دفاع وزیر اقتصاد از سیاست‌های برجامی دولت!

«از ابتدای کار دولت اعلام کردیم که برجام به عنوان یکی از پرونده‌هایی که در سیاست خارجی باید دنبال کرد دنبال می‌کنیم ولی سیاست خارجی ما تک گزینه‌ای نیست. آیا با آغاز دولت با موضوع برجام درست برخورد کردیم؟ پاسخ مثبت است. قبل از این دولت نشست‌ها و مذاکراتی بوده است. گروهی در این دولت برای مذاکره تعیین شد. این گروه متنی را تعیین کرد که اتحادیه اروپایی هم آن را تایید و کرد و گفت خواسته‌های مطرح شده در آن عقلانی است. اگر ما در زمان انعقاد برجام بودیم شاید نگاه متفاوتی داشتیم زیرا معتقدیم مطالبی در این قرارداد آمده که موجب گرفتاری دولت شده و باید دقیق‌ترتنظیم می‌شد. آن کسانی‌که پیمان شکستن امریکایی‌ها و اروپایی‌ها بودند و این مورد مذمت بسیاری از کشورهای دنیا قرار گرفت اما کسی که به تعهدش عمل کرد ایران بود و آژانس هم ۱۵ بار اعلام کرد در فعالیت هسته‌ای ایران انحرافی نبوده است. آنها از مساله هسته‌ای استفاده ابزاری می‌کنند تا ابزاری برای امیال سیاسی خودشان باشد. آیا امروز کسی سراغ رژیم صهیونیستی می‌رود؟ آنها در ایام اغتشاشات میز مذاکره را ترک کردند. دولت در مذاکره کردن کوتاهی نکرده است تا حقوق حقه ملت ایران را برآورده کند و گلابی‌های برجام که آقایان وعده آن را می‎دادند دست مردم برسد، اما طرف مقابل به تحریم‌ها ادامه داد. در جبهه دیگر با تمام وجود تلاش می‌کنیم تحریم‌ها را خنثی کنیم و نگذاریم دشمن به اهداف خود از تحریم ملت ایران دست یابد.»
به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل  ، این بخشی از صحبت‌هایی است که ابراهیم رییسی رییس‌جمهور در شهریور امسال و در نشست خبری خود با اصحاب رسانه آن را مطرح کرد. صحبت‌هایی که همچنان نشان می‌داد که دولت او همزمان با اینکه از تمام شدن برجام سخن نمی‌گوید اما برنامه فوری برای احیای توافق نیز ندارد. همین اتفاق را می‌توان در زمین واقعیت نیز دید. در حالی که مقامات دولت روحانی از این می‌گویند که در ماه‌های پایانی دولت دوازدهم شرایط به‌طور کامل برای احیای برجام فراهم شده بود، برخی مخالفت‌ها از «از ابتدای کار دولت اعلام کردیم که برجام به عنوان یکی از پرونده‌هایی که در سیاست خارجی باید دنبال کرد دنبال می‌کنیم ولی سیاست خارجی ما تک گزینه‌ای نیست. آیا با آغاز دولت با موضوع برجام درست برخورد کردیم؟ پاسخ مثبت است. قبل از این دولت نشست‌ها و مذاکراتی بوده است. گروهی در این دولت برای مذاکره تعیین شد. این گروه متنی را تعیین کرد که اتحادیه اروپایی هم آن را تایید و کرد و گفت خواسته‌های مطرح شده در آن عقلانی است. اگر ما در زمان انعقاد برجام بودیم شاید نگاه متفاوتی داشتیم زیرا معتقدیم مطالبی در این قرارداد آمده که موجب گرفتاری دولت شده و باید دقیق‌ترتنظیم می‌شد. آن کسانی‌که پیمان شکستن امریکایی‌ها و اروپایی‌ها بودند و این مورد مذمت بسیاری از کشورهای دنیا قرار گرفت اما کسی که به تعهدش عمل کرد ایران بود و آژانس هم ۱۵ بار اعلام کرد در فعالیت هسته‌ای ایران انحرافی نبوده است. آنها از مساله هسته‌ای استفاده ابزاری می‌کنند تا ابزاری برای امیال سیاسی خودشان باشد. آیا امروز کسی سراغ رژیم صهیونیستی می‌رود؟ آنها در ایام اغتشاشات میز مذاکره را ترک کردند. دولت در مذاکره کردن کوتاهی نکرده است تا حقوق حقه ملت ایران را برآورده کند و گلابی‌های برجام که آقایان وعده آن را می‎دادند دست مردم برسد، اما طرف مقابل به تحریم‌ها ادامه داد. در جبهه دیگر با تمام وجود تلاش می‌کنیم تحریم‌ها را خنثی کنیم و نگذاریم دشمن به اهداف خود از تحریم ملت ایران دست یابد.»
این بخشی از صحبت‌هایی است که ابراهیم رییسی رییس‌جمهور در شهریور امسال و در نشست خبری خود با اصحاب رسانه آن را مطرح کرد. صحبت‌هایی که همچنان نشان می‌داد که دولت او همزمان با اینکه از تمام شدن برجام سخن نمی‌گوید اما برنامه فوری برای احیای توافق نیز ندارد. همین اتفاق را می‌توان در زمین واقعیت نیز دید. در حالی که مقامات دولت روحانی از این می‌گویند که در ماه‌های پایانی دولت دوازدهم شرایط به‌طور کامل برای احیای برجام فراهم شده بود، برخی مخالفت‌ها از جمله مصوبه هسته‌ای مجلس باعث شد که کار گره بخورد و همه‌چیز به دولت سیزدهم کشیده شود. در حالی که مذاکره هسته‌ای در این دولت نیز با تیمی جدید آغاز شد و چند ماه ادامه پیدا کرد اما سرانجام دو طرف به نتیجه‌ای نرسیدند و با آغاز ناآرامی‌ها در سال گذشته رسما مذاکرات هسته‌ای بدون هیچ نتیجه و دستاوردی به پایان رسید. هرچند در این دوره ایران و امریکا بر سر آزادی برخی زندانیان و البته خارج کردن پول‌های ایران از کره جنوبی به یک توافق رسیدند اما آن طور که مقامات ایرانی می‌گویند هنوز دسترسی به این پول‌ها که در قطر هستند نیز به‌طور کامل ممکن نشده است.
تحت تاثیر چنین شرایطی این رویکرد به وجود آمده که دولت سیزدهم برنامه مشخصی برای مبارزه با تحریم‌ها و نهایی کردن توافق بین‌المللی نداشت و به این ترتیب کشور را در فشار اقتصادی نگه داشت، موضوعی که در جلسه اخیر وزیر اقتصاد با برخی اقتصاددان‌ها نیز تکرار شد و البته خاندوزی تاکید کرد که بر خلاف برخی صحبت‌ها دولت رییسی از تحریم‌ها استقبال نکرده است.
سید احسان خاندوزی در جمع اقتصاددانان و اساتید اقتصاد دانشگاه‌های کشور در پاسخ به پرسش یکی از اساتید حاضر در این نشست در خصوص اقدامات دولت در زمینه تحریم‌ها، اظهار کرد: حتما برای دولت هم بهینه بود که تحریم‌ها وموانع موجود رفع شود و این تصور که دولت آقای رییسی دولتی است که دوست دارد شرایط تحریمی ادامه داشته باشد یا روی خوشی به مذاکره و مذاکره‌کنندگان و دیپلماسی ندارد؛ تصویر کاملا غلطی است و این را بدون تعارف می‌گویم که دست پیدا کردن به نقطه‌ای که در آن تحریم‌های امریکا حذف شود یا حداقل تعلیق قابل اتکایی در این زمینه به دست بیاید، برای دولت مطلوب بوده است. وی به تبیین اقدامات و برنامه‌های کلان دولت در حوزه عبور از تحریم‌ها پرداخت و افزود: البته دولت نیز اقداماتی را در این زمینه آغاز کرد به نحوی که در مورد کشورهای همسایه و آسیا از جمله انعقاد پیمان‌های منطقه‌ای و… را در دستور کار قرار داد تا مسیرهای جدیدی برای اقتصاد کشور باز کند. وزیر اقتصاد در خصوص توافق در زمینه رفع تحریم‌ها نیز گفت: تنها نقطه‌ای که مانع شده است تا امروز این اتفاق نیفتد، غیر قابل اتکاء بودن توافق دوم با طرف مقابل است، اما آیا می‌توانیم مطمئن باشیم که مجددا این توافق از سوی طرف مقابل نقض نشود. خاندوزی ادامه داد: ما هیچ‌وقت به استقبال تحریم‌ها نرفتیم و اگر به خاطر داشته باشید، توافق رفع یا تعلیق تحریم‌ها سال ۹۴ انجام شد و از ۹۵ هم اجرایی شد و دو سال به‌طور کامل از طرف ایران اجرا شد اما به یک‌باره از سوی طرف مقابل نقض شد.
وی با اشاره به اینکه توافق دوم به این معنا بود که ما دوباره باید تعهداتی را می‌پذیرفتیم و آنها در مقابل این تعهدات، باید رفع تحریم می‌کردند، خاطرنشان کرد: آیا این دومین بار می‌توانست دوره طولانی‌تر و قابل اتکاتری باشد یا نه؟ به نظر عقلانیت در منافع ملی، زیر بار این نمی‌رود که تعهدی را بپذیرید در حالی که به راحتی بتوانند، شش ماه بعد یا یکسال بعد دوباره برگردند به همان نقطه قبل! وزیر اقتصاد با اشاره به اینکه طرف مقابل سرسختی نشان می‌داد که بخواهد تعهد پایداری بدهد که به توافق دوم پایبند خواهد بود، افزود: به نظر می‌رسد که البته به شکل غیر رسمی، امریکایی‌ها انتخاب کرده‌اند که سایه تحریم بر سر اقتصاد ایران باشد و اقتصاد ایران را ضعیف و منزوی کنند، اما انتخاب ما این نیست که چنین اتفاقی بیفتد. خاندوزی خطاب به اساتید و اقتصاددانان حاضر در این نشست گفت: شما می‌دانید که حداقل در داخل جریان سیاسی رقیب آقای روحانی نیز بسیاری از منتقدین در مجلس وقت، چه قدر مخالفت‌ها با توافق وجود داشت اما علیرغم این مسائل مجموعه نظام جمهوری اسلامی تا پای تعهد رفت و دیدید که چه اتفاقی افتاد.
وی بیان کرد: پس امروز واقعا مساله تحریم چیزی نیست که فکر کنید آقای رییس‌جمهور یا هر کس دیگری در دولت نمی‌خواهند تحریم‌ها رفع شود و ما بگوییم آقای رییس‌جمهور لطفا تحریم‌ها را رفع کنید؛ در این زمینه یک مساله روشنی وجود دارد و آن این است که تحریم‌ها انتخاب سمت دیگر میز مذاکره است. وزیر اقتصاد اظهار داشت: پس باید به داخل کشور و ظرفیت‌های داخلی برگردیم و تلاش کنیم تا مسائل و مشکلات خود را بهتر رفع و رجوع کنیم؛ عقلانیت اقتصادی را در داخل بالاتر ببریم و حداقل کشور را کم هزینه‌تر مدیریت کنیم . وی در تبیین اقدامات و برنامه‌های دولت و وزارت اقتصاد در این زمینه گفت: در همین راستا در وزارت اقتصاد و البته با کمک بخش‌هایی از دولت تلاش کردیم این کم‌هزینه کردن فعالیت اقتصادی را پر رنگ‌تر کنیم، یعنی علی‌رغم اینکه برای دولتی جماعت خیلی سخت است که خود را مقید بداند و به نوعی دست و پای خود را ببندد، اما تلاش کردیم که در داخل پالس‌های مثبتی برای تولیدکنندگان بفرستیم که حداقل بگوییم ما اینجا کار شما را روان‌تر می‌کنیم و زودتر مشکلات و نیازهای شما را به سر و سامان می‌رسانیم . خاندوزی بیان کرد: برای مثال راه‌اندازی درگاه ملی مجوزها و اجرایی کردن قانون یکی از این موارد بود که این اقدام برای وزارت اقتصاد چالش بزرگی بود، زیرا دستگاه‌های مختلف در برابر آن واکنش‌های مختلفی داشتند که چرا می‌گویید ما ضعیف عمل کردیم یا کار عقب مانده است؟ و چقدر کار رسانه‌ای و حتی کار نظارتی همکاران ما در داخل وزارتخانه انجام دادند که این پیام را منتقل کنیم و چقدر جنگیدیم تا بتوانیم پیام تسهیل و گشایش را برای تولیدکننده داخل فراهم کنیم.
وزیر اقتصاد در پاسخ به سوال یکی از اساتید حاضر در نشست در خصوص اینکه فرماندهی اقتصاد کشور کجاست، گفت: حتما مطلع هستید که نظر دولت این است که مجموعه تیم اقتصادی اختلافات و نقطه نظرات مختلف را زیرنظر آقای معاون اول جمع‌بندی کنند. در دولت قبل مشاور آقای روحانی به یک معنی فرمانده اقتصاد کشور را بر عهده داشت و در دولت قبل‌تر شخص رییس‌جمهور این وظیفه را برعهده داشت. وزیر اقتصاد در پاسخ به پرسش یکی از اساتید حاضر در این نشست در خصوص رویکرد دولت در قبال کسری بودجه نیز گفت: کسری بودجه یک گزینه سیاستی برای دستیابی به اهداف اقتصاد کلان است و اگر اهداف اقتصاد کلان اقتضا کند شما می‌توانید، به‌طور دایم یا به‌طور موقت کسری بودجه خود را کم و زیاد کنید؛ اگر این سیاست به دستیابی اهداف کلان کمک نکند باید بروید و تراز را محقق کنید. وی در خصوص انتشار اوراق نیز گفت: انتشار اوراق قبح ذاتی ندارد، اما سازمان برنامه چه در زمان دکتر میر کاظمی یا رییس جدید سازمان، بنا به ماهیت سازمان این موضوع را بر نمی‌تابد و معتقد است هر چقدر دولت بتواند باید اوراق را به صفر برساند و کشور باید با درآمدهای نفت و مالیات اداره شود. وی به تهیه لایحه مالیات بر مجموع درآمد اشاره کرد و در این زمینه گفت: تهیه لایحه PIT (مالیات بر مجموع درآمد) کار بسیار سختی بود و فرصت نشد که توضیح دهیم چطور در مقابل مقاومت‌های پیش روی لغو برخی معافیت‌ها ایستادیم تا بالاخره بتوانیم لایحه PIT را به عنوان مصوبه هیات دولت داشته باشیم و امروز ۹۰ یا ۹۵ درصد از آن نزدیک به چیزی باشد که می‌خواستیم از کار در بیاید. وزیر اقتصاد با اشاره به دیگر اقدامات انجام شده در دولت سیزدهم و به ویژه وزارت اقتصاد برای بهبود اقتصاد کشور، گفت: اولین پلن اصلاح انرژی از سوی وزارت اقتصاد ارایه شد و دولت نیز با شک و تردید با آن برخورد کرد؛ چون وزارت نفت که دستگاه مسوول انرژی در کشور است نیز با آن مخالف بود و دوستان دیگرٍ! اما از طرفی نیز نمی‌خواستند با کل پیشنهاد وزارت اقتصاد مخالفت کنند و گفتند بروید فعلا به شکل پایلوت پیاده کنید و بازخورد آن را بیاورید و در همین مرحله آنقدر اقتصاد سیاسی حوزه پخش و پالایش پیچیده بود که اجازه ندانند کار از مرحله اجرای آزمایشی فراتر برود و واقعا اگر این تصمیم گرفته شده بود نمی‌خواهم بگویم امروز مشکل حل شده بود، اما حتما امروز اقتصاد کشور چند گام جلوتر بود و این میزان ارز که اکنون چند میلیارد دلاری که به سختی به دست آمده است را برای واردات فرآورده‌ها خرج می‌کنیم حتما وضعیت از این جهت به مراتب بهتر می‌بود.
به این ترتیب دولت سیزدهم در حالی به سال پایانی خود نزدیک می‌شود که نه تنها برجام احیا نشده که حتی تصویر دقیقی از آینده آن نیز مشخص نیست، موضوعی که می‌تواند در آینده برای اقتصاد ایران چالش‌هایی جدید نیز به وجود آورد.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع