واگذاری رتبه اول خرید ملک از ترکیه

بررسی‌ها نشان می‌دهد، در سال ۲۰۲۲ ایرانی‌ها، رتبه اولی خرید ملک در ترکیه را به روس‌ها واگذار کرده‌اند. پشت پرده این جابه‌جایی تقاضا در بازار ملک ترکیه چیست؟ آیا روند خروج سرمایه از ایران افت پیدا کرده یا تمایل ایرانی‌ها به شهرهای ترکیه تنزل یافته است؟ خرید ملک در ترکیه توسط ایرانی‌ها چند درصد بوده است؟

«تعادل» برای دست یابی به پاسخ سئوالاتی از این دست، روند فروش املاک ترکیه به خارجی‌ها را طی ۴ سال اخیر زیر ذره بین گذاشته است. این بررسی‌ها نشان می‌دهد، طی ۱۰ سال اخیر، روند فروش املاک ترکیه به خارجی‌ها همواره صعودی بوده و حتی در این دوره زمانی دچار جهش نیز شده است به گونه‌ای که تعداد فروش ملک به خارجی‌ها از ۱۲ هزار و ۱۸۱ فقره در سال ۲۰۱۳ با رشد ۴۵۴ درصدی، به ۶۷ هزار و ۴۹۰ فقره در سال ۲۰۲۲ رسیده است.

این در حالی است که بازار مسکن ترکیه در سال گذشته میلادی، به میزان ۰٫۴ درصد افت معاملات را تجربه کرده و این شاخص به یک میلیون و ۴۵۸ هزار ۶۲۲ فقره رسیده است. علی رغم این افت ۰٫۴ درصدی، میزان فروش املاک به خارجی‌ها در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال قبل از آن، ۱۵٫۲ درصد رشد یافته و از ۵۸ هزار و ۵۷۶ فقره در سال ۲۰۲۱ به ۶۷ هزار و ۴۹۰ فقره در سال گذشته میلادی رسیده است.

سبقت روس‌ها از ایرانی‌ها

به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل  ،  بررسی‌ها نشان می‌دهد، طی سال‌های ۲۰۱۹، ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ ایرانی‌ها در صدر خریداران بازار ملک ترکیه قرار داشته‌اند. طی این سال‌ها، عراقی‌ها و روس‌ها به ترتیب در جایگاه دوم و سوم بوده‌اند. در سال ۲۰۲۲ اما ناگهان روس‌ها با فاصله معناداری در جایگاه نخست خریداران بازار مسکن ترکیه قرار می‌گیرند و ایرانی‌ها و عراقی‌ها نیز به ترتیب به رتبه‌های دوم و سوم نزول می‌کنند.

نکته جالب توجه این است که طی سال‌های مورد بررسی، عراقی‌ها تحت هر شرایطی، در رتبه دوم لیست خریداران خارجی ملک ترکیه قرار داشته‌اند. به گزارش «تعادل»، در سال میلادی گذشته، روس‌ها با خرید ۱۶ هزار و ۳۱۲ مسکن در ترکیه در صدر فهرست خریداران خارجی این بازار جای گرفته‌اند. ایرانی‌ها با ۸ هزار و ۲۲۳ باب منزل و عراقی‌ها نیز با ۶۴۲۱ باب منزل رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند. این در حالی است که در سال ۲۰۲۱، ایرانی‌ها با ۱۰ هزار و ۵۶ باب منزل، عراقی‌ها با ۸ هزار و ۸۶۶۱ باب منزل و روس‌ها با ۵ هزار و ۳۷۹ باب منزل به ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم قرار گرفته بودند.

عقب‌نشینی ایرانی‌ها یا پیشروی روس‌ها؟

اینک این سئوال مطرح است که چرا روس در صدر فهرست خریداران خارجی ملک در ترکیه قرار گرفته‌اند؟ آیا ایرانی‌ها و عراقی‌ها در این بازار ضعیف ظاهر شدند یا پای علت دیگری در میان است؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد، طی سال‌های اخیر، تعداد املاک خریداری شده توسط اتباع ایران و عراق با نوسان اندکی در زیر ۱۰ هزار فقره در سال بوده و این مساله در سال ۲۰۲۲ نیز تکرار شده است.

همچنین روس‌ها سالانه در حدود ۵ هزار باب منزل از بازار ترکیه خریداری می‌کرده‌اند اما در سال گذشته به ناگهان تقاضای معاملاتی روس‌ها به بالای ۱۶ هزار فقره جهش کرده است. ریشه این مساله را می‌توان در آغاز جنگ روس‌ها علیه اوکراین جست‌وجو کرد. با شعله ور شدن جنگ اوکراین در ابتدای سال ۲۰۲۲ گویی اشتهای اتباع روسیه برای فرار از ناامنی احتمالی در کشور خود فزونی گرفته است و نتیجه این بوده است که آنها در سایر کشورها و از جمله در ترکیه اقدام به خرید ملک کرده‌اند.

البته خرید ملک در ترکیه صرفا نوعی سرمایه‌گذاری اقتصادی نیست، بلکه به نوعی سرمایه‌گذاری سیاسی و اجتماعی نیز محسوب می‌شود. چه آنکه با خرید ملکی با حداقل قیمت ۴۰۰ هزار دلار در این کشور، می‌توان تابعیت ترکیه را به دست آورد.

این رقم تا پیش از اردیبهشت سال ۱۴۰۱، حداقل ۲۵۰ هزار دلار بود اما در پی تغییر سیاست‌های کلان ترکیه به ۴۰۰ هزار دلار افزایش یافت. شاید همین افزایش نرخ دست یابی به تابعیت ترکیه منجر به افت توان خریداران ایران و در پی آن، کاهش حدود ۲ هزار معامله توسط ایرانی‌ها در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال قبل از آن شده باشد.

البته جهش نرخ دلار طی ماه‌های اخیر را نباید فراموش کرد. جهشی که به معنی افت بیشتر ارزش ریال ایران و در نتیجه افت توان خرید دلاری ارزیابی می‌شود.

ایرانی‌ها سال گذشته چند میلیون دلار خانه خریدند؟

از آنجا که حداقل قیمت خرید ملک برای اخذ تابعیت ترکیه ۴۰۰ هزار دلار است، در صورتی که همین حداقل قیمت را در نظر بگیریم، آن را در ۸ هزار و ۲۲۳ خانه خریداری شده توسط ایرانی در ترکیه ضرب بکنیم، به عدد ۳ میلیارد و ۲۸۹ میلیون دلار می‌رسیم که عدد قابل توجهی است. معادل ریالی این عدد با در نظر گرفتن دلار ۴۰ هزار تومانی، بیش از ۱۳۱ هزار و ۵۶۸ میلیارد تومان خواهد بود. توجه به این نکته ضروری است که این عدد فقط میزان خروج سرمایه از کشور برای خرید ملک در کشوری به نام ترکیه را نشان می‌دهد و تاکنون گزارشی از میزان خرید ملک توسط ایرانی‌ها در سایر کشورها منتشر نشده است.