مناقشه بر سر گندم

این روزها اوضاع کشاورزان به ویژه گندمکاران سخت و طاقت‌فرساست؛ کشاورزانی که نه‌تنها نرخ تضمینی گندم‌شان هنوز بلاتکلیف است، بلکه هنوز مطالبات‌شان هم پرداخت‌ نشده است، کشاورزانی که این روزها بیش از گذشته ناراضی و گله‌مند هستند و از وعده‌های تکراری درباره تعیین نرخ تضمینی گندم و زمان پرداخت‌ مطالبات خسته شده‌اند.
مدت زمان زیادی است که مسوولان هر هفته وعده اعلام نهایی قیمت گندم را در جلسات شورای قیمت‌گذاری می‌دهند،‌ این در حالی که جلسات متعددی برگزار شده است، اما هنوز ابهاماتی درباره قیمت خرید و تسویه‌حساب گندمکاران وجود دارد. این در حالی است که طبق آخرین وعده رییس ملی گندمکاران باید روز دوشنبه هفته گذشته نرخ تضمینی گندم اعلام می‌شد، اما با گذشت یک هفته هنوز خبر جدید در این باره نیست.
با وجودی که دولت هنوز تصمیمی در مورد نرخ خرید تضمینی گندم نگرفته است، اما نمایندگان صنفی گندمکاران تا‌کنون گمانه‌زنی‌هایی را در این مورد مطرح کرده‌اند. آنها، نرخ مناسب برای خرید تضمینی این کالای اساسی را حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان می‌دانند و تاکید می‌کنند که قیمت گندم تحت هر شرایطی نباید کمتر از ۲۰ هزار تومان تعیین شود. از طرفی برخی فعالان صنفی حوزه کشاورزی بحث نرخ خرید تضمینی گندم در سال زراعی جدید را پیش کشیده‌اند و به رقم ۲۳ تا ۲۵ هزار تومان اشاره کرده‌اند. اما آیا دولت با این قیمت گندم موافقت می‌کند؟

به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان‌صنعت  ، هاشمی، رییس بنیاد ملی گندمکاران هم در این خصوص گفت: نرخ خرید تضمینی گندم برمبنای شاخص هزینه‌های تولید و احتساب سود متعارف، ۲۳ هزار و ۷۰۰ تومان و نرخ تورم ۲۲ هزار و ۳۰۰ تومان است. همچنین بر مبنای قیمت‌های جهانی و هزینه‌های جانبی و نرخ واقعی دلار، قیمت خرید گندم بالای ۲۰ هزار تومان است که حال باید منتظر ماند و دید که در جلسه روز چهارشنبه شورا به چه جمع‌بندی‌ای می‌رسد.
با وجود اینکه وزارت جهادکشاورزی موظف است در تیرماه هر سال قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی را تعیین و به هیات دولت ارسال کند، با گذشت حدود ۵۰ روز هنوز قیمت هیچ محصولی از جمله گندم برای سال زراعی ۱۴۰۳ – ۱۴۰۲ تعیین نشده است.
براساس قانون، به منظور حمایت از تولید محصولات اساسی کشاورزی و ایجاد تعادل در نظام تولید و جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی و ضرر و زیان کشاورزان، دولت موظف است همه‌ساله خرید محصولات اساسی کشاورزی (گندم، برنج، جو، ذرت، چغندر، پنبه وش، دانه‌های روغنی، ‌چای، سیب‌زمینی، پیاز و حبوبات) را تضمین کرده و حداقل قیمت خرید تضمینی را اعلام و نسبت به خرید آنها از طریق واحدهای ذی‌ربط اقدام کند.
همچنین در تبصره یک این قانون آمده است که وزارت کشاورزی موظف است همه‌ساله قیمت خرید تضمینی محصولات فوق‌الذکر را با رعایت هزینه‌های واقعی تولید و در یک واحد بهره‌برداری متعارف و حفظ رابطه مبادله در داخل و خارج بخش کشاورزی تعیین و حداکثر تا آخر تیر ماه به هیات دولت تقدیم کند. امسال با گذشت حدود ۵۰ روز از زمان تعیین‌شده، هنوز قیمت خرید تضمینی محصولات اساسی از جمله گندم تعیین نشده است.
قاسم پیشه‌ور، رییس اتاق اصناف کشاورزی درخصوص چرایی تاخیر در تعیین قیمت‌ها گفت: شورای قیمت‌گذاری احتمالا در این هفته جلسه‌ای در این خصوص برگزار و قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی را تعیین کند. وی ادامه داد: بخشی از این تاخیر ناشی از تعیین وزیر جدید برای وزارت جهاد کشاورزی و جابه‌جایی‌ها بود.
رییس اتاق اصناف کشاورزی اضافه کرد: بخشی دیگر مربوط به این است که وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه براساس منابع‌شان می‌خواهند قیمت گندم را تعیین کنند، در صورتی که براساس چهار روشی که در قانون پیش‌بینی‌شده و اولین روش آن قیمت تمام‌شده با سود متعارف است، باید قیمت گندم تعیین شود. وی افزود: اگر قیمت تمام‌شده با سود متعارف در تعیین قیمت گندم در نظر گرفته نشود، ابزاری برای تشویق کشاورزان به کاشت گندم وجود ندارد و کشاورز میل و رغبت کاشت این محصول استراتژیک را نخواهد داشت. «پیشه‌ور» با بیان اینکه اختلاف‌نظرهای موجود میان اعضای شورای قیمت‌گذاری برای تعیین قیمت خرید تضمینی باعث تاخیر در تعیین قیمت‌ها شده ‌است، گفت: معتقدیم قیمت خرید تضمینی گندم برای سال زراعی ۱۴۰۳ – ۱۴۰۲ باید بیش از ۲۰ هزار تومان باشد، اما برخی اعضای شورا با این میزان موافق نیستند.
به گفته وی، قیمت ۱۵ هزار تومان برای خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم برای سال زراعی گذشته مصوب شد، اما ابلاغ نشد که این عدد شامل ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان قیمت پایه، ۱۵۰۰ تومان کود یارانه‌ای و ۲۰۰۰ تومان هم یارانه تحویل است که با احتساب تورم باید برای سال زراعی آینده بیش از ۲۰ هزار تومان باشد. رییس اتاق اصناف کشاورزی گفت: کشاورزان حدود ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تن گندم تحویل دولت داده‌اند؛ بنابراین دولت هم باید از آنها حمایت کند تا بتوانند کشت بعدی را شروع کنند.

گلایه گندمکاران از تاخیر در تسویه خرید تضمینی

در این شرایط، گروهی از کشاورزان از تاخیر در تسویه طلب خود گلایه دارند. آنها می‌گویند سال آینده یا گندم کمتری کشت می‌کنند یا محصول خود را به صورت آزاد به فروش می‌رسانند. گروهی از گندمکاران از تعلل در تعیین قیمت مناسب برای خرید تضمینی گندم انتقاد دارند و می‌گویند در مورد کشت محصول بلاتکلیف هستند. گفتنی است اگر نرخ تعیین‌شده همچنان پایین باشد اتفاقات جبران‌ناپذیری برای این محصول استراتژیک رخ خواهد داد. نخستین اتفاق قاچاق شدن گندم به کشورهای همسایه است که با قیمت بالاتری حاضر به خرید هستند. از طرفی ممکن است محصولات خوراک دام شوند یا اینکه مزارع کاشت گندم به چراگاه تبدیل شوند.
عموما نرخ خرید تضمینی گندم در مرداد تعیین می‌شود تا گندمکاران بتوانند برنامه‌ریزی درستی داشته باشند. زمان کشت محصولات در مناطق گرمسیر و سردسیر متفاوت بوده و گندمکاران کشت گندم را در مناطق سردسیر باید زودتر از سایر مناطق آغاز کنند؛ بنابراین تعیین نرخ جدید خرید تضمینی گندم حداکثر تا پایان مرداد ضروری است. مناقشه بر سر قیمت جدید گندم سبب شده تا تکلیف سایر اقلام با گذشت دوسوم از آخرین ماه فصل تابستان همچنان مشخص نباشد.

معضل تسویه مطالبات گندمکاران

دیرکرد پرداخت مطالبات گندمکاران موضوع دیگری است که گلایه گندمکاران را به دنبال داشته است. به‌طور میانگین در سنوات گذشته پول گندم خریداری‌شده از سوی دولت ۲۸ روز پرداخت می‌شد، اما امسال این تاخیر به چند ماه کشیده است.‌ براساس مصوبه داخلی شورای قیمت‌گذاری محصولات اساسی کشاورزی در سال گذشته، مقرر شد حداکثر قیمت گندم تحویلی بعد از ۴۸ ساعت انجام شود. همچنین در قانون آمده است، اگر این تاخیر بیش از یک ماه باشد براساس نرخ بانکی باید خسارت دیرکرد پرداخت شود. برخی مسوولان معتقدند که در ۱۲روز باقی‌مانده تمامی مطالبات کشاورزان تسویه می‌شود، اما آیا تسویه بدهی گندمکاران تا پایان شهریور براساس نرخ ۱۵‌هزار تومان خواهد بود یا ۱۲‌هزار تومان؟ کمتر از دو هفته تا فصل کاشت گندم در مناطق مختلف کشور باقی مانده است، این در حالی است که باید گندمکاران تا اواسط تابستان پول گندم سال گذشته را دریافت و در شهریورماه با تعیین نرخ خرید تضمینی گندم برای سال زراعی آتی، خود را برای آغاز فصل کاشت آماده می‌کردند، اما حالا گندمکاران به دلیل تاخیر در پرداخت مطالبات‌شان دست‌شان خالی است و تعدادی زیادی از آنان از کاشت گندم برای سال جدید منصرف شده‌اند.

کشاورز هیچ سودی از کاشت گندم با نرخ تعیین‌شده نمی‌کند

علی رضایی نماینده مردم کنگاور، صحنه و هرسین مجلس ‌ درباره وضعیت بازار گندم و تداوم بلاتکلیفی در تعیین نرخ تضمینی این کالا اظهار کرد: قیمت فعلی گندم هنوز ۱۵ هزارتومان است،‌ اما عملا ۱۱ هزار و ۵۰۰ به دست کشاورز می‌رسد. این قیمت از قیمت تمام‌شده برای کشاورز خیلی کمتر است. وی با اشاره به اینکه گندمکاران از نرخ فعلی گندم گله‌مند هستند، افزود: باید قیمت نهایی خرید تضمینی گندم از قیمت کشاورز باید بالاتر باشد نه اینکه کمتر باشد. با این قیمت کشاورز هیچ سودی نمی‌کند. در حال حاضر نرخ تضمینی خرید گندم در کشور عراق چند برابر ایران است.نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به نرخ مناسب برای خرید تضمینی گندم‌ عنوان کرد: پیش از این نرخ ۱۷ هزار تومان برای گندم تعیین شد و حتی ۱۹ هزار تومان نیز مطرح شد، اما در حال حاضر هیچ‌کدام از این نرخ‌ها عملیاتی نشد و تنها ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان دست کشاورز را می‌گیرد.
رضایی درباره تاخیر در پرداخت پول کشاورزان گفت: نه‌تنها میزان مبلغ تعیین‌شده برای کشاورزان سودی ندارد، بلکه همین میزان تعیین‌شده را نیز با تاخیر پرداخت می‌کنند و کشاورز از همین موضوع نیز بسیار متضرر می‌شود و آنها می‌گویند پول گندم زمانی به دست ما می‌رسد که دیگر برای ما فایده‌ای ندارد. این نماینده مجلس تصریح کرد: دولت باید به‌گونه‌ای رفتار کند که کشاورز ناراحت و معترض نباشد و اگر برنامه‌ای دارد به صورت شفاف باید به کشاورزان اعلام کند تا کشاورز برای سال آینده برنامه‌ریزی کند.
شرایط موجود در بازار گندم از اوضاع نامساعد این محصول استراتژیک و حیاتی در سال آینده خبر می‌دهد. خشکسالی و سایر عوامل بیش از گذشته به تولید این محصول ضربه زده است و حالا تنها امید افزایش تولید گندم در کشور به مسوولان مربوط است که به جای وعده‌های تکراری بهتر است گندمکاران را ترغیب به کاشت گندم در سال آینده و حمایت کنند،‌ تا شاهد واردات این محصول از سایر کشورها نباشیم.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع