رفتار تبعیض‌آمیز ترکمنستان علیه کامیون‌داران ایرانی

 پیشتر خبری به نقل از یک راننده فعال در بخش ترانزیت کالا در آسیای میانه شنیده شده که می‌گفت عوارض ترانزیتی کامیون‌های ایرانی از خاک ترکمنستان به شدت افزایش داشته و این مسیر را برای ترانزیت، گران تمام می‌کند و در نهایت می‌تواند منجر به حذف ایران از ترانزیت آسیای میانه شود. تین‌نیوز، رسانه جامع حمل‌ونقل ایران در این زمینه گزارش داده بود که ترکمنستان اعلام کرده از اول ماه آینده میلادی (ژوئن) مرز خود را به روی ناوگان خارجی برای ترانزیت از این کشور بازگشایی می‌کند وبه رانندگان ایرانی هم اعلام شده است در صورت تمایل به فعالیت ترانزیتی در این مسیر می‌توانند نسبت به اخذ وزیرا اقدام کنند.

این راننده ترانزیت گفته بود: این در حالی است که وقتی از سوی رانندگان ایرانی (از جمله خودم) برای دریافت ویزا اقدام شد، عنوان شد که برای ناوگان ایرانی (فقط ایرانی) ۱۲۰۴ دلار فقط دوزبلاغ (پروانه تردد) دریافت می‌شود که این مبلغ جدای از پول بیمه و هزینه‌های دیگر است، یعنی با دیگر هزینه‌ها، حدود ۱۵۵۰ دلار هزینه رفت و ۱۵۵۰ دلار هزینه برگشت گرفته می‌شود.

او خاطر نشان کرد: این مبلغ فقط از ناوگان ایرانی دریافت می‌شود و با این کار عملا قدرت رقابت از ناوگان ایرانی در مقابل ناوگان خارجی گرفته می‌شود، چون نه برای راننده ایرانی می‌صرفد در آن مسیر کار کند و نه برای تاجر ارسال بار به ایران و یا خرید بار از ایران صرفه اقتصادی خواهد داشت.

این راننده ترانزیت با تاکید بر اینکه این کار عملا به معنی حذف ناوگان ایرانی از مسیر ترانزیت آسیای میانه است، خاطرنشان کرد: در گذشته و قبل از بسته شدن مرز این کشور، چنین هزینه‌ای از ناوگان ایرانی دریافت می‌شد، اما پس از آن گفته شد که دو کشور ایران و ترکمنستان به توافق رسیده‌اند که چنین هزینه‌ای دریافت نشود، اما گویا توافقی صورت نگرفته است.

به گفته او، با توجه به این هزینه‌ها، اگر یک ناوگان ایرانی بخواهد محموله‌ای را به مقصد ازبکستان حمل کند، برای رفت و برگشت چیزی حدود ۳۱۰۰ دلار یعنی ۱۰۰ میلیون تومان فقط باید عوارض به کشور ترکمنستان پرداخت کند. این در حالی است که پیش‌تر به رانندگان ترانزیت گفته شده بود، قرار است عوارض ترانزیتی بین دو کشور صفر-صفر شود، یعنی نه آنها عوارض تردد بپردازنند و نه ناوگان ایران؛ ولی گویا به توافق نرسیده‌اند.

دو خواسته ایران از ترکمنستان

به گزارش اقتصاددان به نقل از بورسان  ،    این موضوع را از مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری پیگیری کردیم. جواد هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری در این زمینه گفت: «ترکمنستان در طول بحران کرونا، مرزهای خود را به روی کامیون‌ها از سراسر جهان بست. ترکمنستان اخیرا وعده داد که از ابتدا ژوئن (دیروز) مرز سرخس را بازگشایی می‌کند.»

هدایتی در ادامه افزود: «عوارضی که برای کامیون‌های ایرانی اعلام شده به نسبت عوارضی که برای سایر ترددهای ترانزیتی در نظر گرفته شده، بیشتر است. این موضوع از پیش از کرونا و بسته شدن مرزهای این کشور وجود داشته و رقم جدیدی نیست.»

مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری با بیان اینکه در دوران کرونا دو موضوع جدی را با طرف ترکمن پیگیری می‌کردیم، ادامه داد: «نخست، مرز ترکمنستان به روی کامیون‌های ترانزیتی ایران تحت هر نوع پروتکل بهداشتی که اجازه حمل یکسره را می‌دهد، بازگشایی شود. دوم، عوارض سنگین و تبعیض‌آمیز علیه ناوگان ایران مورد مذاکره قرار گرفته و حذف یا تعدیل شود.»

طرح موضوع در دیدار روسای جمهور دو کشور در تهران

به گفته او، اکنون درخواست نخست بازگشایی مرزها در دستور کار قرار گرفته، اما مذاکرات برای کاهش یا حذف عوارض هنوز انجام نشده و درخواست آن را به وزارت امور خارجه داده‌ایم و اعلام آمادگی کردیم که می‌توانیم با طرف ترکمن وارد مذاکره شویم تا در سفر رئیس‌جمهور ترکمنستان به ایران، این موضوع ازسوی رئیس‌جمهور به رئیس‌جمهور ترکمنستان اعلام شده تا در راستای مذاکرات فنی برای حل آن گام برداریم.

علت بالا بودن عوارض برای ناوگان ایرانی چیست؟

از او درباره علت وضع این عوارض به گفته او تبعیض‌آمیز علیه ناوگان ایرانی پرسیدم. هدایتی به دو علت اصلی این موضوع اشاره کرده و گفت: «ریشه اصلی این اختلاف به ماجرای قطع گاز ایران ازسوی ترکمنستان به دلیل بدهی بازمی‌گشت که به محل اختلاف جدی بدل شده بود و کار به مجامع بین‌المللی کشید و در نهایت ایران نیز جریمه آن را پرداخت کرد. این ماجرا روی کل روابط سیاسی و اقتصادی ایران و ترکمنستان اثر منفی گذاشت. علت دیگر به گلایه ترکمنستان درباره تخصیص نرخ سوخت به کامیون‌داران ترانزیتی ترکمن برای عبور از قلمروی ایران بازمی‌گردد. قیمت بنزین و گازوئیل در ترکمنستان هم مانند ایران ارزان است و به همین دلیل کامیون‌های دو طرف در خاک ایران و ترکمنستان مشکلی در این زمینه ندارند و مابه‌التفاوتی پرداخت نمی‌کنند. مشکل اصلی به پایانه مرزی بازرگان حدفاصل ایران و ترکیه بازمی‌گردد که نمایندگان وزارت نفت، نرخ شناور مرزی سوخت را برمبنای نرخ سوخت ترکیه از کامیون‌های ترانزیتی دریافت می‌کنند که این موضوع سبب گلایه ترکمستان شده است.»

مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری اظهار امیدواری می‌کند که در مذاکرات بین روسای جمهور ایران و ترکمنستان این موضوع مطرح و برای حل آن چاره‌اندیشی شود.