صنعت کفش چگونه با دخالت‌های دولتی نابود شده است؟

اقتصاددان :  در عید نوروز ۱۴۰۲ به تبریز شهر زادگاهم سفر کردم. فرصتی دست داد تا با یک نفر از صنعتگران باسابقه کفش در تبریز گپ و گفتی داشته باشم. این صنعتگر به مدت ۶۰ سال در صنعت قالبسازی کفش فعالیت کرده است. وی از زمانیکه قالب کفش با دست و با زحمت بسیار ساخته می‌شد تا زمان حال که با دستگاههای تزریق پلاستیک این کار انجام می‌شود، تجربه حضور در این صنعت را دارد.
از ایشان سوالی در خصوص امکان صادرات کفش دست‌دوز تبریز پرسیدم. در پاسخ به سوالم، خاطره‌ای از حضور ایتالیایی‌ها در تبریز برای سرمایه‌گذاری و تولید کفش دست‌دوز برای صادرات به ایتالیا نقل کرد. این واقعه به سال ۱۳۹۶ باز می‌گردد که طی آن ایتالیایی‌ها در تبریز به استادان و صنعتگران با سابقه‌ی کفش دست‌دوز مراجعه کرده بودند تا با ارائه پیشنهادی قابل توجه، همکاری برای تولید و صادرات کفش به ایتالیا را آغاز کنند. در این پیشنهاد همکاری، دستمزد استادان کفش دست‌دوز رقم قابل توجهی بود و آنها را ترغیب می‌کرد که به این پیشنهاد پاسخ مثبت بدهند. ضمن اینکه چنین همکاری، آموزش به افراد جدید و حفظ این صنعت در تبریز را تضمین می‌کرد. اما مشکل و موانع تولید از آنجایی آغاز می‌شود که پای دولت و بوروکرات‌های دولتی به این موضوع باز می‌شود. به این صورت که این همکاری صنعتی باید به صورت رسمی توسط وزارت صمت و سایر دستگاه‌های دولتی مورد رصد قرار گیرد. در پروسه بررسی سازمان صمت تاکید شده بود که مبالغ دریافتی از ایتالیایی‌ها ابتدا باید به صندوقی که در وزارتخانه پیش‌بینی شده است واریز شود و سپس در وزارت صمت و بر مبنای تصمیم مسوولان مربوطه، مبالغ دریافت شده به ریال و با نرخ تبدیل مورد نظر دولت به تولیدکنندگان کفش در تبریز پرداخت شود!!! این نوع واسطه‌گری در تولید و شریک شدن در سفره تولیدکنندگان که توسط بوروکرات‌های پشت میزنشین اعمال می‌شود بزرگترین ضربه به تولید است و این بوروکرات‌ها بدون اندک زحمتی، حاصل کار و زحمات سایرین را به حساب خود واریز می‌کنند. همچنین اگر واردات مواد اولیه‌ نظیر چرم با کیفیت و درجه یک که برای تولید کفش لازم است، ضرورت داشته باشد انواع دریافتی‌ها مانند حقوق ورودی، مالیات و سایر موانع موجب افزایش قیمت مواد اولیه می‌شود و مزیت و سودآوری تولید را کاهش می‌دهد و به مانعی برای تولید تبدیل می‌شود. علاوه بر اینها، ایشان تأکید می‌کرد که صنایع خرد و نیمه خرد تحت فشار سنگین قوانین و مقررات دولتی و بیمه و مالیات قرار دارند و امکان ادامه حیات از آنها سلب شده است‌.
اما آخرین مسأله‌ای که ایشان گفت بسیار تاسف آور است. وی با افسوس گفت این اساتید کفش دست‌دوز در حالیکه می‌توانستند در شغل تخصصی خود فعالیت کنند و با سرمایه‌گذاران اروپایی همکاری داشته باشند، برای امرار معاش ناچار به رانندگی و مسافرکشی شده‌اند! نتیجه‌ی این شرایط نابودی صنعت کفش و از بین رفتن مهارت و تخصص تولید کفش دست‌دوز در تبریز است. بنابراین در سال‌های آینده اساتیدی که بتوانند کفش دست‌دوز تولید کنند و به دیگران نیز این مهارت را آموزش دهند در این صنعت حضور نخواهند داشت و به تاریخ خواهند پیوست. به این ترتیب صرفاً تولید کفش با دستگاههای صنعتی می‌تواند ادامه حیات بدهد که این مورد نیز از دخالت‌های دولتی در امان نیست و چه بسا در آینده به طور کامل از بین برود. این نمونه از وضعیت صنعت کفش دست‌دوز، به خوبی نشان می‌دهد چگونه مزیت‌های نسبی و پتانسیل‌های اقتصادی در ایران با دخالت‌های دولتی و قوانین و مقررات زائد از بین می‌رود که نتیجه‌ای جز کاهش رشد اقتصادی و افزایش بیکاری و فقر ندارد.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع