«ایران» پل ترانزیتی زغال‌سنگ روسیه

با انعقاد قرارداد ترانزیت یک‌میلیون تن زغال‌سنگ از کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (سی آی اس) از طریق مرز ریلی سرخس ایران مقرر است تا زغال‌سنگ تولیدی و هم‌چنین محصولات شیمایی از این گذرگاه مرزی به کشورهای هند و پاکستان منتقل شود.

عمده زغال‌سنگی که قرار است از طریق ایران و مرز ریلی سرخس ترانزیت شود، متعلق به کشور قزاقستان است اما سایر کشورهای حوزه «سی. آی. اس» مانند روسیه نیز در این قرارداد حضور دارند.

مقصد اصلی محموله زغال‌سنگ صادراتی قزاقستان، کشورهای هند و پاکستان است و محموله پس از ورود به ایران از طریق ناوگان جاده‌ای و مرزهای زمینی جنوب غرب کشور به پاکستان واردشده و همچنین پس از بارگیری در کشتی از طریق بنادر جنوبی به هند منتقل می شود.

سرخس نبض ترانزیت

به گزارش اقتصاددان به نقل از بازار ،   کشورهای مستقل مشترک المنافع شامل برخی از جمهوری‌های مستقل اتحاد جماهیر شوروی سابق است که در یک پیمان همکاری امنیتی و اقتصادی تشکیل شده اند و در حال حاضر جمهوری های آذربایجان، ارمنستان، ازبکستان، بلاروس، تاجیکستان، روسیه، قرقیزستان، قزاقستان و مولداوی عضو این اتحادیه هستند و ترکمنستان از سال ۲۰۰۵ میلادی به عنوان عضو همکار با کشورهای مستقل مشترک المنافع مشارکت دارد.

در همین حال نخستین محموله‌ ترانزیتی زغال سنگ و کود شیمیایی روسیه طی هفته گذشته وارد پایانه ریلی منطقه ویژه اقتصادی سرخس در استان خراسان رضوی شد و از آنجا به سمت مقاصد بعدی خود حرکت کرد.

محموله نخست کودشیمیایی با یک قطار ۲۵ واگنی و محموله زغال سنگ با قطار ۲۰ واگنی روزهای یکشنبه و سه شنبه هفته گذشته وارد منطقه ویژه اقتصادی سرخس شد.

بنا بر اظهارات رییس هیئت مدیره منطقه ویژه اقتصادی سرخس خراسان رضوی این دو محموله متعلق به یک سرمایه گذار روس بوده که در منطقه ویژه اقتصادی سرخس، پس از جا به جایی (ترانشیپمنت) بار از قطارهای ریل عریض کشورهای مستقل مشترک المنافع (سی. آی. اس) به قطارهای ایران، به اصفهان و بندر عباس حمل شده است.

گفتنی است بخشی از بار زغال سنگ روسیه در اصفهان تخلیه و بقیه بار زغال سنگ و کودشیمیایی از طریق بندرعباس به کشور هندوستان ارسال می شود.

دروازه تجارت اوراسیا

گمرک و گذرگاه مرزی سرخس در انتهایی ترین منطقه شمال شرق ایران در استان خراسان رضوی، ۱۸۵ کیلومتری شمال شرق مشهد و هم مرز با ترکمنستان واقع شده است و از مبادی مهم تجارت و ترانزیت خارجی کشور به ویژه با کشورهای آسیای مرکزی محسوب می‌شود.

خراسان رضوی از شمال و شمال شرق، ۵۳۲ کیلومتر مرز مشترک با کشور ترکمنستان دارد. این نوار مرزی در محدوده شهرستانهای قوچان، درگز، کلات، سرخس و صالح‌آباد خراسان رضوی واقع است.

برخورداری از موقعیت ژئواکونومیک، زیرساختهای مرزی و حمل و نقلی و همچنین قرار گرفتن میان کشورهای محصور در خشکی، شهرستان سرخس در خراسان رضوی را به گزینه نخست تبدیل شدن به گرانیگاه تجارت و ترانزیت در آسیای مرکزی و یا قلب زمین در منطقه “اوراسیا” تبدیل کرده است.

از اوائل قرن بیستم «قلب زمین» به محدوده ای محصور در خشکی در آسیای مرکزی اطلاق شد که از دیرباز قدرت های دریایی و خشکی جهان برای تسلط بر آن منازعه داشتند، هرچند در قرن ۲۱ و پس از فروپاشی نظام دوقطبی، طمع قدرت های جهانی برای تسلط سرزمینی بر محدوده آسیای مرکزی کاهش یافت اما رقابت های اقتصادی به خصوص بین غرب و چین، برای استفاده تجاری و ترانزیتی از این سرزمین های بکر در خشکی، همچنان ادامه دارد.

صاحبنظران عبور دو طرح «کمربند و جاده» و «کمربند اقتصادی راه ابریشم» از این محدوده محصور در خشکی و نیز سرمایه گذاری قدرت های جهانی از جمله چین در این طرح ها را از عوامل تاثیرگذار بر تجارت آینده بزرگ رین پهنه خشکی زمین، یعنی اوراسیا، ارزیابی می کنند.

شهرستان مرزی سرخس، با حدود ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در گوشه شمال شرقی نقشه استان خراسان رضوی و البته ایران قرار دارد که پایانه مرزی و گمرک این شهرستان در سال ۱۳۷۳ و سه سال پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال ترکمنستان و سایر جمهوری های شوروی تاسیس شد.