سه نکته مهم برای بورس ۱۴۰۱

۱- محرک اصلی رونق بازار سرمایه در سال ۱۴۰۱، سطح مناسب قیمت‌های جهانی کالای پایه است: بر خلاف سال‌های ۹۷ تا ۹۹، که رشد بازار در سایه رشد قیمت دلار و محیط تورمی ناشی از آن صورت پذیرفت، امسال بازار زیر سایه تورم جهانی و رشد قیمت کالاهای پایه، قرار دارد و اخبار مربوط به این حوزه، اصلی ترین واکنش‌های سرمایه‌گذاران را به خود جذب خواهد کرد. از این لحاظ، بازار به موقعیتی شبیه است که در سال‌های ۸۸ و ۸۹ تجربه کردیم: ۱- رشد محدود قیمت ارز ۲- سطوح مناسب قیمت‌های جهانی و ۳- ثبات نسبی موقعیت سیاسی کشور. اگر چه به دلایلی که از حوصله این متن خارج است، انتظار کسب بازدهی مشابه سال ۸۸ (۵۵ درصد)، و ۸۹ (۹۰ درصد) را برای سال جاری نمی‌توان داشت.

۲- بار عمده رشد بازار، در سال جاری بر دوش تولیدکنندگان محصولات پایه است و نه مصرف کنندگان آنها: مصرف کنندگان کالاهای پایه، که در بورس ایران، عمدتاً گروه شرکت‌های کوچک و متوسط بازار سرمایه را تشکیل می‌دهند و از طریق شاخص هم وزن می‌توان شرایط آنها را دنبال کرد، در سال جاری، احتمالاً شرایط سختی را داشته باشند: رشد قابل توجه بهای تمام شده ناشی از افزایش قیمت مواد اولیه، و همزمان، مقاومت دولت در ارائه مجوز افزایش نرخ می‌تواند این بنگاه‌ها را با دشواری روبرو کند.

۳- موقعیت اقتصاد جهانی، بسیار خاص است اما بانک‌های جهانی، احتمال شروع رکود و یا آغاز بحران اقتصادی جهانی را کم می‌دانند: رشد قیمت انرژی و قیمت کالاهای پایه، اقتصاد جهان و به خصوص ناحیه یورو را به هم ریخته است. هزینه انرژی در سبد هزینه مصرف کنندگان اروپایی، به رقم بی سابقه ۱۰ درصد رسیده (به طور تاریخی حدود ۳ تا ۵ درصد بوده)، و رشد قابل توجه تورم در سراسر دنیا، انتظار واکنش سریع و شدید بانک‌های مرکزی برای افزایش نرخ بهره را در میان سرمایه گذاران، ایجاد کرده است. معکوس شدن منحنی نرخ بهره هم، به عنوان علامتی برای احتمال وقوع رکود فراگیر در این بازارها در سال‌های آینده قلمداد شده است. با این حال، بانک‌های جهانی، علی رغم همه این شرایط، وقوع رکود را در افق کوتاه مدت بعید می‌دانند؛ بیشتر از همه به این علت که آمریکا، بزرگترین اقتصاد جهان، اقتصاد پرورنق و شادابی را تجربه می‌کند. همانطور که در یادداشت‌های گزارش این هفته نیز آمده است، متغیرهای اقتصادی آمریکا بهتر از آنند که علامتی از رکود را در افق میان مدت (یکساله) نشان بدهند.