جام‌ برجام ایران و آمریکا

کمتر از ۵ ماه تا آغاز جام جهانی فوتبال در قطر زمان باقی مانده است. ایران در گروه ب مسابقات جام جهانی ۲۰۲۲ قطر با انگلیس، ولز و البته آمریکا هم‌گروه است. در حالی‌که ۵ ماه تا بازی فوتبال مستقیم ایران ‌و ‌آمریکا زمان باقی مانده، حالا ایران و آمریکا در دوحه قطر مذاکرات احیای برجام را دوباره آغاز کرده‌اند. تقریبا توجه تمامی فعالان اقتصادی کشور و احتمالا سیاست‌گذاران به دور جدید مذاکرات احیای برجام این بار در یک کشور همسایه حوزه خلیج فارس و نه یک کشور اروپایی معطوف شده است. حتی بازار نفت نیز در انتظار نتیجه مذاکرات ایران و آمریکا است. دوحه میزبان نماینده اروپا و آمریکا است و از سمت ایران نیز باقری کنی به قطر رفته است. همه امید به این موضوع است که این بار به جای ظریف، باقری کنی بتواند اقتصاد ایران را از شر تحریم‌های ظالمانه غرب رها کند.

بر هیچ‌کس آثار ویران‌کننده تحریم‌ها بر اقتصاد ایران پوشیده نیست. نرخ دلار از دور پایانی تحریم‌های آمریکا علیه ایران تاکنون تقریبا ۷ برابر شده است (از ۹۷ تاکنون). اقتصاد ایران نرخ تورم بیش از ۳۰۰ درصدی را طی این سال‌ها تجربه کرده است و حتی چشم‌انداز تورم بیشتر در صورت عدم کاهش التهاب وجود دارد. گرچه به هیچ وجه سیاست‌های اشتباه اقتصادی چند دهه گذشته نیز در تشدید اثر تحریم بی‌تاثیر نبود، اما واقعیت ماجرا این است که در شرایط تحریم احتمالا وقوع تورم ناگزیر خواهد بود. تحریم اثر خود را در عدم توسعه و کاهش رشد اقتصادی یا تورم‌های سنگین نشان می‌دهد. حتی دولت فعلی نیز گرچه سیاست‌های اصلاحی اقتصادی را در پیش گرفته است، با این حال احتمالا خود دولتمردان هم متوجه شده‌اند که در شرایط التهاب و فشار تحریم بر اقتصاد ایران اصلاحات بیش از این‌که کارساز باشند می‌توانند التهاب را افزایش دهند.

به گزارش اقتصاددان به نقل از بورسان ،    از حدود ۱۵ ماه قبل که مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا آغاز شد تاکنون نوسانات شدیدی را در متغیرهای اقتصاد ایران شاهد بودیم. نرخ دلار در این مدت از ۲۰ هزار تومان تا نزدیک ۳۴ هزار تومان نوسان داشته است. چنین وضعیتی، دشواری غیرقابل وصفی را برای فعالان اقتصادی رقم زده است. طی این مدت کارشناسان علت عدم نتیجه‌بخش بودن مذاکرات را بعضا عدم مذاکره مستقیم با آمریکا مطرح می‌کردند. یا در دوره‌ای به نقش مخرب روسیه در مذاکرات اشاره می‌شد. در حالی‌که طرف اصلی مذاکرات ایران، آمریکا بود؛ چون این کشور تحریم‌ها را علیه اقتصاد ایران دوباره اعمال کرده بود. اما استفاده از واسط به عنوان یکی از دلایل اصلی طولانی شدن و در عین حال بی‌نتیجه ماندن مذاکرات مطرح می‌شود. حتی برخی چنین وضعیتی را به ضرر ایران عنوان کرده و احتمال شکل‌گیری اجماع دوباره علیه ایران و صدور قطعنامه‌های جدید علیه کشور را محتمل می‌دانستند.

حالا سوال این است که آیا ایران و آمریکا این بار در قطر و بدون حضور سایر طرف‌های مذاکره‌کننده و در حضور میانجی (قطر) مستقیما ‌پای یک میز مذاکره خواهند نشست یا خیر؟ طرف غربی در شرایط کنونی به نفت ایران بیش از هر زمان دیگری نیازمند است. به توافق برجام این انتقاد وارد بود که این توافق درو‌ن‌مایه امنیتی دارد. حالا با توجه به نیاز طرف مقابل، ایران می‌تواند گره‌های اقتصادی محکمی را برای حفظ توافق برجام ایجاد کند. در حالی‌که کشورهای غربی در حال سرمایه‌گذاری مستقیم در قطر برای استحصال گاز و جایگزین کردن گاز روسیه هستند، ایران می‌تواند جذب سرمایه سنگینی را در حوزه انرژی به خصوص نفت و گاز داشته باشد. نباید فراموش کرد که خود متصدیان صنعت گاز و نفت کشور به لزوم سرمایه‌گذاری سنگین حتی برای حفظ سطوح کنونی تولید تاکید دارند.

قطعا مذاکرات دوحه قطر سخت‌تر از مسابقه فوتبالی خواهد بود که ایران ۵ ماه دیگر با آمریکا در این کشور خواهد داشت. در مسابقه فوتبال مزبور شاید در نهایت نتیجه بازی به نفع یکی از طرفین تمام شود اما در مذاکرات سرنوشت‌ساز فعلی ایران و آمریکا این امکان وجود دارد که یک توافق برد-برد ایجاد شود. به بیان بهتر برجام شاید توافق خوبی برای تضمین منافع ایران در بلندمدت نباشد، اما احیای توافق هسته‌ای بهترین مقدمه برای ایجاد توافق‌های اقتصادی آینده خواهد بود. باید دید که آیا منافع ملت ایران در مذاکرات فعلی تامین می‌شود یا خیر؟

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع