فرهنگ ریسک قوی، ضامن سلامت بانک ها

اقتصاددان :  فرهنگ ریسک مجموعه ای از هنجارها، نگرش ها و رفتارهای مرتبط با آگاهی، مدیریت و کنترل ریسک ها در یک بانک است. تصمیمات روزانه مدیریت و کارکنان را شکل می دهد و بر ریسک هایی که آنها متحمل می شوند تأثیر می گذارد.

در این نوشتار به بررسی آخرین داشته ها و تجربیات علمی مورد عمل در بانک های آمریکا و اروپا که از سال ۲۰۲۳ قابل اجراست، می پردازیم.

ضعف در فرهنگ ریسک ممکن است نشانه مشکلاتی در آینده باشد، مانند زیان مالی یا سوء رفتار. برعکس، اگر یک مشکل اساسی در فرهنگ و رفتار وجود داشته باشد، موقعیت مالی قوی یک بانک می تواند گمراه کننده باشد. بنابراین حتی در دوره‌های سلامت مالی قوی، فرهنگ ریسک قوی می‌تواند برای جلوگیری از زیان‌های آتی که می‌تواند به اعتبار یک بانک آسیب برساند، ضروری باشد.

به همین دلیل است که ناظران به طور کامل این حوزه ریسک را بر اساس دستورالعمل های سازمان بانکداری اروپا در مورد حاکمیت بررسی می کنند . این وظیفه هر بانکی است که فرهنگ ریسک خود را تعریف و شکل دهد. به نوبه خود، این وظیفه ناظر است که ابعاد این فرهنگ ریسک را ارزیابی کند.

ابعاد فرهنگ ریسک:

مشاهده و اندازه گیری فرهنگ ریسک چالش برانگیز است زیرا شامل عناصر کیفی بسیاری است. با این حال، سرپرستان ابزارهای خاصی برای بررسی عوامل زمینه‌ای و برجسته‌تر دارند که ممکن است به فرهنگ ریسک کمک کنند. این ابزارها شامل مصاحبه با اعضای هیئت مدیره و نمایندگان خطوط تجاری، نشستن در جلسات هیئت مدیره، ارزیابی های مناسب و مناسب، بررسی اسنادی مانند سیاست ها، صورتجلسه ها یا گزارش ها و بازرسی های در محل است.

در حالی که مؤلفه‌های بسیاری از فرهنگ ریسک وجود دارد، این نوشتار بر سه بعد کلیدی تمرکز دارد:
دستور از بالا، سیاست‌های تشویقی، و مسئولیت‌پذیری و مالکیت ریسک.

مشاهدات و شیوه‌های صحیح شناسایی‌شده بر اساس بررسی‌های نظارتی گسترده در چند سال گذشته، از جمله تعمق دقیق و تحلیل‌های افقی ویژه بانک‌ها است.

یکی از وظایف اصلی هیئت‌های مدیریتی بانک‌ها ایجاد «دستور مناسب از بالا» است، زیرا این امر نقش مهمی در مسئولیت‌پذیری افراد برای ریسک‌پذیری محتاطانه دارد. برای تنظیم لحن مناسب، بدنه مدیریت باید به طور جمعی دارای مهارت ها و تخصص های مربوطه باشد، شهرت خوبی داشته باشد، دیدگاه های متنوع را در بحث ها در نظر بگیرد و بتواند به طور سازنده مدیریت ارشد را به چالش بکشد.

شواهد نشان می دهد که بانک ها باید ظرفیت به چالش کشیدن اعضای هیئت مدیره در مورد تصمیماتی که در زمینه های مرتبط با فرهنگ ریسک اتخاذ می کنند را بهبود بخشند. ظرفیت چالش‌برانگیز محدود نیز ممکن است مانع از پیگیری یافته‌های پرچم‌گذاری‌شده توسط عملکردهای کنترلی و سرپرستان شود. علاوه بر این، نهادهای مدیریتی چندین بانک به صراحت بر فرهنگ نظارت نمی کنند یا به طور مؤثر فرهنگ و استانداردهای اخلاقی را به همه سطوح در بانک منتقل نمی کنند. با این حال برخی از بانک ها شیوه های خوبی را برای تقویت اثربخشی نظارت ایجاد کرده اند. یکی از این نمونه‌ها شرکت‌هایی هستند که چارچوبی دقیق برای نظارت بر فرهنگ و رفتار داخلی، از جمله شفافیت کامل با استفاده از داشبورد ایجاد کرده‌اند. این امر امکان نظارت بر نحوه تعبیه فرهنگ ریسک در بانک را از طریق شاخص هایی برای سنجش نحوه اجرای آیین نامه رفتار در سراسر سازمان فراهم می کند.

طرح های پاداش یکی دیگر از ابعاد کلیدی فرهنگ ریسک است. اینها اغلب بر اساس شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) هستند که پاداش متغیر را تعیین می‌کنند و باید اطمینان حاصل کنند که رفتارها به درستی با ریسک‌پذیری محتاطانه همسو هستند. با این حال، KPIها همیشه واضح و شفاف نیستند. در بسیاری از موارد، آنها در مقایسه با ریسک، کنترل و جنبه های فرهنگی و رفتاری کلیدی، بیش از حد بر عملکرد مالی متکی هستند. با کمال تعجب، این موضوع در مورد کارمندان در عملکردهای کنترل داخلی و حتی برای افسران ارشد ریسک نیز صادق است. ناظران همچنین نقاط ضعفی را در همسویی شاخص های کلیدی عملکرد با ریسک پذیری، در فرآیندها و کنترل ها پیرامون پاداش متغیر و در استفاده از بندهای malus و clawback در صورت ریسک پذیری بیش از حد یا سوء رفتار مشاهده کرده اند. به طور کلی در این زمینه جا برای پیشرفت وجود دارد،

بعد سوم حکمرانی صحیح و فرهنگ ریسک، مسئولیت پذیری و مالکیت ریسک است. برخی از بانک ها به طور واضح نقش ها و مسئولیت ها را برای وظایف مرتبط با ریسک و کنترل تخصیص نمی دهند. برخی دیگر دارای عملکردهای مدیریت ریسک و انطباق هستند که به اندازه کافی خطوط تجاری را به چالش نمی کشند یا در مواقعی توسط آنها نادیده گرفته می شوند.

این کارکردها همچنین ممکن است منابع، قد و قامت و تأثیر عملی ناکافی داشته باشند که در نتیجه جایگاه آنها را در سازمان زیر سؤال می برد.

یک چارچوب اشتهای ریسک به خوبی توسعه‌یافته، که توسط فرآیندهای مؤثر مستقر در سراسر بانک پشتیبانی می‌شود، سنگ بنای فرهنگ ریسک صحیح است، زیرا تضمین می‌کند که ریسک‌های پذیرفته شده در مجموعه‌ای از مرزهای قابل قبول هستند.

به همین دلیل است که نظارت بانکی بانک مرکزی اروپا به ارزیابی پیشرفت بانک‌ها در بهبود فرهنگ ریسک از طریق معیارهای همتا، به اشتراک گذاشتن رویه‌های خوب و گفت‌وگوی مداوم صنعت، با تشدید نظارتی مناسب که نقاط ضعف کلیدی شناسایی می‌شود، ادامه خواهد داد.علاوه بر این، به عنوان بخشی از اولویت های نظارتی برای سال های ۲۰۲۳-۲۵ ، تجزیه و تحلیل هدفمند لحن از بالا و همچنین کیفیت فرآیندهای نامزدی بانک ها را ارزیابی می کند و به فرآیند بررسی و ارزیابی نظارتی (SREP) وارد می شود.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع