نرخ بیکاری ۳/۰ درصد افزایش یافته است

یکی از تحولات مهم بازار کار که در زمستان گذشته نیز تکرار شده، استمرار کاهش اشتغال بخش کشاورزی است که بخشی از آن ناشی از خشکسالی و کاهش مقیاس فعالیت‌های این بخش بوده و بخش دیگر می‌تواند ثمره اجرای گسترده قیمت‌گذاری دستوری در این بخش و به هم خوردن دخل‌وخرج فعالان آن باشد.

در بازار کار چه می‌گذرد؟

در زمستان ۱۴۰۱، از جمعیت حدود ۸۵میلیون نفری کشور، بیش از ۶۴میلیون نفر در سن کار (بالای ۱۵سال) بوده‌اند که ۴۰.۵درصد از این جمعیت معادل ۲۵.۹میلیون نفر به‌عنوان تقاضای مؤثر در بازار کار حضور داشته‌اند و ۳۸.۱میلیون نفر به دلایل مختلف اعم از تحصیل، خانه‌داری و…، غیرفعال مانده‌اند. در ادامه از مجموع متقاضیان کار حاضر در بازار، ۲۳میلیون و ۴۳۶هزار نفر شاغل بوده و ۲میلیون و ۵۲۶هزار نفر باوجود آمادگی برای کار، موفق به یافتن شغل نشده و در دسته بیکاران قرار گرفته‌اند.

به گزارش اقتصاددان به نقل از همشهری  ، تحولات بازار کار در زمستان ۱۴۰۱در قالب بهبود نرخ مشارکت اقتصادی، باعث شده تا باوجود اضافه شدن ۲۶۲هزار ۷۱۶شاغل جدید به اقتصاد، نرخ بیکاری نیز در روند صعودی قرار گیرد و ۰.۳درصد نسبت به زمستان ۱۴۰۰بیشتر شود.

ترکیب جمعیت بیکاران

براساس اطلاعات مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری ایران در زمستان سال گذشته ۹.۷درصد بوده؛ اما بررسی ترکیب جمعیت بیکاران به تفکیک سن و تحصیلات نشان می‌دهد در این فصل نرخ بیکاری جوانان ۱۵تا ۲۴ساله به ۲۴.۲درصد رسیده که ۱.۱درصد بیشتر از زمستان ۱۴۰۰است و از این منظر، بازار کار روی خوشی به جوانان نشان نداده است. همچنین نرخ بیکاری جمعیت ۱۸تا ۳۵ساله کشور در این فصل به ۰.۸درصد افزایش به ۱۷.۴درصد رسیده که این رقم نیز نسبت به نرخ بیکاری میانگین کشور، عدد بالایی است. در این میان نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی نیز گرچه بالاتر از نرخ میانگین کشوری بوده اما ۰.۲درصد نسبت به زمستان ۱۴۰۰افت کرده و از این منظر، تعداد بیشتری از درس‌خوانده‌ها موفق به اشتغال شده‌اند.

کشاورزان در حال ترک کار هستند

آمارهای رسمی همچنان از شتاب خدماتی شدن بازار کار ایران در زمستان ۱۴۰۱و استمرار در ریزش اشتغال در بخش کشاورزی حکایت دارد. طبق اطلاعات مرکز آمار ایران، در زمستان گذشته، سهم بخش خدمات از اشتغال در اقتصاد ایران ۱.۸درصد نسبت به زمستان ۱۴۰۰افزایش یافته و به ۵۳.۷درصد رسیده است درحالی‌که سهم بخش صنعت از اشتغال با افت ۰.۴درصدی به ۳۳.۲درصد تقلیل پیدا کرده و سهم بخش کشاورزی از اشتغال کشور با ریزش ۱.۵درصدی به رقم ۱۳درصد رسیده که رقم بسیار پایینی است.

براساس آمارها، در زمستان ۱۴۰۱نسبت به زمستان ۱۴۰۰، بالغ‌بر ۳۰۷هزار و ۱۷۷نفر از شاغلان بخش کشاورزی کاسته شده و کل شاغلان این بخش به مرز ۳میلیون نفر رسیده که با توجه به رابطه مستقیم این موضوع با امنیت غذایی و خودکفایی کشور، می‌تواند یک تهدید محسوب شود.

خشکسالی، یکی از عوامل مؤثری است که در سال‌های اخیر، زمینه کاهش اشتغال بخش کشاورزی را فراهم آورده اما در عین حال، نقش تبعات قیمت‌گذاری دستوری و سرکوب قیمتی محصولات کشاورزی و دام‌پروری نیز ملموس است.

بازگشت زنان به اقتصاد

سنجش تحولات بازار کار به تفکیک جنسیت حاکی از این است که در زمستان گذشته، روند بازگشت زنان به بازار کار با شدت بیشتری ادامه پیدا کرده و سهم آنها از مشارکت اقتصادی از ۱۲.۸درصد در زمستان ۱۴۰۰به ۱۳.۳درصد در زمستان ۱۴۰۱افزایش یافته است.

براساس آمار، در این فصل، درحالی‌که نرخ مشارکت اقتصادی مردان نسبت به زمستان ۱۴۰۰منفی ۰.۲درصد بوده، نرخ مشارکت اقتصادی زنان ۰.۵درصد رشد کرده و به همین واسطه نرخ مشارکت اقتصادی کشور مثبت شده است. در این میان، از مجموع ۲۰۲هزار و ۵۵۴بانوی تازه‌وارد بازار کار، ۱۳۵هزار و ۸۱۳نفر موفق به اشتغال شده‌اند و در مقابل ۶۶هزار و ۷۴۰نفر به جرگه بیکاران پیوسته‌اند. با این حساب، در زمستان گذشته، نرخ اشتغال زنان در اقتصاد ایران به ۱۱.۲درصد رسیده که ۰.۳درصد بیش از زمستان ۱۴۰۰است و نرخ بیکاری آن ۱۵.۷درصد ثبت شده که ۰.۸درصد بالاتر از زمستان ۱۴۰۰است.

یکی از شاخص‌های بازار کار در زمستان گذشته این است ۳۷.۲درصد از بیکاران کشور، فارغ‌التحصیل آموزش عالی بوده‌اند. این میزان نسبت به زمستان ۱۴۰۰حدود ۰.۹درصد کاهش پیدا کرده‌اند. در مقابل ۲۷.۴درصد از کل شاغلان کشور در این فصل نیز تحصیلات دانشگاهی داشته‌اند که این رقم نیز نسبت به زمستان ۱۴۰۰حدود ۰.۸درصد بهبود پیدا کرده است.

دیگر شاخص مهم بازار کار در این فصل، کاهش سهم اشتغال ناقص از کل اشتغال بازار کار کشور است که از افت ۱.۲درصدیعنی شاخص حکایت دارد. طبق اطلاعات مرکز آمار ایران، در زمستان گذشته، ۲میلیون و ۲۲۹هزار نفر از شاغلان کشور در حالی کمتر از مقرری قانون کار (۴۴ساعت در هفته) کار کرده‌اند که آمادگی کار بیشتر را داشته‌اند.