کدام مدل حکمرانی؟ کدام مدل اقتصادی؟

به گزارش اقتصاددان یک تحلیلگر مسائل اقتصادی در یادداشتی اختصاصی برای اقتصاددان نوشت:

امروزه در ادبیات توسعه بسیار برحکمرانی خوب در جوامع تاکید می شود،حکمرانی خوب فرایندی شامل هشت شاخص است؛اجماع و وفاق عمومی،حاکمیت قانون،پاسخگویی،عدالت، مسئولیت پذیری،شفافیت،کارایی و اثر بخشی و مشارکت.این فرایند افزون بر مجموعه این شاخص ها،با مشارکت و همگامی سه دسته از بازیگران محقق می شود.

بر اساس حکمرانی خوب همه روابط منصفانه و همه گیر و پیرو حکومت قانون است.این شکل حکمرانی،باعث می‌شود که عدالت در دسترسی باز بدرستی اجرا و فساد به حداقل ممکن کاهش یابد،دیدگاه‌ اقلیت ها به حساب اورده شده و صدای اقشار مختلف،در تصمیم‌گیری شنیده شود.نیازهای حال واینده جامعه پاسخ گفته شود.

مشارکت در حکمرانی خوب،علاوه بر مشارکت مستقیم احاد جامعه،مشارکت غیر مستقیم از طریق انجمن ها،سازمان ها و اتحادیه های جامعه مدنی را نیز شامل می شود.همچنین این فرآیند بر حکومت قانون بسیار تاکید می شود و تحقق این مهم مستلزم حمایت کامل از حقوق افراد جامعه اعم از اقلیت و اکثریت،اجرای بی طرفانه قوانین و دستگاه قضایی مستقل و سیستم نظارتی،امنیتی و انتظامی فسادناپذیر و عادل است.شفافیت در اطلاعات و اجرای قوانین و مقررات،دیگر شاخصی است که عرصه را برای سوء استفاده فرصت طلبان و بروز فساد محدود می کند.

از دیگر شاخص هایی که می توان در اجرای عدالت و قانون،جلوگیری از بروز فساد و مبارزه با مظاهر ان در جامعه به کار بست؛پاسخگویی نهادها و مسئولان در سراسر جامعه اعم از حاکمیت،بخش خصوصی و جامعه مدنی است.از دیگر سو جامعه زمانی به حکمرانی خوب دست می یابد که میان سلیقه ها،منافع،نیازهای مختلف با رعایت توسعه پایدار انسانی،اجماع و وفاق عمومی ایجاد کند.

رعایت عدالت به ویژه در اجرای دسترسی باز و توزیع امکانات و فرصت ها و رقابت و همچنین اجرای قانون از دیگر عواملی است که خلاء ان زمینه ساز فساد بوده و توجه به ان به ویژه در جوامعی که به نوعی درگیر فساد در نظام سازمانی و اداری هستند،ضرورت دارد.

کارایی و اثربخشی قوانین،مقررات و برنامه ها از دیگر الزامات حکمرانی خوب و مبارزه با فساد در جامعه است که با مشارکت مردم،نخبگان و به طور کلی جامعه مدنی،حاکمیت و بخش خصوص محقق می شود.به طور کلی اجرای عدالت،مبارزه با فساد و رفع مشکلات اقتصادی،برنامه ای فرایندی و گام به گام است در گرو تعهد،مشارکت و اراده عمومی جامعه اعم از ساختار سیاسی تا بخش خصوصی و از نخبگان دانشگاهی تا شهروندان عادی می باشد.

اجرای عدالت و ریشه کنی فساد در کشور به عنوان یک معضل کلان،مستلزم ازادی های اقتصادی،دسترسی باز،رفع بروکراسی زائد،کوچک شدن اندازه دولت،بزرگ شدن جامعه مدنی،نقش فعال احزاب سیاسی سالم و گسترش انجمن های مردم نهاد و عزم و حضور موثر حاکمیت در یک فرایند تدریجی و گام به گام است.

شاخص‌های حکمرانی خوب اقتصادی شامل ازادی اقتصادی در حوزه های”اندازه دولت،مقررات،آزادی تجارت بین‌المللی،پول قوی و سیستم حقوقی و حقوق مالکیت”،همچنین؛ازادی کسب وکار،رقابت سالم،توسعه بخش خصوصی،عدم انحصار و تبعیض،کارایی قوانین و مقررات،پاسخگویی در مدیریت منابع عمومی و کاهش اتلاف منابع،افزایش ارتباطات بین‌المللی اقتصادی،ارتقای عدالت،بهبود وضعیت رفاه و امنیت غذایی جامعه،کاهش فساد”در بخش عمومی،دولتی و خصوصی”،افزایش ظرفیت شهروندان برای مشارکت موثر در تدوین و اجرای چارچوب‌های عمل و حضور سالم بنگاه‌های کوچک و متوسط در فعالیت‌های اقتصادی،بهبود توسعه پایدار و تامین انرژی سبز،ارایه خدمات فراگیر و با کیفیت توسط بخش عمومی و بخش دولتی در امور بهداشتی و آموزشی،شفافیت و حمایت از حقوق دسترسی شهروندان به اطلاعات،افزایش کارآیی و عدالت مالیاتی،همکاری سازنده و موثر با سازمان‌های جامعه مدنی فعال در بخش‌های اقتصادی،مسئولیت‌پذیری در برابر سرمایه‌گذاران کوچک و اقلیت‌های اقتصادی،کاهش شاخص فلاکت “کاهش تورم و کاهش بیکاری”و پاسخگویی مسئولان در قبال تصمیمات و اقدامات اقتصادی‌شان است.

حکمرانی اقتصادی خوب به دنبال تدوین و اجرای سیاست‌های مالی،پولی و تجاری هماهنگ و مکمل و ایجاد مراجع نظارتی در جهت ارتقای عملکرد این حوزه‌هاست.بروندادهای اقتصادی خوب،حاصل حکمرانی اقتصادی خوب است.حکمرانی اقتصادی خوب در اقتصادهایی وجود دارد که نهادهای بخش عمومی و بخش دولتی،ظرفیت مدیریت منابع به صورت کارا، قاعده‌مند شده،قابل اجراء و تقویت‌کننده مقررات و سیاست‌های سالم را دارا هستند.

این نهادها مورد پایش بی‌طرفانه قرار می‌گیرند و مسئول اقدامات خود هستند و قوانین و نُرم‌های تعاملات اقتصادی را رعایت می‌کنند و فعالیت‌های اقتصادی به دور از فساد و سایر فعالیت‌های کاهنده اعتماد عمومی صورت می‌گیرد.عناصر کلیدی حکمرانی اقتصادی خوب عبارتند از:شفافیت،پاسخگویی،محیط مساعد برای رشد و توسعه بخش خصوصی،توسعه نهادی و اثربخشی نهادی.

حکمرانی اقتصادی خوب مبتنی بریک ساختار دموکراتیک و مردمسالارانه است.همچنین،یکی از اصول حکمرانی خوب اقتصادی،عدم تمرکز است و یکی از مظاهرحکمرانی اقتصادی خوب،این است که بانک مرکزی کشور دارای استقلال و اقتدار زیادی برای اجرای سیاست‌های پولی باشد.

لیک؛ در میان سیستم‌های اقتصادی تعریف‌شده در دنیا می‌توان نظام اقتصاد ازاد را منطبق با اصول حکمرانی خوب و کم نقص ترین مدل دانست.نظامی که در ان تمامی تصمیمات اقتصادی توسط فعالان بازارهای مختلف اتخاذ می‌شود و از تعامل بین افراد و بنگاه‌های اقتصادی در جامعه نحوه تخصیص کالاها و منابع در اقتصاد تعیین می‌شود.در این نظام افراد در مورد نحوه سرمایه‌گذاری و مصرف کالاهای مختلف تصمیم‌گیری می‌کنند و در واقع این مردم هستند که کلید تمامی فعالیت‌های اقتصادی و موفقیت‌های اقتصادی هستند.

چرا اقتصاد آزاد؟

۱- ساختار قانونی و حقوق مالکیت دارایی‌ها:”حفاظت از اشخاص و اموال قانونی آنها، یکی از عناصر اصلی آزادی اقتصادی و جامعه مدنی است.در واقع،این مهم‌ترین نقش دولت است.”

۲-پول سالم: “تورم باعث کاهش ارزش دستمزد و پس‌انداز می‌شود.بنابراین برای حفظ حقوق مالکیت،داشتن پول سالم ضروری است.زمانی که نرخ تورم نه‌تنها بالا است،بلکه بی‌ثبات است،برنامه‌ریزی افراد برای آینده دشوار می‌شود.”

۳-ازادی تجارت بین‌المللی:”برای مبادله در وسیع‌ترین معنای آن،خرید،فروش و انعقاد قرارداد،برای آزادی اقتصادی ضروری است.بنابراین زمانی که تجارت با کشورهای دیگر محدود شود،آزادی اقتصادی نیز کاهش می‌یابد.”

۴-جریان سرمایه‌ها و دارایی‌ها در این نظام اقتصادی به سمتی است که بیشترین نرخ بازگشت سرمایه را دارد و در نتیجه با گذشت زمان مجموع سرمایه‌های در گردش در اقتصاد رشد می‌کند و به دنبال آن اقتصاد توسعه پیدا می‌کند و به حداکثر بزرگی ممکن خود می‌رسد.این نظام فرصت رشد اقتصادی را بیشتر می‌کند و به دنبال آن زمینه را برای توسعه اقتصاد و بزرگ‌تر شدن ارزش تولید ناخالص داخلی فراهم می‌آورد.

۵-در این نظام عرضه و تقاضا کاملاً به هم مرتبط هستند.فردی که ایده خوبی دارد یا محصول خوبی تولید می‌کند به سرعت می‌تواند این ایده جدید یا محصول مدرن را به بازار مصرف عرضه کند و به دنبال آن،کالا در معرض دید و استفاده افرادی قرار می‌گیرد که مصرف‌کننده بالقوه آن هستند.

۶-در اقتصاد ازاد،فردی که برنامه و هدف داشته باشد به سرعت می‌تواند زندگی بهتری برای خود ایجاد کند زیرا در چنین فضای اقتصادی خلاقیت و نواوری و افزایش کارایی،پشتکار و تلاش به سرمایه فیزیکی و ثروت مادی ساده‌تر است و سرعت ثروتمند شدن افراد دارای ایده‌های نو بسیار بیشتر از دیگر نظام‌های اقتصادی است.

۷-رقابت بین بنگاه‌های اقتصادی مختلف در جهت کارایی و حداکثر کردن راندمان فعالیت اقتصادی بسیار زیاد است و واحدهای تولیدی و صنعتی برای کم کردن هزینه‌ها و افزایش راندمان فعالیت شان از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کنند.

۸-درچنین فضای اقتصادی انگیزه برای ایجاد روش‌های تولید خلاقانه و نواورانه بیشتر است زیرا تمامی بنگاه‌ها به فکر این هستند که کالاهای جدیدی را با روش‌های کم‌هزینه تولید کنند.

۹-در این فضای اقتصادی سرمایه‌گذاری خارجی بیشتر است زیرا فرصت رشد اقتصادی و سودآوری هم بیشتر است و تعامل اقتصادی و تجاری این کشور با دنیای خارج بیشتر است زیرا کالاهای بیشتر و نوآورانه‌تری برای عرضه دارد.

۱۰-اندازه،قدرت و هزینه بوروکراسی دولتی در این نظام اقتصادی کمتر است زیرا فعالیت‌های مختلفی که در اقتصادهای بسته و دولتی وظیفه دولت است به بخش خصوصی واگذار شده و قدرت بوروکراسی دولتی تحلیل رفته است.

۱۱-انواع مختلفی از کالاها و خدمات در بازار عرضه می‌شود و هر فردی می‌تواند مطابق با سلیقه خود خرید و مصرف کند.

۱۲-انگیزه کسب پول بیشتر و ارتقای استاندارد زندگی در این کشورها باعث می‌شود افراد بیشتری با‌سرعت اقدام به کسب مهارت‌های فنی و اجتماعی کنند که با کمک آن مهارت‌ها با سرعت بیشتری جذب بازار کار شوند.

۱۳-اقتصاد آزاد در عصر دیجیتال و انفجار تکنولوژی به شدت با دمکراسی،توسعه انسانی،سرانه ثروت بیشتر،جوامع سالم تر،محیط های تمیزتر ورفع فقر در ارتباط است.

۱۴-هیچ کشورمدرنی با بازار ‌مطلقا آزاد اداره نمی‌شود.با این وجود،کشورهایی که آزادترین بازارها را دارند،عموما همان کشورهایی هستند که برای مالکیت خصوصی،
سرمایه‌داری و حقوق فردی ارزش بالایی قائل می‌شوند.اقتصاد ازاد سیستمی است که از مالکیت خصوصی به خوبی دفاع می‌کند و سرمایه‌داران انگیزه‌ی بیشتری برای سرمایه گذاری دارند،در نتیجه،اقتصاد کشوراز شانس بیشتری برای رشد و توسعه برخوردار است

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع