تنظیم بودجه خانوار در شرایط تورمی

بودجه خانوار همان برنامه مکتوب دخل و خرج خانواده است که با عنوان منابع و مصارف (درآمد- هزینه) شناخته می شود. درواقع بودجه را می توان متناسب با سطح زندگی، موقعیت اجتماعی و تحصیلات تعریف نمود.
آگاه سازی عمومی نسبت به برنامه ریزی و تنظیم بودجه، یک وظیفه آموزشی دولت ها، مدیران و سرپرستان خانواده بوده و تاثیر بودجه در زندگی افراد، خانواده، شرکت ها و دولتها به میزان تعهد به آن بستگی دارد. درحقیقت میزان تعهد به برنامه وبودجه با معیار انحراف از بودجه، رابطه معکوس دارد، یعنی هرچقدر اجازه دخل و خرج بر مبنای بودجه تنظیمی باشد، انحراف از بودجه کمتر و امکان تحقق اهداف برنامه بیشتر خواهد شد.
سبک بودجه ریزی:
بهترین سبک بودجه ریزی در خانواده را والدین تعیین خواهند نمود چرا که تعهد به بودجه از طریق ایشان میسر بوده و قطعا اجرای آن به نفع خانواده و مجموعه تحت سرپرستی خواهد بود.
آنچه که دارای اهمیت اساسی است مکتوب نمودن برنامه و بودجه است، تنظیم بودجه بر مبنای برنامه ای که بر اساس نیاز خانواده در ذهن افراد و اولویت های تعریف شده ایشان خواهد بود. فراموش نکنیم که بودجه خانوار، در مرحله اول بایستی اولویت های مجموعه افراد خانواده را در نظر بگیرد، همانگونه که بودجه یک کشور نیز بر مبنای اولویتهای مجموعه مردم تنظیم می گردد.
بودجه بندی بهتر است بر مبنای ثبت تمامی منابع درآمدی قطعی و احتمالی( احتمال نزدیک به یقین و بالاتر از ۶۷ درصد) تنظیم و مصارف قطعی و احتمالی( احتمال بیش از ۳۳ درصد) انجام گردد زیرا احتمال ایجاد هزینه به دلیل غلبه احساسات در تصمیم گیری و رفتار شناسی هزینه کرد خانواده ها در مقایسه با منابع درآمدی بیشتر می باشد.
بودجه بندی محدودیت نیست، با بودجه بندی ارزش ها و اولویت های مورد نظر خانواده تبیین می شود و در واقع پیشخریدآینده بهتر برای خانواده و بچه هاست.
عناوین بودجه ای پرکاربرد در هر خانواده به شرح جدول زیر می باشد که معمولا والدین متناسب با اولویت ها و سطح درآمدشان نسبت به تنظیم آن اقدام می نمایند. رعایت اولویت ردیف های ۱ تا ۴ به عنوان اصل تغییر ناپذیر ضروری می باشد چرا که نتایج آن در آینده، بر خانواده و اجتماع، بسیار اثرگذار خواهد بود.
مصارف
۱- هزینه مسکن(اجاره-ترهین)
۲- هزینه معیشت (خوراک / پوشاک/ انرژی)
۳- هزینه سلامت و بهداشت
۴- هزینه آموزش و کسب مهارت
۵- قسط و بدهی
۶- پس انداز
۷- هزینه سفر،تفریح و سرگرمی
۸- بهبود کیفیت زندگی از طریق توسعه مسکن، تجهیزات، خودرو و …
۹- سرمایه گذاری
منابع
– حقوق و دستمزد
– درآمد اجاره
– تسهیلات
– سودسهام
– درامد ناشی از سایر منابع

در واقع هزینه نمودن در ردیف های ۴-۲ سرمایه گذاری اساسی محسوب شده و متناسب با اقدامات انجام شده در حوزه معیشت، سلامت و آموزش، علاوه بر حفظ راهبرد زندگی سالم به ارتقای کیفیت زندگی وتاب آوری خانواده کمک می نماید.
روش تنظیم بودجه:
با توجه به اینکه دریافت و پرداخت حقوق، اجاره، قسط و بدهی و … در ایران به صورت ماهیانه می باشد، تنظیم بودجه از طرق زیر توصیه می گردد :
گام نخست، تهیه بودجه خانوار به صورت ماهیانه و ارزیابی بودجه، مطابقت و مغایرت آن با اولویت ها طی ۳ ماه.
گام دوم: تهیه بودجه فصلی با رعایت معیارها و اولویت های کوتاه مدت با حفظ رویکرد افزایش ۵ درصدی مصارف نسبت به منابع با هدف تحریک تلاش و ایجاد درآمد بیشتر.
گام سوم: تهیه بودجه سالیانه با رعایت معیارها و اولویت های میان مدت و بلند مدت با حفظ رویکرد افزایش ۱۰درصدی مصارف نسبت به منابع با هدف دستیابی به اهداف راهبردی تر.
بودجه بندی در نظام مالی بین الملل به عنوان یک ابزار توانمندسازی و یک رویکرد افزایش تاب آوری در خانواده، اجتماع و دولت ها بوده به طوری که به متنوع سازی منابع درآمدی و روشهای تامین مالی متفاوت منجر می گردد.
حقیقت این است که در جامعه با شرایط امروز و تورم غیرقابل پیشبینی، تنظیم بودجه با قابلیت انعطاف، انکارناپذیر بوده و استفاده از روش های خرید قسطی با سررسید مشخص،خرید اعتباری، اخذ تسهیلات و ابزارهای جدید مالی مثل اختیار معامله توصیه می گردد.
حمیدرضا عباسی- کارشناس مالی و سرمایه گذاری
Hamid8042021@gmail.com