گمانه‌زنی‌ها درباره عامل کاهش سخت‌گیری‌های غرب علیه ایران

برخی رسانه‌های مدعی شده‌اند که جنگ غزه موجب تغییراتی در نوع مواجهه آنها با ایران شده است.

اقتصاددان: دیپلمات‌های غربی گفته‌اند در حالی که ایران برنامه اتمی خود را توسعه و همکاری با دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل را کاهش می‌دهد، قدرت‌های غربی از ترس تشدید تنش‌های خاورمیانه، تمایلی به سختگیری با تهران ندارند.

از زمان حمله ۷ اکتبر حماس و بمباران تلافی‌جویانه و حمله زمینی اسرائیل با هدف نابودی نیروهای رزم‌جوی فلسطینی در غزه، نگرانی ها از درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر شد.

«جابجایی بی‌سابقه مرزها» و «چشم‌انداز بسیار تیره‌وتار»

در نشست این هفته شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین، ایالات متحده و گروه موسوم به تروئیکای اروپایی -متشکل از فرانسه، آلمان و بریتانیا- عدم همکاری [ادعایی] تهران با این سازمان را محکوم کردند.

علی‌رغم این‌که آن‌ها مدعی شده‌اند اقدامات ایران «مرزهای بی‌سابقه‌ای را جابجا کرده است»، اما از ارائه قطعنامه الزام‌آور خودداری کردند.

یک دیپلمات ارشد در جمع‌بندی بن‌بست کنونی به خبرگزاری فرانسه گفته: «چشم انداز بسیار تیره‌و‌تاری وجود دارد، اما واقعیت در حال حاضر این است که هیچ تمایلی برای برانگیختن واکنش در ایران در شرایط جنگ در خاورمیانه وجود ندارد».

ضربه بسیار جدی

اکوایران در ادامه ترجمه این گزارش آورده است: توافق سال ۲۰۱۵ که برنامه هسته‌ای ایران را در ازای لغو تحریم‌ها محدود می‌کرد، در سال ۲۰۱۸ زمانی که ایالات متحده آمریکا آن زمان بود، شروع به فروپاشی کرد. دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا، به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌ها علیه ایران را دوباره اعمال کرد. ایران نیز با تشدید فعالیت‌های هسته‌ای خود مبادرت به تلافی‌جویی کرد. به رغم مذاکراتی به رهبری اروپا، از سال ۲۰۲۲ تلاش‌ها برای احیای این توافق تاکنون بی‌ثمر بوده است.

گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته گذشته مدعی بود که ایران اکنون اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد را به مقداری دارد که برای ساخت سه بمب کافی است. ایران بارها تاکید کرده که برنامه هسته‌ای‌اش اهداف تسلیحاتی را دنبال نمی‌کند.

یک منبع دیپلماتیک به خبرگزاری فرانسه گفته: «این مقدار بسیار زیاد است، به خصوص اگر از آن برای هیچ چیز استفاده نکنید». ایران بارها دستیابی به سلاح هسته ای را رد کرده است.

در حالی که ایران نصب مجدد تجهیزات نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که سال گذشته جمع‌آوری کرده بود را به تعویق انداخته است، اخیراً مجوز ورود چندین بازرس آژانس را نیز لغو کرد. به گفته دیپلمات‌ها، هشت بازرس از فرانسه و آلمان مورد شمول این تصمیم تهران قرار گرفته‌اند.

رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز چهارشنبه گفت که ممانعت ایران از حضور بازرسان مجرب آژانس، «ضربه بسیار جدی» به توانایی آژانس برای نظارت بر برنامه هسته‌ای تهران وارد کرده است.

کلسی داونپورت از اندیشکده انجمن کنترل تسلیحات با درخواست از دولت بایدن برای خروج از بن‌بست گفت: «در بحبوحه تشدید تنش‌ها در خاورمیانه و ایران در آستانه گریز هسته‌ای، این خطر فزاینده وجود دارد که ایالات متحده یا اسرائیل اهداف هسته‌ای ایران را اشتباه محاسبه کنند».

جامعه بین‌المللی از گسترش جنگ اسرائیل و حماس به ویژه به مرز بین لبنان و اسرائیل که شاهد تشدید تبادل آتش بوده است، نگران است. هلویز فایت، پژوهشگر مؤسسه فرانسوی روابط بین‌الملل، گفت: «با توجه به اینکه نمی‌دانیم تهران چقدر با این گروه‌ها ارتباط نزدیک دارد، رهبران غربی «تا حد ممکن اقدامات احتیاطی را انجام می‌دهند».

/پ