زباله‌سوزی یا مازوت‌سوزی؟!

آلودگی هوا همچنان در کلانشهرها می‌تازد. اما به تازگی علت جدیدی برای آلودگی‌های تهران به گوش می‌رسد. به قدری بوی تعفن دارد که همه را از خود دور می‌کند. هر چند همه را از نزدیک فراری می‌دهد، ولی این روزها در دنیا اندکی دوست داشتنی شده و برخی حتی آن را طلا خطاب می‌کنند، اما از نوع کثیفش؛ کمتر کسی ارزشش را می‌داند، چراکه قیمتش پنهان است و ظاهرش نامطلوب؛ با توسعه جوامع آمارش رو به افزایش است. اگر به آن بی‌توجه باشیم و فکری به حالش نکنیم بلایی سرمان می‌آورد که نپرس و نگو، از آلودگی زیست‌محیطی گرفته تا بیماری‌های عفونی. به هر حال نمی‌توانیم نسبت به آن بی‌تفاوت باشیم. تجربه‌های جهانی و بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که بهتر است با آن به نوعی دوست باشیم تا هم از عوارضش نسبت به خودمان کم کنیم و هم ثروتی از آن نصیبمان شود. بخواهیم یا نخواهیم اگر فکر چاره نکنیم عواقب پسماند یا زباله بیخ ریشمان در طبیعت است و برایمان دردسر ایجاد می‌کند. برخی پسماندها مانند شوینده‌ها، رنگ‌ها و حلال‌ها واکنش شیمیایی نشان داده و برخی پسماندهای خانگی نیز مانند جیوه داخل دماسنج نیز حاوی فلزات سنگین هستند. بنابراین آلودگی آب و خاک می‌تواند از عواقب بی‌توجهی به موضوع زباله یا پسماند باشد. مساله پسماند اکنون به یک معضل بزرگ تبدیل شده است که به اشکال گوناگون آسیب‌های خود را به رخ می‌کشد. در برخی مناطق به‌صورت شیرآبه و آلودگی دریایی و در برخی مناطق نیز به صورت آلودگی هوا و تولید گازهای گلخانه‌ای خود را نشان می‌دهد که تاثیر بسیار بالایی در سلامت محیط‌زیست و تمام جانداران دارد. هفته گذشته «علیرضا مزینانی» مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان تهران از جولان پسماندسوزی و ضایعات‌سوزی در حاشیه پایتخت خبر داد و گفت: «این مساله در تشدید آلودگی هوای تهران در هفته‌های اخیر بسیار نقش داشته است.» وی افزود: «ما متاسفانه شاهد پسماندسوزی‌های گسترده در کهریزک، باقرشهر و حاشیه‌های شهرستان ری هستیم و دستگاه‌های مسوول و متولی باید به تکالیف خود درخصوص مقابله با پسماندسوزی و ضایعات‌سوزی با جدیت بیشتری عمل کنند.» اما ماجرا اینجا ختم نشد و یکی از نمایندگان مجلس زباله‌سوزی را یکی از عوامل آلودگی هوای تهران دانست.

زباله‌سوزی

به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان‌صنعت  ، «سمیه رفیعی» نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی نیز در حاشیه بازدید از یکی از پهنه‌های پسماندسوزی تهران و محله خلازیر با اشاره به قانون هوای پاک گفت: ۲۳ دستگاه در زمینه آلودگی هوا نقش دارند که مجلس برابر وظایف نظارتی خود بر عملکرد این دستگاه‌ها و نتایج اجرای قانون نظارت می‌کند. رییس فراکسیون محیط‌زیست مجلس با تاکید بر اینکه یکی از دلایل مهم آلودگی هوای تهران موضوع آتش زدن زباله‌هاست گفت: براساس نظر کارشناسان زباله‌سوزی سهم قابل‌توجهی از منابع ثابت در آلودگی هوای تهران را به خود اختصاص می‌دهد. وی افزود: علی‌رغم برخی اقدامات انجام‌شده توسط دستگاه‌های مرتبط، متاسفانه هنوز موضوع زباله‌سوزی متوقف نشده است.

ورود مواد خطرناک و سمی به هوای پایتخت با پسماندسوزی

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس با اشاره به اینکه زباله‌سوزی خصوصا در فصول سرد سال موجب ورود حجم قابل‌توجهی آلودگی و مواد خطرناک و سمی به هوای پایتخت می‌شود، گفت: هرچند گشت‌های شبانه دستگاه‌های مسوول در این زمینه می‌تواند پیشگیرانه باشد، ولی باید این موضوع به صورت ریشه‌ای حل شود.
به گفته وی موضوع زباله‌سوزی مساله‌ای چندوجهی است که صرفا یکی از آثار و نتایج آن ایجاد آلودگی خطرناک در تهران و کلانشهرهاست.

‏زباله‌سوزی در ۴ منطقه پایتخت

درباره موضوع زباله‌سوزی در پایتخت به سراغ «علیرضا رحمتی» رییس اداره حفاظت محیط‌زیست شهر تهران رفتیم. وی در این زمینه اعلام کرد: زمانی که شاخص ذرات معلق در هوای پایتخت زیاد باشد کمیته اضطرار آلودگی هوا برگزار می‌شود و براساس مصوبه این کمیته حتی سوزاندن شاخ و برگ خشک‌شده درختان هم ممنوع است، ولی متاسفانه این موضوع توسط برخی از بخش‌های خصوصی انجام و زباله‌هایی هم توسط واحدهای صنعتی سوزانده می‌شود. وی افزود: در مورد تعداد زباله‌سوزها در تهران آمار رسمی نداریم. بیشتر این افراد در مخروبه‌ها و حاشیه‌های مناطق ۱۸، ۱۹، ۱۵ و حتی ۱۲ دست به زباله‌سوزی می‌زنند. زباله‌هایی که توسط افراد غیر‌مجاز جمع‌آوری‌شده برای اهداف مختلف سوزانده می‌شود مثلا برای جدا کردن آلیاژ از زباله، که ما این موضوع را در کارگروه پسماند فرمانداری تهران مطرح کرده‌ایم و شهرداری منطقه ۱۹ موظف شده طرح کالبدی محیط‌زیستی در این زمینه ارائه دهد و سریع‌ترین راه ممکن در این راستا اتخاذ شود.
رحمتی گفت: برخورد با زباله‌سوزی‌ها باید با جدی باشد و داشتن متولی به صورت ویژه در موضوع مقابله با پسماندسوزی حائز اهمیت است.

گام‌هایی برای تبدیل آشغال‌های دوست نداشتی به انرژی

در حالی که همه از بو و شکل آنها بیزارند، اما می‌توانند خالق ثروت‌های عظیم و انرژی باشند. حتی برای همه آنهایی که دوستش ندارند. البته گام‌هایی برای تبدیل آشغال‌های دوست نداشتی که امروزه دوست داشتنی شده به انرژی و درآمد توسط مدیریت شهری و وزارت نیرو برداشته شده است اما اقدامات تاکنون ناکافی بوده و جای توسعه دارد. باید بتوانیم در کشور هر چه بیشتر در تبدیل پسماند به انرژی اقداماتی با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان کنیم؛ اقداماتی که در صورت تحقق نتایج خوب ملی و بین‌المللی خواهد داشت و نه‌تنها حفاظت از محیط‌زیست و حفاظت از هوا را به همراه دارد بلکه آینده‌ای بهتر برای مردم رقم می‌زند، طلای کثیف امروز در دسترس است، اما توسعه و بهره‌برداری از آن به صورت جامع و جدی مورد توجه قرار نگرفته است.

۳ میلیون خودرو در مرز فرسودگی

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با بررسی وضعیت فرسودگی وسایل حمل‌ونقل در ایران به اثرگذاری آنها در آلودگی هوا پرداخته است. در این گزارش aآمده که در حال حاضر در ایران بیش از سه میلیون خودرو در مرز فرسودگی هستند. این در حالی است که یکی از عوامل اصلی تاثیرگذار بر انتشار آلاینده‌ها از منابع متحرک کیفیت وسایل نقلیه موجود است که ارتباط مستقیم با سن وسایل نقلیه دارد.
با این حال بنا براساس معیار تعیین‌شده در آیین‌نامه اجرایی ماده (۸) قانون هوای پاک تاکنون وسیله نقلیه‌ای که در دو دوره متوالی نتواند معاینه فنی خود را بگیرد، گزارش نشده است! به عبارتی عملا وسایل نقلیه مشمول فرسودگی در کشور صفر شده است.
بازوی پژوهشی مجلس در ادامه گزارش خود وضعیت کلی ناوگان وسایل نقلیه در حال تردد در شهر تهران را بررسی کرده است. این گزارش نشانگر عبور بیش از ۹۰ درصد مینی‌بوس‌ها، بیش از ۸۰ درصد اتوبوس‌ها، بیش از ۶۰ درصد تاکسی‌ها، بیش از ۴۰ درصد وانت‌ها، بیش از ۳۰ درصد کامیون‌ها، بیش از ۱۵ درصد سواری‌ها از سن فرسودگی است.

سهم بالای تردد خودروهای سواری

سهم سفرهای این خودروها در کلانشهرها چگونه است؟ پیش‌تر مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به این موضوع پرداخته است. در این گزارش آمده که سهم استفاده از سواری شخصی در سفرهای روزانه شهروندان تهران، مشهد، اصفهان و شیراز بالای ۵۰ درصد است. همچنین حدود ۷۰ درصد ازدحام در ترافیک شبکه معابر تهران را سواری، وانت و موتورسیکلت تشکیل می‌دهند. در حالی که براساس قانون توسعه حمل‌ونقل و مدیریت مصرف سوخت (مصوب سال ۱۳۸۶) مقرر شده بود تا طی دوره‌های پنج ساله سهم حمل‌ونقل عمومی (مترو، اتوبوس و تاکسی) از کل سفرهای شهری به ۷۵ درصد برسد.
در روزهای اخیر برخی به مازوت‌سوزی در کلانشهرها اشاره و برخی هم تکذیب کردند. نکته مهم این است که حتی اگر مازوت‌سوزی در کشور به صفر برسد، آلودگی هوا رفع نمی‌شود.

۸۰ درصد ذرات معلق مربوط به وسایل حمل‌ونقل است

زهرا صدراعظم نوری هم در این مورد به تجارت‌نیوز گفت که براساس ترازنامه انرژی کشور، ۸۰ درصد از ذرات معلق که معضل آلایندگی کلانشهرهای کشور شده، منتسب به بخش حمل‌ونقل است. ۱۸/۷ درصد از این ذرات معلق منتسب به بخش نیروگاه‌هاست. ذرات معلق از جمله آلاینده‌های خطرناکی است که سالانه هزاران نفر را در ایران به کام مرگ می‌کشاند. شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در گزارش سالانه ۱۴۰۰ به سهم این آلاینده در آلودگی هوای تهران پرداخته است. براساس این گزارش، در مجموع ۱۱۴ روز با شرایط نامطلوب (از نظر آلودگی) فقط در سال ۱۴۰۰ برای تهران ثبت شد. نکته مهم دیگر این است که ۹۵ روز از سال ۱۴۰۰، آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲/۵ میکرون بیش از حد مجاز بود.
این در حالی است که بنا به داده‌های اعلام‌شده از سوی وزارت بهداشت، طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ حدود ۷۶ هزار نفر بر اثر ذرات معلق کمتر از ۲/۵ میکرون جان خود را از دست دادند.
بررسی گزارش‌های مختلف نشان می‌دهد تا فکری به حال وسایل حمل‌ونقل نشود، وضعیت به همین شکل ادامه دارد. البته نباید زباله‌سوزی را فراموش کرد. بنابراین نه تعطیلی مدارس و ادارات معضل آلودگی هوا را حل می‌کند، نه وزش باد! با ادامه شرایط فعلی، تنفس در یک هوای پاک و دیدن رنگ آبی آسمان برای بسیاری از شهروندان کلانشهرها آرزویی دست‌نیافتنی است. شهروندان باید برای تنفس در یک هوای پاک منتظر روزهای ابتدایی فروردین بمانند. بعد از فروردین کم‌کم غلظت آلاینده‌های هوا زیاد می‌شود و دود و سیاهی کوچه و خیابان‌ها را می‌گیرد.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع