واردات بنزین یا خودرو؟

دولت سیزدهم با ارسال لایحه بودجه ۱۴۰۳ به مجلس، به موضوع با اهمیت ناترازی انرژی در حوزه سوخت خودرو‌ها توجه خاصی نداشته است، تا جایی که با روند صعودی افزایش مصرف بنزین و حتی گازوئیل در سطح کشور، پیش‌بینی واردات میلیارد دلاری سوخت در سال آینده، دور از ذهن نیست. به گونه‌ای که شواهد و آمار نشان می‌دهد، ما از صادرکننده بنزین در حال تبدیل شدن به یک واردکننده هستیم. به نظر می‌رسد، عوامل مختلفی در بروز ناترازی بنزین در کشور موثر بوده اند؛ بالا بودن میزان مصرف خودروها، از رده خارج نکردن خودرو‌های اسقاطی و قیمت پایین بنزین، از جمله عوامل مهم به شمار می‌روند. بنابراین دولت در سال آینده با توجه به روند افزایشی مصرف سوخت به ویژه بنزین در کشور نیز ناچار خواهد بود، برای واردات بنزین به کشور، چند میلیارد دلار هزینه کند. تامین ارزی که کارشناسان اقتصادی معتقدند تنها راهکار موقت خواهد بود، چون همچنان خودرو‌های با مصرف سوخت بالا در سطح خیابان‌ها در حال تردد هستند و این خودروها، دوباره به ناترازی بنزین دامن می‌زنند. در کنار آن هم تولید چند صد هزار خودروی داخلی با مصرف سوخت غیر بهینه همچنان تداوم دارد و این نوع خودرو‌ها نیز سال آینده به بازار تزریق می‌شوند؛ بنابراین، بسیاری معتقدند دولت سیزدهم باید به سراغ راهکار مهم و اساسی یعنی واردات خودرو‌های برقی، هیبریدی و با مصرف سوخت بسیار کمتر از تولیدات داخلی برود.

واردات خودرو آری یا نه؟

  به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل  ، جلال رشیدی کوچی، نماینده مجلس که در نشست تخصصی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری، با عنوان «موانع و راهکارهای عملیاتی تولید باکیفیت در صنعت خودروسازی» چهار‌شنبه ۲۹ آذرماه ۱۴۰۲ حضور یافته بود، با طرح این پرسش که خروجی صنعت خودرو برای مردم پس از ۵۰ سال چه چیزی می‌تواند باشد؟ عنوان کرده: باید به این موضوع از دو بعد نگاه کرد. یک خروجی آن همین آلودگی هوای تهران و بسیاری از شهرهای دیگر کشورمان است که بین ۶۰ الی ۷۰ درصد از عامل این آلودگی به دلیل تردد خودروهای عمومی و خصوصی است که در درون شهرها تردد می‌کنند و این درحالی است که هر سال در سطح کشور چیزی بین ۷ الی ۸ میلیارد دلار برای مقابله با آلودگی هوا هزینه می‌شود. مساله بعدی از نگاه این نماینده مجلس این است که ما برای تولید و تامین برق کشور مجبور هستیم که مازوت بسوزانیم تا برق کشور را تامین کنیم، این در حالی است که برای خودروهای برقی که وارد کشور می‌کنیم نیز باید برق تولید کنیم و در این صورت نیز چاره‌ای به جز استفاده از مازوت برای تامین برق نداریم و همین موضوع نیز باعث آلودگی هوا می‌شود. او می‌گوید: اینها تناقضاتی است که در حوزه اجرا به وجود می‌آید و دلیل اینکه صنعت خودرو به این روز افتاده این است که در صنعت خودرو انحصار ایجاد شد و رقابت پذیر نبود و دخالت‌های دولت در آن زیاد بود و بازاری را برای برخی از افراد ایجاد کرد که دارای سود و منفعت برای آن افراد بود. جلال رشیدی کوچی ادامه می‌دهد: برخی بر این عقیده هستند که واردات خودرو باعث ایجاد آسیب به صنعت خودروسازی می‌شود؛ اما حقیقت ماجرا این نیست و تجربه نشان داده است که در طول سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۷ چیزی بین ۱۶۰ هزار الی ۱۷۰ هزار خودرو به داخل کشور وارد شد که منجر به ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای خودرو در داخل کشور شد. بنابه اظهارات این نماینده مجلس، ما باید مازاد تقاضای خودرو در کشور را با افزایش واردات خودرو تأمین کنیم؛ اما مساله‌ای که در مورد واردات خودرو مطرح می‌شود مالیات‌ها و سودهای بالایی است که از جانب دولت بر روی قیمت خودروهای وارداتی افزوده می‌شود و باعث می‌گردد که یک خودرو با قیمت ۱۵ هزار دلار، با قیمت ۴۰ هزار دلار به مردم فروخته شود. نکته دوم این است که ما زیرساخت واردات خودرو به داخل کشور را نداریم یعنی کشتی و کامیون حمل خودرو برای پخش کردن خودرو‌های وارداتی به سطح کشور را در اختیار نداریم. او می‌گوید: باید اجازه بدهیم که تولیدکنندگان باهم در تولید خودرو رقابت داشته باشند؛ یعنی یک بازار رقابتی آزاد بین خودروسازان داخلی ایجاد شود و همچنین مالیاتی که برای واردات خودرو به داخل کشور دریافت می‌شود نهایتاً ۳۰ درصد باشد تا امکان رقابت خودروهای داخلی با خودروهای خارجی نیز وجود داشته باشد. با ایجاد رقابت درست و منطقی است که صنعت خودروسازی به شکوفایی و پیشرفت خواهد رسید. رییس پژوهشکده و دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران هم که در این نشست حضور یافته بود، در اظهاراتی تاکید کرده که ما زیرساخت لازم برای واردکردن و تولید خودروهای برقی در کشور را نداریم و باید طوری در این زمینه حرکت کنیم که ابتدا خودروهای برقی جایگزین خودروهای قدیمی و فرسوده شود، در وهله دوم قیمت خودرو برای مردم به‌صرفه و قابل‌خرید شود و همچنین زیرساخت‌های لازم برای ورود اینگونه خودروها به کشور مهیا گردد. شجاعی فرد، می‌گوید: ما هیچ تعریف و استراتژی مشخصی در صنعت خودرو نداریم و هنوز هم مردم با قرعه‌کشی و قیمت چندبرابر خودرو تهیه می‌کنند و در این قضیه عواملی چون نبود ثبات مدیریتی، نبود استراتژی مدون، تحمیل قوانین اجباری، دخالت ۳۷ مرکز در صنعت خودرو و…. موثر هستند.

هشدار جدی درباره ناترازی انرژی

از آن‌سو، مساله مهم دیگری که وجود دارد این است که بنابه اظهارات تحلیگران، اگر ناترازی انرژی در حوزه سوخت خودرو‌ها، ادامه یابد و برنامه جامعی برای رفع ناترازی بنزین در کشور نداشته باشیم، پیش بینی می‌شود کشور در سال ۱۴۱۲ روزانه حدود ۱۱۰ میلیون لیتر بنزین وارد کند که ارزبری ۲۴ میلیارد دلاری برایمان خواهد داشت. این رقم با درآمد حاصل از صادرات یک میلیون بشکه نفت کشورمان برابری می‌کند. بعبارتی دقیق‌تر، درآمد صادرات روزانه یک میلیون بشکه نفت ایران با قیمت ۷۰ دلار باید صرف واردات بنزین شود که فاجعه آفرین خواهد بود. البته داود منظور، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه معتقد است: موضوع ناترازی انرژی (بنزین) عملاً فرابودجه‌ای است و قاعدتاً ما باید در فرصت دیگری خارج از بودجه به این موضوعات که بسیار هم مهم هستند بپردازیم. او در گفت‌وگوی ویژه خبری نیز تاکید داشت: رفع ناترازی انرژی از نظر آقایان یعنی بالا بردن قیمت انرژی، حال آنکه ناترازی را چطوری می‌خواهیم رفع کنیم؟ یعنی باید قیمت بنزین را بالا ببریم، مردم کم مصرف کنند، قیمت برق را بالا ببریم، مردم کم مصرف کنند؟ پشت فرمایش‌های آقایان بالا بردن قیمت انرژی است و دولت فعلاً بنایی برای اینکه اصلاح قیمت انرژی بکند، ندارد. ما منابع هدفمندی را صرفاً براساس رشد مصرف دیده‌ایم و رشدی که ما دیده‌ایم بدون افزایش قیمت است.

این در حالی است که حاجی بابایی، رییس کمیسیون تلفیق بودجه مجلس در پاسخ به این اظهارات عنوان کرده که دو سال قبل بنزین صادر می‌کردیم، الان بنزین وارد می‌کنیم، اینها را حل کنیم، نمی‌خواهیم گران کنیم. من می‌خواهم بگویم دولت در این بودجه سال ۱۴۰۳ تصمیم دارد در کدام کار مهم تحولی ایجاد کند؟ اشاره حاجی بابایی به معضل ناترازی بنزین در شرایطی است که اگر دولت در سال آینده بخواهد به دنبال واردات بنزین باشد، نیاز به منبع درآمدی حدود ۱۰۸ هزار میلیارد تومانی دارد. حال باید منتظر ماند و دید، دولت رییسی و تیم اقتصادی او برای سال آینده، راهکار غیرقیمتی برای کنترل مصرف بنزین خواهند داشت، یا اینکه به افزایش قیمت بنزین با مدل مد نظرشان، رضایت می‌دهند یا اینکه در نهایت ناچار می‌شوند علی رغم تمایلشان، دست به واردات خودرو بزنند؟ هرچند به گفته دولتی‌ها، راهکار افزایش قیمت بنزین در سال آینده تا حدود زیادی منتفی است.

راهکار چیست؟

به نظر می‌رسد، هشدار‌هایی از جنس خطر واردات بنزین برای کشوری که زمانی صادرکننده بنزین بود، برای تیم اقتصادی دولت و سازمان برنامه و بودجه به گونه‌ای باشد که دولت سیزدهم در زمان تدوین لایحه بودجه، به آن توجه داشته باشد و برای حل این چالش چاره‌اندیشی کند. این در شرایطی است که پیشنهاد ارایه بنزین به کارت ملی اشخاص به جای خودرو‌ها نیز در برنامه هفتم توسعه جایی نداشته و دولت چاره‌ای جز ارایه راهکار برای حل معضل ناترازی بنزین ندارد.

به گزارش تابناک، مساله اساسی و مهم این است که دولت در سال آینده با توجه به روند افزایشی مصرف سوخت به ویژه بنزین در کشور، ناچار خواهد بود، برای واردات بنزین به کشور، چند میلیارد دلار هزینه کند. تامین ارزی که کارشناسان اقتصادی معتقدند تنها راهکار موقت خواهد بود، چون همچنان خودرو‌های با مصرف سوخت بالا در سطح خیابان‌ها در حال تردد هستند و این خودروها، دوباره به ناترازی بنزین دامن می‌زنند. در کنار آن هم تولید چند صد هزار خودروی داخلی با مصرف سوخت غیر بهینه همچنان تداوم دارد و این نوع خودرو‌ها نیز سال آینده به بازار تزریق می‌شوند؛ بنابراین، بسیاری معتقدند دولت سیزدهم باید به سراغ راهکار مهم و اساسی یعنی واردات خودرو‌های برقی، هیبریدی و با مصرف سوخت بسیار کمتر از تولیدات داخلی برود.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع