگزاری بازار باز بوده است.

اقتصاددان: بازار باز خطرناک تر از قبل شده است. در کنار بسط های بی سابقه در بازار باز، شاخصی وجود دارد که رشد آن مستقیما موجب افزایش پایه پولی شده و در ادامه می تواند تورم زایی را در کشور به همراه داشته باشد. این شاخص اکنون برای نخستین بار در تاریخ از مرز ۱۰۰ همت عبور کرده و ۳۸ درصد بیشتر از سال قبل شده است.

رکوردزنی بی سابقه بسط ۱۳۰ همت پول

حجم معاملات در بازار بین بانکی به سطوح غیر باوری رسیده است. رکوردزنی بی سابقه بسط ۱۳۰ همت پول در هفته اخیر نه تنها خود اتفاق خطرناکی در اقتصاد شمرده می شود بلکه تبعاتی دارد که به عقیده برخی منتقدان می تواند تورم زایی بزرگی به همراه داشته باشد.

یکی از مهم‌ترین شاخص‌های خطرناک از معاملات این بازار مانده نقدینگی در نهادهای مالی است که متغیری مهمتر از بسط هفتگی پول در این معاملات تلقی می شود.

رکوردزنی مانده نقدینگی بانک ها

در معاملات بازارباز، بانک ها با وثیقه اوراق از بانک مرکزی استقراض پول می کنند و در هفته بعد باید با احتساب نرخ سود و تاریخ سررسید معلوم این پول را به بانک مرکزی عودت دهند.

به عبارت دیگر در معاملات ریپوی بازار باز، در هر هفته بانک ها جدا از پولی که از بانک مرکزی قرض می کنند باید مبلغی را نیز در ازای استقراض هفته قبل خود به بانک مرکزی بازگردانند. این اتفاق منجر به شکل گیری شاخصی می شود که نام آن خالص نقدینگی تزریق شده در بازار باز است.

به عنوان مثال در هفته اخیر که تزریق پول بانک مرکزی در بانک‌ها در کانال ۱۳۰ همت قرار داشته با توجه به استقراض هفته قبل بانک ها باید ۱۰۵ هزار و ۴۲۰ میلیارد تومان را به بانک مرکزی بر می‌گرداندند. این اتفاق موجب شد تا خالص نقدینگی تزریق شده از سوی بانک مرکزی در بانک ها در هفته اخیر برابر با ۲۴ هزار و ۵۸۰ میلیارد تومان به ثبت برسد. این بیشترین سطح این رقم در یازده هفته اخیر بوده است. اما آنچه مهم تر از خالص بسط پول بانک مرکزی در بانک ها است تجمیع این رقم در هفته های متوالی است. جمع خالص بسط پول در بانک ها به نوعی نشان می دهد چه میزان پول اکنون در بانک ها رسوب کرده است؟

رسوب صد همتی نقدینگی بازار باز در نظام بانکی

جمع خالص تزریق نقدینگی در بازار باز از ابتدای شهریور پارسال، یعنی شروع فعالیت جدی دولت در این بازار قابل دست یابی است. در آن دوره دو هفته متوالی هیچ معاملاتی بین بانک‌ها و بانک مرکزی صورت نگرفته و حجم دادوستد در این بازار برابر با صفر بوده است.

بنابراین جمع خالص عملکرد بانک مرکزی از آن تاریخ تاکنون نشان می دهد در خزانه بانک ها چه میزان از عملیات رسوب کرده و این رقم در هفته های اخیر چه تغییری داشته است؟

در همین رابطه آمارهای بانک مرکزی نشان می دهند در هفته منتهی به ۱۸ بهمن ماه امسال، مانده نقدینگی در بانک ها از سوی معاملات بازار باز به ۱۱۰ هزار و ۳۰ میلیارد تومان رسیده و از هفته قبل خود حدودا ۲۸ درصد بیشتر شده است. این بیشترین سطح تجربه شده در تاریخ برگزاری بازار باز بوده است.

مقایسه نقطه ای، یعنی قیاس با موقعیت مشابه در سال گذشته، نیز نشان می دهد در این مدت ۳۸٫۸ درصد به این شاخص افزوده شده است. طبق سازوکار این بازار شاخص فوق مهم ترین شاخصی است که گویی در تزریق های هفتگی بانک مرکزی از چشم این نهاد پنهان مانده است چرا که رشد ۳۸٫۸ درصدی این متغیر به بیان دیگر افزایش یکی از مهم ترین اجزای پایه پولی بوده که می تواند اثر افزایشی بر تورم داشته باشد.

/پ