تحلیل توصیفی مدل توسعه اقتصادی کشورهای توسعه یافته شرق آسیا

تحلیل توصیفی مدل توسعه اقتصادی کشورهای توسعه یافته شرق آسیا

فهم روندهای توسعه در کشورهایی که موفق به دستیابی توسعه شده اند،ارزش های نظری و کاربردی فراوانی برای سیاستگذاران و نخبگان جوامع در حال توسعه دارد.در میان کشورهای کامیاب در تحقق توسعه بی تردید کشورهای شرق آسیا دارای تجربه ای گرانبها در مسیر دستیابی به توسعه بوده اند.از این رو معجزه شرق آسیا حاوی تجربیات فراوانی برای کشورهای در حال توسعه می باشد.
اصطلاح چهار ببر آسیایی،لفظی است که برای اشاره به اقتصادهای بسیار توسعه یافته هنگ کنگ،سنگاپور،تایوان و کره جنوبی به کار می رود.این کشورها به دلیل داشتن رشد بسیار بالای اقتصادی و صنعتی شدن سریع بین اویل دهه ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰ میلادی مشهورند.این کشورها به اقتصادهای پیشرفته و درآمد بالا تبدیل شده اند.
توسعه دموکراتیک در کشورهای انگلیس و امریکا و تلاش ناموفق برخی از کشورهای توسعه نیافته برای اجرایی کردن این مدل ،مدل توسعه اقتصادی اقتدارطلبانه-محافظه کارانه با اصلاحات بالا(میجی در ژاپن، بیسمارک در آلمان) و راه توسعه توتالیتر ( استالین در شوروی و مائو در چین) پدیدار شد. در مدل توسعه اقتصادی اقتدارطلبانه-محافظه کارانه با اصلاحات بالا، دولت مقتدر و توسعه خواه نقش اساسی در هدایت و مدیرت کل اقتصاد دارد.این دولت ،اقتدار و قدرت لازم برای اقدام در اقتصاد بازار را دارد و قادر به مدیریت بازار می باشد.
با نگاهی به تاریخ ادبیات توسعه از دهه ۱۹۵۰،نظریه های فرهنگی توسعه با نظریه های اقتصادی توسعه شدیدا به رقابت پرداختند.در این میان نظریه اخلاق پروتساتی ماکس وبر و نظریه “انگیزه موفقیت” مک کله لند به عنوان پیش شرط توسعه تجلی یافتند.در نظریه انگیزه موفقیت مک کله لند که در خصوص ارتباط عناصر فکری و فرهنگی با پیشرفت اقتصادی مطرح گردید،این انگیزه را میل به انجام وظایف محوله در حد عالی و تمایل به موفق شدن تحت شرایط رقابتی تعریف می کرد که این ویژگی ها در مردم جوامع شرق آسیا به گونه ای بارز مشهود است و از جمله عوامل مهم اقتصادی این کشورها به شمار می آید.
بسیاری از کارشناسان مسائل اقتصادی معتقدند که کشورهایی که از تجارت بازتری برخوردارند،نقش بیشتری در تجارت جهانی ایفا می کنند و از ضریب رشد بالاتری نسبت به اقتصادهای با تجارت بسته سود می جویند.در میان بسیاری از رهبران کشورهای صنعتی و فن سالاران بین المللی صندوق بین المللی پول،بانک جهانی و سازمان تجارت جهانی این باور وجود دارد که صرفا با آزاد سازی و خصوصی سازی اقتصادهای ناکارآمد کشورهای فقیر و عقب مانده،فرآیند سرمایه داری مدرن می تواند در آن کشورها ظهور کند.کشورهای سنگاپور و هنگ کنگ بطور آشکار استراتژی اقتصاد بازار را انتخاب کردند. در این استراتژی که برای تخصیص منابع متکی به نیروهای بازار و بخش خصوصی است ،تجارت خارجی اغلب با سرمایه گذاری مستقیم بخش خصوصی خارجی تکمیل می شده و به عنوان بخش پیشتاژ و موتور رشد در نظر گرفته می شود. این استراتژی به طور معمول حکایت از نقش فعال دولت دارد.
نیروی انسانی هر کشوری،ثروت واقعی آن کشور محسوب می شود .هدف اساسی از ایجاد توسعه، ایجاد شرایطی است تا این نیروی انسانی را از حیات طولانی،سالم و خلاق برخوردار کند.در کشورهای شرق آسیا عوامل مهم توسعه اقتصادی بدون استثناء ، همه بر سرمایه گذاری سنگین در توسعه منابع انسانی تاکید داشتند و آن را کلید اصلی موفقیت در رشد و توسعه اقتصادی دانستند، که در شخصیت رهبران،نیروی کار ماهر و ارزان و حرکت به سوی توسعه انسانی تجلی یافته است.
نتیجه گیری:
۱-کشورهای هنگ کنگ،تایوان و سنگاپور به عنوان کشورهایی که سریع ترین رشد را در تولید ناخالص ملی داشته اند و سطوح زندگی آنها به سطح زندگی در کشورهای پیشرفته جهان رسیده است دارای دولت های توسعه خواه و اقتدارگر بوده اند.در هیچ یک از کشورهای مورد نظر در طی دوران شکوفایی اقتصادی،قدرت سیاسی از حزب حاکم به حزب دیگری منتقل نشده است.
۲-شاخص های اساسی رشد و توسعه اقتصادی در شرق آسیا مجموعه ای از ارزش های فرهنگی با محوریت:جامعه پذیری خانوادگی،روحیه همبستگی جمعی بسیار گسترده،تاثیر عمیق فرهنگ شرکتی ژاپن بر مدیریت و رفتار تجاری و سازمانی ،شان و اعتبار بسیار بالای آموزش و پرورش،سخت کوشی و پایبندی به اصل برابری بوده است.
۳-توسعه اقتصادی بدون احراز جایگاهی مناسب در روابط بین الملل و بدون حضور در بازارهای منطقه ای و جهانی امکان پذیر نمی باشد.هنگ کنگ و سنگاپور عملا استراتژی اقتصاد آزاد را برگزیدند و تایوان نیز هرچند استراتژی توزیع مجدد را برگزید،اما مانعی بر سر راه اقتصاد آزاد و بازار ایجاد نکرد.نکته قابل توجه در این کشورها رابطه دولت-بازار است که در آن ها دولت به رغم کنترل و نظارت، بر آزادی بازار تاکید دارد.
۴-شخصیت رهبران و اقدامات آنها یکی از عوامل بسیار مهم در رشد و شکوفایی اقتصادی جنوب شرق آسیا محسوب می شود.آنها توانسته اند امر توسعه را به آرمان ملی تبدیل کنند.وجود نیروی کار کارآمد و نسبتا ارزان نیز باعث شد تا در مراحل اولیه و میانی توسعه ،انباشت فراوان سرمایه ملی، دستیابی به بازارهای فروش بیشتر محصولات داخلی را ممکن سازد. اگرچه شخصیت رهبران و نیروی کار ماهر و ارزان در شروع فرآیند توسعه نقش اساسی دارند ولی حرکت به سوی توسعه انسانی از فاکتورهای مهم تداوم توسعه در فرآیند توسعه یافتگی محسوب می شود.ب