نظارت اثربخش ، حلقه مفقوده دولت سیزدهم

گروه سیاسی ، دکتر سجادی پناه در یادداشت پیش رو آورده است که ؛

اقتصاددان: اگر تشریفات را کنار بگذاریم، بزرگترین مزیت رئیس جمهور دولت سیزدهم در مقایسه با همردیفان سابق خود، توان نظارتی ایشان است . مهارتی که بیش از ۴۰ سال نظارت عام، در قوه ناظر جمهوری اسلامی یعنی قوه قضائیه و ۱۰ سال نظارت خاص، در سازمان بازرسی کل کشور برای او بوجود آورده است.

سازمان بازرسی کل کشور که همواره نظارت بر رعایت صحیح قوانین و حسن جریان امور را در وزارتحانه ها و دستگاه های اجرایی کشور تعقیب می کند قادر است آنچنان شناختی را برای رئیس خود ایجاد کند که به پشتوانه این شناخت، او می تواند تمام دستگاه های اجرایی را برای تحقق اسناد بالادستی کشور به سرعت هماهنگ نماید.

حالا اگر این مهارت و تجارب انباشته، که وجه ممیزه آقای رئیسی با روسای جمهور پیشین است در صحنه عمل و قوه مجریه بخوبی بکار گرفته نشود، آنگاه این فرصت هم مانند فرصت های دیگر ، بزودی از دست جمهوری اسلامی خواهد رفت.

منتهی برای اثربخش تر کردن این “استراتژی نظارت” می بایست در جهت گیری آن تغییراتی بوجود بیاید تا از این “مهارت رئیس جمهور” به خوبی استفاده شود. یعنی اگر بپذیریم که “وزارتخانه ها” ، حوزه ستادی (فرماندهی) کشور هستند و “استانها” ، حوزه عملیاتی (افسران میدان) آن محسوب می شوند. آنگاه متوجه خواهیم شد که این اوضاع آشفته برخی از وزارتخانه هاست که باعث ریزش مشکلات و سرازیر شدن آنها به استان ها می شود.

بعبارت دیگر ظهور و بروز یک بیماری در مرکز باعث بوجود آمدن یک درد مشترک برای تمامی استانها خواهد شد و این درد مشترک می بایستی در پایتخت، شناسایی و درمان گردد چرا که از روی نشانه های و عوارض بیماری در ۳۱ استان، به هیچ وجه قادر نخواهیم بود ، نسبت به خود بیماری در مرکز شناخت حاصل کرده و برای درمان آن دست به اقدام ببریم . و این وضعیت درست همانند آن است که از کنار هم گذاشتن ۳۱ آینه شکسته بخواهیم یک تصویر واحدی را بدست بیاوریم .

با این توصیف می بایست بازدیدهای سرزده از وزارتخانه ها و آشنایی با مشکلات آنها نسبت به بازدیدهای سرزده از استان ها ، در صدر اولویت ها قرار بگیرند . زیرا گذشت زمان در همین مدت کوتاه نشان داده است که برخی از وزرای این دولت ، واقعا احتیاج به کمک داشته و حضور رئیس جمهور در وزارتخانه های این عزیزان ، می تواند حلال بسیاری از مشکلات آنها باشد. زیرا سنوات خدمت برخی از این وزرا در دو قوه دیگر بوده و دارای تجربه کمی در قوه مجریه هستند و با پیچیدگی های نظام اجرایی آشنا نیستند و در چهارماه گذشته هم قادر نبودند منویات رییس جمهور را به خوبی پیاده سازی نمایند حتی برخی از آنها هنوز نتوانستند معاونین خود را تغییر داده و با خود هماهنگ کنند. و جالب است که تا کنون برای برخی از آنها روشن نشده است که معاونین ارشد یک وزارتخانه که برای گفتمان تدبیر و امید تربیت شده اند چگونه می توانند خود را با گفتمان دولت سیزدهم هماهنگ و بروز رسانی نمایند.

بنابراین هر چقدر این زمان طلایی بگذرد و از فصل تغییرات دور شویم عزل و نصب این ۸۰۰ پست سیاسی کشور که همه مدیران حرفه ای تغییرات آن را بعد از پیروزی هر جریانی در انتخابات به راحتی می پذیرند ، بسیار بسیار دشوار خواهد شد به گونه ای که پس از این دوران ، تغییرات هریک از آنها مستلزم جراحی های سنگین و خون ریزی های فراوان خواهد بود .

کمترین تاثیر این نوع ناهماهنگی ها ، بین مدل ذهنی وزیر ، با مدل ذهنی معاونین او، بروز ناکارامدی هاست که می تواند به سرعت در استان ها ظهور و بروز پیدا کند.

وزیری که یادش می رود همراه تیم رئیس جمهور و به مدد رای همفکران خود پیروز انتخابات و بر مسند وزارت تکیه زده است حالا پس از گرفتن رای اعتماد، ادعای فراجناحی می کند و می گوید من می توانیم با هر مدیری در جمهوری اسلامی کار کنم ، نمی داند که بر همگان واضح و مبرهن است که او با این روش قصد دارد روپوشی را بر روی “عدم شجاعت خود در تغییر مدیران” و یا “ناتوانی در تشکیل تیم متخصص و همراه تا زمان وزارت اش ” بپوشاند و غافل از این که ساعت شنی زمان مدیریت او لحظه به لحظه رو به پایان است و او با این نوع تعلل ها و تاخیر در تصمیم گیری ها باعث می شود که وعده های رئیس جمهور نیز یکی پس از دیگری مرده به دنیا بیایند.

بنابراین وزیری که پشت به قبله نماز می خواند یعنی عکس اهداف دولت سیزدهم قدم بر می دارد و مجموعه را ناهماهنگ می سازد ، رئیس جمهور نباید برای تعویض او اصلا تردید نماید. زیرا نوازنده ای که هر چقدر هم در نواختن یک ساز در یک ارکستر ۳۰ نفره (هئیت دولت)مهارت و تخصص داشته باشد ولی ساز مخالف بزند و یا ساکت به دستان رهبر ارکستر خیره بماند، می بایست هر چه سریعتر تعویض گردد.

بنابراین اگر جهت نظارت از استان ها به وزارتخانه ها تغییر پیدا کند و مطالبه گری با شدت بیشتری از وزرا صورت بگیرد آنوقت وزیران محترم هم فعالتر خواهند شد. و تیم خود را به سرعت ساماندهی و فرایندها را به دقت اصلاح می کنند و با یک “چابک سازی ساختار”، منسجم تر برای افزایش بهره وری گام برمی دارند .

در غیر این صورت اگر این روال ادامه پیدا کند با توجه به روحیه ای که از آقای رئیسی سراغ داریم ۵۰ درصد از همین وزرا و استانداران فعلی در دو سال بعد در این دولت حضور نخواهند داشت.

بنابراین وزرای عزیز می بایست عجله کنند ، چرا که رئیس جمهور منتظر آنها نخواهد ماند.

ایجاد نظارت هوشمند و هماهنگی موثر ، دو عنصر کلیدی موفقیت در این دولت سیزدهم خواهند بود

/پ