حلقه مفقوده مدیریت بحران

هوای پایتخت که آلوده شد همه منتظر باد و باران بودند تا آسمان تهران پاک شود، اما حالا که باد و باران آمد شهرداری تهران غافلگیر شد و شهروندان محبوس در خودروهای سوخت تمام‌کرده در خیابان سرگردان شدند.
وقتی آلودگی هوای تهران اوج گرفت شهردار پایتخت در برابر انتقادها بالاخره سکوت خود را شکست و دیگران را متهم به سیاه‌نمایی کرد. درحالی شهردار تهران از مسوولیت‌های خود در برابر آلودگی هوای پایتخت سر باز می‌زند که برکسی پوشیده نیست مسوولیت مراقبت از کیفیت خیابان‌ها در وضعیت بارش برف تنها بر عهده شهرداری است، با وجود اینکه طی روزهای گذشته سازمان‌های متولی مانند هواشناسی بارها از بارش برف و کاهش دمای هوا در تهران خبر دادند اما به نظر می‌رسد زاکانی، شن‌‌پاشی و حتی نمک‌پاشی خیابان‌های شهر را فراموش کرده است.
به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان صنعت ،     آن‌طور که گزارش‌ها نشان می‌دهد شهروندان در روزهای گذشته در برخی خیابان‌ها گرفتار برف شده‌اند. در بلوار ارتش، اندرزگو و پاسداران شن‌پاشی انجام نشده و خودروها علاوه بر اینکه در ترافیک مانده‌اند سوخت‌شان هم رو به اتمام است. همچنین سردار حمیدی رییس پلیس راهور تهران در گفت‌وگو با شبکه خبر از قفل شدن بیش از ۹۰ درصد معابر تهران خبر داده بود. شهرداری شهرستان‌ها به خصوص کلانشهرهایی مانند تهران در حالی از بروز سرما غافلگیر شدند که هواشناسی بارها در خصوص آن هشدارهای لازم را داده بود اما این‌گونه که مشخص است شهرداری تهران که یکی از وظایفش هماهنگی دیگر سازمان‌های زیرمجموعه مدیریت بحران است، هیچ برنامه‌ای برای مقابله با آن تنظیم نکرده و حتی جلساتی هم قبل از این بحران برگزار نکرده است، چرا که جلسات مدیریت بحران باید قبل از وقوع آن اتفاق باشد اما در حال حاضر مسوولان درگیر برگزاری جلسات اضطراری هستند. به همین دلیل کارشناسان این موضوع را فاجعه‌آمیز می‌دانند، زیرا انگار مدیریت بحران کشور در برابر رویدادها هیچ برنامه‌ای ندارد و حتی از تجربیات سال‌های گذشته استفاده نمی‌کنند. موضوعی که دودش به چشم مردمی می‌رود که در دمای منفی ۲۱ درجه نه تنها گاز ندارند بلکه فشار آب منازل‌شان نیز کم شده است. در هر صورت کارشناسان، مسوولان را مقصر عدم برنامه مدون برای مدیریت بحران می‌دانند. آنها بر این عقیده‌اند که مدیریت بحران در این‌گونه مواقع تنها تعطیلی را راهکار می‌داند و بس.
البته این ضعف مدیریت مختص به شهرداری تهران و دیگر شهرداری‌های شهرستان‌ها نیست، بلکه در بزنگاه هر بحرانی خلاء مدیریت بحران در کشور نمایان می‌شود؛ موضوعی که کمتر به آن توجه شده است، زیرا در وقوع هر رویدادی (از بارش اندکی باران گرفته تا زلزله مهیب‌) مسوولان مربوطه چنان غافلگیر می‌شوند که گویی برف برای اولین‌بار است می‌بارد و بحران ایجاد می‌کند. بنابراین همیشه جای مدیریت بحران در کشور خالی بوده است.

ضعف در مدیریت بحران و شهرداری تهران

در همین راستا رضا کرمی‌محمدی رییس سابق سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران با انتقاد از ضعف در مدیریت شهرداری‌ها گفت: مدیریت تمامی بحران‌ها در سراسر کشور نیاز به هماهنگی مسوولان مربوطه به پیش از وقوع اتفاق دارد. اینکه بعد از وقوع هر بحرانی تازه جلسات اضطراری برگزار می‌کنند نه تنها راه‌گشا نیست بلکه فاجعه است. یکی از مسائلی که بعد از بارش برف و باران در تهران ایجاد مشکل می‌کند، ترافیک است. شهرداری‌ها به خصوص در کلانشهرهایی مانند تهران باید قبل از بارش‌ها درباره راهکارهای پیشگیری از ترافیک سنگین برنامه‌ریزی کنند. این در حالی است که این‌گونه موضوعات در اولویت‌های شهرداری تهران نیست. در دوره قبلی پیش از وقوع هر اتفاقی با آقای حناچی جلساتی جهت پیش‌بینی و مدیریت آن بحران داشتیم. آن دوران سنسورهای دماسنج در مناطق مختلف شهر تهران نصب کرده بودیم تا به صورت آنلاین و آنی از وضعیت باخبر باشیم. این اطلاعات بررسی می‌شد و با سازمان‌های مربوطه هماهنگی‌هایی صورت می‌گرفت. اما در حال حاضر به نظر می‌رسد اخیرا برنامه جامعی برای مدیریت بحران‌های شهری وجود ندارد.
وی افزود: طبیعتا شهرداری‌های شهرستان‌های مختلف کشور به‌خصوص تهران توانایی هماهنگی و مدیریت بحران‌ها را دارند، زیرا آنها با مسوولیت قانونی که دارند باید بین دیگر سازمان‌های مربوطه هماهنگی ایجاد کنند. بنابراین تمام شهرداری‌ها به خصوص در کلانشهرها که جمعیت زیاد است، قبل از هر بحرانی باید تمهیداتی برای مقابله با آن بحران بیندیشند. وقتی بر سرکار بودم شعاری داشتیم مبنی بر اینکه شاید در ماجرای جدیدی غافلگیر شویم اما بعد از آن باید برای بروز دوباره آن اتفاق برنامه‌ریزی جامع و دقیقی داشته باشیم، به‌گونه‌ای که دیگر منجر به بحران نشود. اینکه هر دفعه بدون عبرت‌آموزی از رخدادهای گذشته و استفاده از تجربیات گذشته با بروز اتفاق‌های تکراری باز هم غافلگیر می‌شوند، ضعف مدیریت بحران است.
این کارشناس با اشاره به دلیل عدم هماهنگی مسوولان در رابطه با مدیریت بحران اظهار کرد: به نظرم یکی از دلایل آن قانون مدیریت بحران جدید کشور است. این قانون در سال ۹۸ ابلاغ شده اما آیین‌نامه اجرایی آن که مشخص می‌کند هر سازمانی چه وظایفی دارد، هنوز ابلاغ نشده است. به همین دلیل بین سازمان‌ها یک نوع بلاتکلیفی وجود دارد. البته در گذشته این نوع هماهنگی‌ها برعهده شهرداری تهران بوده است.
او ادامه داد: در هر صورت مسوولان مربوطه باید در راستای مدیریت بحران فهرستی از اتفاق‌های تکراری را تهیه کنند که البته در حال حاضر این فهرست در دسترس است. همچنین در پی این فهرست جلسات فصلی با ارگان‌های مربوطه برگزار کنند تا قبل از وقوع هر اتفاقی حتی بارش باران درباره آن برنامه‌هایی تدوین شود. چنین موضوعی حداقل ارتباط مسوولان را با یکدیگر راحت‌تر می‌کند. در هر صورت به نظرم این موضوع کمی ضعیف شده است، زیرا در شهرداری سابق جلسات فصلی مکرری با سازمان‌های مربوطه برگزار می‌شد، اما این روزها تمرکز شهرداری به مسائل دیگری معطوف شده است. در هر صورت به نظرم پشتوانه علمی و تئوری در مدیریت بحران کم است. به همین دلیل برخی مسوولان براساس تجربیات شخصی و سلیقه‌ای با بحران‌ها برخورد می‌کنند. این در حالی است که باید افراد در بحث مدیریت بحران بر پایه علم و تجربیات دیگر کشورها برنامه‌هایی برای شرایط بحرانی در نظر بگیرند.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع