لزوم شایسته سالاری و اخلاق مداری در مدیران

شایسته سالاری یک اصل مدیریتی است که امروزه تنها یک شعار از آن باقیمانده است. چراکه وجود پایه‌های قدرت مالی، موقعیتهای اجتماعی و فامیلی در محیط کاری، زد و بندهای مدیریتی منجر به افت شتاب تحول و تغییر شده و احساس نیاز به نیروی انسانی متخصص را بیش از پیش نمایان کرده است. اما براستی با چنین مدیریتی چرا باید از یک متخصص توقع انگیزه فعالیت داشت؟
در جوامع شایسته سالار، نگرشهای خویشاوندسالاری، همشهری سالاری، حزب سالاری و از این دست مطرود است. نظامی شایسته سالار است که در آن افراد مناسب در مکان و زمان مناسب منصوب شده و از ایشان بهترین استفاده در راستای اهداف فردی، سازمانی و اجتماعی شود.
باید توجه داشت که شایسته سالاری، نه صرفا یک نوع مدیریت، بلکه یک فرهنگ است. شایسته سالاری در حقیقت یک رویکرد و یک نهاده برای انتصاب اشخاص در یک مجموعه است و افراد در سیستم شایسته سالار، بر اساس معیارهای متغیری از شایستگی مورد داوری قرار میگیرند. این معیارها میتوانند زمینه های گستردهای، از هوش گرفته تا پایبندی به اخلاق و تعهد، از استعداد عمومی تا دانش در زمینه خاص را در بر بگیرند.
اما شایسته سالاری حقیقی جزیی از کلی است که یک مدیر برای رشد یا دست کم بقای سازمانش لازم است در نظر بگیرد. پیش از آنکه مدیر شایسته گزین باشد باید اخلاق مدار باشد. اخلاق مداری به معنای تعارف های کلامی نیست بلکه محیطی که یک مدیر ساخته است هم میتواند بیانگر نق اخلاق مداری وی را نشان دهد: میزان عزت نفس، انگیزه، دانش، تعهد، صداقت، سخت کوشی و همدلی کارکنان یک مجموعه بازتاب اخلاق مداری مدیریت آن جمع است.
از ویژگیهای بارز مدیرانی که اخلاق حرفهای دارند میتوان چنین یاد کرد:
۱-مسئولیت پذیری: مدیر پاسخگوست و مسئولیت تصمیمها و پیامدها را شخصا میپذیرد. سرمشق دیگران است. به درستکاری و خوشنامی در کارش اهمیت میدهد. مسئولیتی را که به عهده میگیرد، با تمام توان و خلوص نیت انجام میدهد. در صورت شکست، تقصیرات را به مجموعه واگذار نمیکند
و در صورت موفقیت، پیروزی را برای خود مصادره نمیکند.
۲-برتری جویی و رقابت طلبی: در تمام موارد سعی میکند ممتاز باشد. با اعتماد به نفسی که دارد، به مهارت بالایی در حرفه خود دست پیدا میکند. جدی و پرکار است. به موقعیت فعلی مجموعه خود راضی نیست و از طرق شایسته به دنبال ارتقای مجموعه است. سعی نمیکند به هر طریقی در رقابت برنده باشد.
۳-صادق بودن: مخالف ریاکاری است. به ندای وجدان خود گوش فرا میدهد. همواره به شرافت مندی توجه میکند و با شهامت است.
۴-احترام به دیگران: به حقوق و نظر دیگران احترام میگذارد. خوش قول و وقت شناس است. به دیگران حق تصمیم گیری میدهد و تنها منافع خود را مرجح نمیداند.
۵-رعایت و احترام نسبت به ارزشها و هنجارهای اجتماعی: برای ارزشهای اجتماعی احترام قائل است. در فعالیتهای اجتماعی همکاران مشارکت میکند. به قوانین اجتماعی احترام میگذارد و در برخورد با فرهنگها و آرای دیگر متعصبانه عمل نمیکند.
۶-عدالت و انصاف: طرفدار حق است و در قضاوت تعصب و عجله ندارد. ۷-همدردی با دیگران: دلسوز و رحیم است. در مصائب دیگران شریک و حامی میشود. به احساسات دیگران توجه میکند و مشکالت دیگران را مشکل خود میداند.
۸-وفاداری: به وظایف خود متعهد است. رازدار و معتمد مجموعه است.

علی کاشمری

مدیران متخصص