مدارا در اسلام، بخشی از حکمت و عقلانیت عملی است

رئوف پیشدار استاد دانشگاه و روزنامه نگار و  عضو شورای سردبیری با درج یادداشتی در اقتصاددان نوشت : آقایان! مدارا در اسلام، بخشی از حکمت و عقلانیت عملی است

متاسفانه اداره امور کشور در دست عده‌ای افتاده است که فهم درستی از مدیریت و تعامل با مردم ندارند.  در نگاه آن‌ها، مردم هیچ نقش و نظری در اداره جامعه و امور خود و انتخاب رهبران و مدیران ندارند و حکومت صرفاً از آن کس و کسانی است که می پندارند، برای این امر مامور و مبعوث شده اند.
آن‌ها منشأ قدرت خود را که مردم باشند، نمی شناسند و به  « قدرت از آن مردم و متمرکز در آن است» باور ندارند.
از فیلترینگ اینترنت در قرن ٢١، تا حجاب بان ها، و تا و تا و این تازه بستن و محدود کردن مراکز تفرجی در روز سیزدهم فروردین، که توهین آشکار و غیر قابل بخشش به عموم مردم مومنی است که قرن‌هاست آئین ها، مناسبت ها و مناسک دینی و مذهبی خود را باورمندانه و با ایمان و یقین انجام داده و رعایت کرده اند.
در نگاه این جماعت به علاوه ، مومنان فقط کسانی اند که طبق فرمول آنان زندگی کنند، و این یعنی نهایت غیر واقع بینی، و عدم درک مقتضیات و نیازهای انسان! و نداشتن فهم تعالیم دینی که بر مبنای نیازهای انسانی تنظیم شده است.
مردم قرن‌هاست که تعالیم دینی خود را پاس می دارند و مراعات می کنند، بستن مراکزی که می تواند در یک روز روزه داری و عزیز، ساعتی موجب آرامش و فرح بخشی به مومنان شود، یعنی ٨٠ میلیون ایرانی فهم یک مناسبت را ندارند و فقط چند نفر می فهمند، که توهینی غیر قائل بخش به یک ملت و اسباب خنده و تمسخر جهانیان به طالبانی اندیشیدن است.
بعید می دانم نگرانی آقایان علت و علل مذهبی داشته باشد که اگر این چنین بود، با همین شدت و حدت و قشون کشی، جلوی غارت بیت المال را می گرفتند که هزار و هزار متر زمین را به نام امام جمعه! جعل می کنند، اموال وقفی را به نام عروس می زنند و بقیه ماجراها و چقدر متاسفم که هزاران بار در طول نزدیک به نیم قرن خبرنگاری از زبان همین ها در خطبه‌های نماز جمعه نوشتم : «خودم و شما را به رعایت تقوا و حدود الهی توصیه می کنم» و خود در خلوت چنان کردند که آوار باورهای دینی بر سرمومنان ریخت.
جامعهٔ ایران همواره یک جامعه خداباور بوده است. در این جامعه، چه اکثریت و چه اقلیت های مذهبی همیشه و در کمال آرامش و باور به اعتقادات یکدیگر زندگی کرده اند. این کشور مهاجمانی را به خود دیده است که هدفی جز نابودی باورهای دینی و ملی مردمان آن که هویتشان را تشکیل می داد، نداشتند با وصف آن، این کشور و مردم، چونان سیمرغ از دل خاکستر قد کشیده اند.
امیرالمؤمنین علی علیه السلام در دستورالعمل حکومتی به مالک اشتر می فرماید: خودت را جای خدا نگذار که حرف و نظر، و حُکمت را حُکم خدا معرفی کنی و مخالفت را مخالف دین و خدا تلقی کنی!
حتی می فرمایند: نباید حقوق کسانی که دین تو را قبول ندارند، نقض کنی، این معنای مدارا در سیره امام علی (ع) است.
در سخن امام علی(ع) ، هیچ آرمان و هدفی که لازمه آن ایجاد فشار بر مردم باشد، وجود ندارد. چه در حوزه انجام واجبات مانند نماز و روزه و حجاب، چه در حوزه مقابله با دشمن، اما در مورد عدالت و‌گرفتن حقوق مردم از قدرتمندان قاطع است.
توصیه و نصیحت من به زعما رعایت مدارا با مردمی است که سخت ترین شرایط اقتصادی را به واسطه بی تدبیری آقایان! تحمل می کنند. این جامعه، انرژی آلستیک زیادی را در خود ذخیره کرده است که خروج آن از لایه‌های جامعه مانند زلزله، قابلیت و پتانسیل کامل دارد که بحران‌های غیرقابل کنترل و مدیریت را رغم بزند.
توجه داشته باشید که مدارا بر پایه انسان بودن انسان قرار می گیرد، نه بر پایه انسانیت تعریف شده از طرف جوامع، یک باور و یا قدرت، اگر ما انسانیت را براساس دین، نژاد و ایدئولوژی تعریف کنیم، از مدارا خارج شده‌ایم. مدارا بر اساس اصل خلقت انسان است.
امیرمومنان بیش از ۱۳۰ بار در نهج البلاغه شریف به مفهوم مدارا تاکید کرده است. امیر مومنان در اصول خود، بویژه عدالت ونفی ظلم در حکومت، اهل مسامحه و سازش نیست و قاطع است، با رانت‌خواری و فاسدان و بهره گیران از قدرت و ثروت عمومی بشدت برخورد می کند. اما زمانی که به مردم و حوزه جامعه می رسد، بر مدارا تاکید می کند و مدارا را شرط حاکمیت می داند نه امری تزئینی و می فرماید: حاکمی که مدارا نداشته باشد، حکیم نیست و لجاجت حاکم بر نظر خود ، به فروپاشی حکومت می انجامد. مدارا در اسلام، بخشی از حکمت و عقلانیت عملی است.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع