ارزهای دیجیتال دلائل سقوط ، پیش بینی آینده

سال ۲۰۲۲ با ریزش ارز های دیجیتال آغاز شد. بیت‌کوین که رمز ارز شاخص جهان است در نوامبر ۲۰۲۱ به اوج تاریخی خود در کانال ۶۹ هزار دلاری وارد شد و در اواخر ژانویه ۲۰۲۲ یعنی ظرف فقط دوماه به کانال ۳۳ هزار دلار سقوط کرد. شاخص‌ها نشان می‌دهند که نگرانی در میان دارندگان بیت کوین و سایر آلت کوین ها به بالاترین حد خود در دو سال گذشته رسیده است.
نوسانات در بازارهای مالی یک امر عادی و معمول است و در بازار ارزهای دیجیتال نیز به دلیل نوسانات بالا می‌تواند جنبه‌های شدیدتری به خود بگیرد. در هفته های اخیر بازار ارزهای دیجیتال دچار ریزش های شدید شده است. اما واقعاً علت ریزش ارزهای دیجیتال چیست؟ قبل از آن توضیح مختصری در مورد تاریخچه و ماهیت رمز ارزها ارائه می شود.
تاریخچه رمز ارزها
ارز‎های دیجیتال در اوایل دهه ۱۹۸۰میلادی به عنوان یک ساختار تئوریک ایجاد شد با این هدف که بتواند جایگزینی برای مدل‌ فعلی مبادلات و پول‌های رایج شود.
بیت کوین اولین ارز دیجیتال و دارای کنترل غیرمتمرکز است که برای مبادلات مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد این ارز برای اولین بار در مقاله ای توسط Satoshi Nakamoto به دنیا معرفی شد. در اوایل سال ۲۰۰۹ بیت کوین وارد بازار شد و در اواخر سال ۲۰۱۰ میلادی تعداد دیگری از رمز‌ ارزها نیز وارد کار شدند. کمپانی های بزرگ نظیر ورد پرس و مایکروسافت بتدریج بیت کوین را به رسمیت شناختند. هم اکنون صد‌ها کمپانی بزرگ و کوچک از بیت کوین برای پرداخت‌های خود استفاده می‌کنند.
ارزهای دیجیتال ۷ خصیصه کلیدی دارند:
۱- دیجیتالی بودن : رمز ارز ها فقط به صورت دیجیتالی و بر روی کامپیوترها و فضای مجازی وجود دارند. هیچ پولی به عنوان پشتوانه در بانک‌های مختلف مثل بانک مرکزی برای رمز ارز ها وجود ندارد!
۲- غیر متمرکز بودن : رمز ارز ها سرور مرکزی ندارند و معمولاً در میان شبکه‌ای از هزاران کامپیوتر توزیع شده‌اند.
۳- همتا به همتا : رمز ارز ها به صورت آنلاین از یک شخص به شخص دیگر منتقل می‌شوند. کاربران رمز ارز بدون واسطه با یکدیگر داد و ستد دارند. در دنیای رمز ارز ها هیچ شخص ثالث معتمدی وجود ندارد!
۴- نام مستعار: برای استفاده از رمز ارز ها لازم نیست حتما اطلاعات شخصی ارائه شود. بلکه می‌توان با یک نام مستعار و به صورت ناشناس به معامله رمز ارزها مبادرت کرد.
۵- بدون نیاز به اعتماد: عدم وجود اشخاص ثالث معتمد به معنای این است که برای استفاده از سیستم لازم نیست لزوماً به شخص یا سازمان دیگری برای نظارت و کنترل دارایی خود اعتماد کنید. کاربران در همه حال کنترل کامل پول و اطلاعات خود را در اختیار دارند.
۶- رمزنگاری ‌شده : هر کاربر کد ویژه‌ای دارد که از دسترسی سایر کاربران به اطلاعات او جلوگیری می‌کند. به این عمل رمزنگاری گفته می‌شود و هک کردن آن تقریباً غیرممکن است.
۷- جهانی: رمز ارز ها در سراسر جهان قابل مبادله هستند. وبه ارزهای بدون مرز موسوم‌اند!
ماهیت و اعتبار ارز دیجیتال از چیست؟
هیچ پشتوانه مشخصی برای ارز دیجیتال متصور نیست و اعتبار این ارز توسط افرادی که وارد این بازار می شوند تامین می شود. فلسفه نهفنه در پشت پرده ارزهای دیجیتال، آنارشیسم است به معنای جامعه بدون دولت که توسط ساختارهای خودجوش مردمی اداره می شود و طبیعی است این ایده در تعارض با قدرت دولت هاست و مورد پسند آنها نباشد.
آلت کوین
به تمام رمز ارزهایی که بعد از بیت کوین ایجاد شد، آلت کوین اطلاق می شود. و دلایلی برای ایجاد آنها ارائه شده که از جمله هزینه بالای معاملات، مصرف انرژی زیاد و قیت بالای بیت کوین است.
دلائل سقوط ارزش بیت کوین
۱-نوسانات طبیعی بازارهای مالی
نوسانات قیمت در بازارهای مالی یک خصیصه ذاتی است. بیت‌کوین دارای بازه‌های ۴ ساله است. هر ۲۱۰ هزار بلاک در طول ۴ سال ساخته می‌شود و پس از آن هاوینگ رخ می‌دهد و پاداش‌ها نصف می‌شود. در این بازه چهار ساله، واکنش بیت‌کوین معمولا به این صورت بوده که در طول سال اول روندی تقریبا ثابت یا ریزشی داشته، یک سال و نیم تا دو سال بعد رشد می‌کند و بعد از آن اصطلاحا خواب زمستانی کریپتو رخ می‌دهد. و بازار دچار اصلاح می شود. بنابر این، بعد از رشد قابل ملاحظه بیت کوین، نیاز به اصلاح بود و بخشی از ریزش اخیر در این قالب تفسیر می شود.
۲-اقدامات ایلان ماسک
ایلان ماسک در قبال بیت کوین مواضع متفاوتی اتخاذ کرده است. ابتدا بیت کوین را در بیو حساب توییتر خود قرار داد و از پذیرش بیت کوین در قبال فروش محصولات تولیدی شرکت خود خبر داد. ماسک در یک تصمیم شوکه کننده، پذیرش بیت کوین را به دلایل زیست محیطی متوقف کرد. تصمیمی که قیمت هر بیت‌کوین را به زیر ۵۰ هزار دلار رساند و وضعیت بازار رمز ارزها را قرمز کرد.
۳-دستورالعمل جدید FATF
کارگروه ویژه اقدام مالی یا همان FATF، یک نهاد بین‌المللی است که وظیفه اصلی آن توصیه راهکارهای مؤثر برای مبارزه با پول‌شویی، تأمین مالی تروریسم و جرایم مالی است.
این نهاد اخیرا دستورالعمل جدیدی را با هدف ارائه راهکارهایی برای مبارزه با سوءاستفاده از ارزهای دیجیتال در جرایم مالی منتشر کرده که در آن بر احراز هویت کاربران از سوی کسب‌وکارهای فعال در این حوزه و رصد تراکنش‌ها تأکید شده است.
انتقال اطلاعات یا همان تراول رول یکی از مقررات کارگروه ویژه اقدام مالی است که بر اساس آن نهادهای مالی فعال در کشورهای عضو، ملزم به ارائه سوابق و اطلاعات مربوط به تراکنش‌هایی هستند که ارزش آنها بیشتر از ۱,۰۰۰ دلار است. نام، آدرس و دیگر اطلاعات هویتی مربوط به طرفین درگیر در تراکنش هم از جمله مواردی هستند که باید هنگام انتقال وجوه گزارش شوند.
در اینجا مشکل این است که اجرای این دستورالعمل درموردپلتفرم‌های فعال در حوزه ارز دیجیتال، به سادگی مؤسسات مالی سنتی نیست. ساختار غیرمتمرکز شبکه برخی از ارزهای دیجیتال و استفاده از روش‌های غیرامانی در ارائه خدمات، اجرای این دستورالعمل را سخت کرده است.
اعمال این محدودیت برای کشور‌هایی که از مقررات FATF پیروی نمی‌کنند، با توجه به زیرساخت‌های فعلی و شیوه سرویس‌دهی پلتفرم‌های فعال در این حوزه، بسیار چالش‌برانگیز است.
از آنجا که بسیاری از پلتفرم‌های فعال در حوزه ارز دیجیتال، به صورت غیرمتمرکز و غیرامانی خدمات ارائه می‌کنند، توصیه FATF برای احراز هویت مشتریان و رصد تراکنش‌ها، فعالین در این حوزه را دچار سردرگمی کرده است.
کارشناسان معتقدند انطباق با دستورالعمل‌های جدید FATF برای بخش قابل‌توجهی از کسب‌وکارهای فعال در این حوزه امکان‌پذیر نیست، چراکه اگر قرار باشد صرافی‌ها و دیگر پلتفرم‌های غیرمتمرکز و غیرامانی هم مانند بانک‌ها و مؤسسات مالی سنتی احراز هویت را برای مشتریان خود اجباری کنند و با رصد تراکنش‌ها اطلاعات کاربران خود را در اختیار سایر نهادها قرار دهند، دیگر نمی‌توان آنها را مانند گذشته غیرمتمرکز خطاب کرد.
یکی دیگر از نکات بحث‌برانگیز این شیوه‌نامه مسئله برخورد با کشورهای غیرعضو و کشورهای لیست سیاه FATF، مانند ایران است.
باید این نکته را در نظر داشت که از میان ۱۹۵ کشور جهان، تنها ۳۷ کشور و ۲ سازمان منطقه‌ای، از جمله اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس، در FATF عضویت کامل دارند و بیش از نیمی از کشورها در وضعیتی خاکستری قرار گرفته‌اند.
به همین خاطر کارشناسان معتقدند که حذف‌کردن کشورهای غیرعضو از چرخه مبادلات بین‌المللی ارز دیجیتال تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد و البته FATF هم تاکنون چنین چیزی را مطرح نکرده است. بطور کلی شاهد سخت‌تر شدن مقررات بین‌المللی برای حوزه ارزهای دیجیتال هستیم که خود از عوامل افت قیمت این ارزهاست.
۴-تصمیمات فدرال رزرو
اقدامات فدرال رزرو در جهت کنتری نرخ تورم شامل افزایش نرخ بهره در پایان هر فصل ، کاهش عرضه دلار و کاهش ترازنامه به میزان ۸.۳ تریلیون دلار که به نوعی جمع‌آوری نقدینگی دلاری از بازار است، بازارها را تحت تاثیر قرار داده و این شرایط انقباضی باعث افت بازارهای مالی از جمله کاهش شاخص نزدک و ارز دیجیتال شده است.
۵- سیاست دولتها
تصمیمات دولتهای قدرتمند از جمله آمریکا و چین از دیگر دلایل ریزش بازار ارزهای دیجیتال است.
وزارت خزانه‌داری آمریکا طبق اطلاعیه ای رویکرد سخت‌گیرانه‌ ای در قبال خرید و فروش رمزارزها به کار گرفته است. بر اساس این اطلاعیه، تمامی تراکنش‌های ارزهای دیجیتالی به ارزش ۱۰ هزار دلار و بیشتر باید به دفتر خدمات داخلی درآمدی گزارش شود. خزانه‌داری آمریکا با اشاره به مشکل ردیابی تراکنش‌ها و استفاده از آن‌ها در امور غیرقانونی گفته است در مورد تراکنش‌های قانونی با ارزهای دیجیتالی هم باید جلوی فرار مالیاتی گرفته شود.
از طرف دیگر دولت بایدن در صدد است، سیاست سراسری آمریکا را در مقابل ارزهای دیجیتال منتشر می‌کند. و ظاهراً قصد دارد برای قانون‌گذاری ارزهای دیجیتال از فرمان اجرایی استفاده کند. گفته می‌شود هدف بایدن از این کار شفاف‌ترکردن صنعت ارزهای دیجیتال و نظارت بیشتر بر این حوزه است. صدور فرمان اجرایی یکی از اختیارات رئیس‌جمهور ایالات متحده است که به‌کمک آن دولت می‌تواند حکمی را به‌صورت قانون درآورد، هر چند اگر دادگاه‌ یک فرمان اجرایی را خلاف قوانین تشخیص دهد، ممکن است آن حکم لغو شود.
دولت چین در سپتامبر ۲۰۱۷ به طور رسمی معاملات رمز ارزها را متوقف کرد و مؤسسات مالی و شرکت‌های پرداخت را از ارائه خدمات مربوط به معاملات ارزهای رمزنگاری شده منع کرد و به سرمایه گذاران در مورد تجارت سوداگرانه رمزارزها هشدار داد. همچنین دولت چین در سال ۲۰۲۱ استخراج بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال را ممنوع اعلام کرد.
بانک مرکزی روسیه ممنوعیت استفاده و استخراج ارزهای دیجیتال را اعلام کرده است .
همچنین دولت هند ممنوعیت ارز دیجیتال در را در این کشور اعلام کرده است.
همانطور که ملاحظه می شود در بین کشورهای قدرتمند یک رویکرد ضد ارز دیجیتال ملاحظه می شود و اکثرا بدنبال ایجاد رمز پولهای ملی هستند که شبیه پولهای سنتی بطور متمرکز مبادله می شوند.
۶-پیش بینی
با توجه به موارد بالا پیش بینی در مورد آینده ارزهای دیجیتال بسیار سخت است. کارشناسان و صاحب نظران این حوزه پیش بینی های بسیار متفاوتی ارائه داده اند. که به چند نمونه اشاره می شود:
شرکت تحقیقاتی آرکان ریسرچ اعلام کرده احتمالاً در سال ۲۰۲۲، عملکرد بیت کوین بهتر از شاخص S&P500 (۵۰۰ شرکت بزرگ بازار بورس آمریکا ) خواهد بود.
جک دورسی، بنیان‌گذار و مدیرعامل سابق توییتر، معتقد است، بیت کوین در آینده جایگزین دلار خواهد شد.
آنتونی پامپلیانو از مشهورترین چهره‌های فضای ارز دیجیتال در یوتیوب و توییتر، درمصاحبه با شبکه سی‌ان‌بی‌سی (CNBC) گفت با ممنوعیت ارزهای دیجیتال در چین ، برای سال ۲۰۲۲ امید زیادی به استخراج بیت کوین دارد. او پیش بینی کرده است که مشاغل جدید بسیاری در صنعت ارز دیجیتال ایجاد خواهد شد.
مایکل ون دپوپ، تحلیلگر سرشناس بازار ارز دیجیتال، درباره قیمت بیت کوین در سال ۲۰۲۲، گفت که بیت کوین در سال جدید احتمالاً «یا بالا می‌رود، یا پایین می‌آید و یا درجا می‌زند». در نتیجه، هر اتفاقی که بیفتد، همیشه حق با او خواهد بود.
زاک پندل تحلیلگر گلدمن ساکس پیش بینی کرد بیت کوین با فراگیرتر شدن پذیرش این ارز دیجیتال، در سال ۲۰۲۲ سهم بیشتری از طلا را به عنوان ذخیره سرمایه تصاحب خواهد کرد.
برخی پیش بینی های بدبینانه سقوط بیت کوین را تا کانال ۲۰هزار دلار هم پیش بینی کرده اند.
از نظر نگارنده مقاله چند عامل در آینده ارزهای دیجیتال تاثیر دارند:
۱-مداخلات دولتها
بطور کلی دولتها، نظر خوشی در قبال رمز ارزها ندارند و وجود آنها را در تغایر با قدرت اقتصادی خود می دانند. در حال حاضر ۹۰ بانک مرکزی در دنیا پروژه های رمز پول بانک مرکزی تعریف و برخی از آن‌ها مقررات مربوط به آن را تصویب کرده اند. بنابر این مداخلات دولتها باعث محدودیت رشد ارزهای دیجیتال خواهد شد.
۲٫ سیاست فدرال رزرو
افزایش نرخ بهره، کاهش ترازنامه و سایر اقدامات انقباضی توسط فدرال رزرو اثر بازدارندکی در ارز های دیجیتال خواهد داشت.
۳٫رفتار فعالان بازارهای ارز دیجیتال
رفتار منفعلانه فعالان این حوزه در قبال ریسک های سیاسی و غیر سیاسی عامل تعیین کننده ای در آینده این ارزها خواهد داشت، با توجه به اینکه اعتبار این ارزها ناشی از اعتباری است که فعالان این حوزه به آن می دهند، چنانچه در اثر ریزش ها دچار ترس و گریز از بازار شوند، اثر تعیین کننده در آینده این بازار خواهدداشت.
۴٫ متاورس
متاورس یا جهان مجازی، مفهومی است که به تازگی مورد توجه قرار گرفته است. در این جهان مجازی می‌توان روابط اجتماعی داشت ، بازی کرد و به خرید و فروش پرداخت. طراحان و توسعه دهندگان آن در صدد هستند اموری که انسان در واقعیت انجام می دهد به فضای مجازی منتقل نمایند.
درصورتی که این جهان‌های دیجیتالی که هنوز به بلوغ و شهرت کافی نرسیده‌اند، توسعه و مورد توجه قرار بگیرد، ارزهای دیجیتال گزینه مناسبی برای پرداخت هزینه در آنها هستند و این باعث افزایش اهمیت ارزهای دیجیتال خواهد شد.