جریان های مالی غیرقانونی و طلاشویی در کلمبیا و ونزوئلا

مهرداد حاجی زاده فلاح، مشاور ارشد مبارزه با پولشویی و عضو شورای سردبیری با درج یادداشتی در اقتصاددان نوشت :

استخراج غیرقانونی طلا به عنوان یک منبع درآمد سودآور برای گروه های جنایت سازمان یافته ظاهر شده است و به دلیل اثرات اجتماعی و زیست محیطی آن به نگرانی اصلی مقامات تبدیل شده است. این نوشته به بررسی تحولات جدید در استخراج غیرقانونی معادن در کلمبیا و موضوع جریان های مالی غیرقانونی (IFFs) و پولشویی می پردازد.

طلا، کوکائین جدید است

گروه‌های جرائم سازمان‌یافته و گروه‌های مسلح غیرقانونی در استخراج غیرقانونی طلا برای تأمین مالی سایر عملیات‌های مجرمانه مانند قاچاق مواد مخدر، قاچاق، اخاذی و قاچاق افراد مشارکت می‌کنند. معمولاً از روش‌ها و مسیرهای مشابه برای قاچاق طلا یا شستشوی عواید استفاده می‌کنند. به دلیل ماهیت فراملیتی قاچاق غیرقانونی طلا و قابلیت ردیابی محدود، برای بازیگران غیرقانونی بسیار جذاب شده است. علاوه بر این، گروه‌های مورد اشاره از حضور محدود دولت در مناطق روستایی استفاده می‌کنند و عملیات‌ را بدون فشار دولت انجام می‌دهند و با خطرات کمتری نسبت به مواد مخدر مواجه هستند .

قیمت بین المللی طلا از اواسط سال ۲۰۲۰ به دلیل همه گیری کووید-۱۹ سر به فلک کشیده و در سطوح بالا باقی مانده است. تا سال ۲۰۲۳، یک کیلوگرم طلا بیش از ۶۰۰۰۰ دلار آمریکا ارزش داشت. در همان زمان، به دلیل همه گیری، قیمت کوکائین تا ۷۳ درصد کاهش یافته بود. اخیراً مطالعات نشان داده است که استخراج غیرقانونی طلا یکی از سریع‌ترین اقتصادهای غیرقانونی در حال رشد است، نه تنها در کلمبیا بلکه در سایر کشورهای آند غنی از طلا. طلای غیرقانونی از نظر سودآوری “کوکائین جدید” در نظر گرفته می شود .

استخراج غیرقانونی طلا در کلمبیا برای چندین دهه یک مشکل بزرگ زیست محیطی و اجتماعی بوده است. به دلیل استفاده از مواد خطرناکی مانند جیوه که رودخانه ها و جنگل ها را آلوده می کند و تهدیدی برای سلامت جوامع است، اثرات زیست محیطی قابل توجهی دارد .

یک بیانیه مطبوعاتی اخیر از بازرسی کل کلمبیا بیان می کند که عملیات استخراج غیرقانونی معدن در کلمبیا بر بیش از ۵۰۰ هکتار جنگل در روز تأثیر می گذارد که تقریباً به اندازه ۱۰۰۰ استادیوم است و این امر عمدتاً در بخش های آمازون و چوکو در سال ۲۰۲۰، تخمین زده شد که تقریباً ۶۹ درصد از تولید طلای کشور از فعالیت‌های استخراج غیرقانونی استخراج می‌شود. در سال ۲۰۲۲، این سهم به ۸۵ درصد افزایش یافته است و ۶۶ درصد در پارک های طبیعی و ذخایر جنگلی رخ می دهد. ذکر این نکته حائز اهمیت است که استخراج غیررسمی ۷۰ درصد کل استخراج معدن در کلمبیا را تشکیل می دهد. اگرچه توجه به این نکته ضروری است که همه فعالیت‌های معدن‌کاری غیررسمی مجرمانه نیستند، اما استخراج غیرقانونی یا غیررسمی خطرات زیادی برای استفاده از جیوه و آسیب‌های زیست‌محیطی دارد.

سود گروه های جنایتکار و نیروهای مسلح غیرقانونی از استخراج غیرقانونی معادن

گروه‌های جنایت سازمان‌یافته که اغلب با نام BACRIM شناخته می‌شوند و گروه‌های چریکی غیرقانونی مانند ارتش آزادیبخش ملی ( ELN) و نیروهای مسلح انقلابی مخالفان کلمبیا (FARC) کلمبیا فعالیت های غیرقانونی مرتبط با استخراج طلا در بسیاری از بخش های کلمبیا انجام می دهند. فعالیت های آنها شامل اخاذی از معدنچیان ASM، رشوه دادن به مقامات، به دست آوردن معادن قانونی، استخراج غیرقانونی طلا، و پولشویی درآمدهای آنها از طریق شرکت های قانونی است. ماهیت غیررسمی ASM آسیب پذیری هایی را برای ماینرها ایجاد می کندکه در فروش محصولات خود با قیمت های منصفانه بازار با چالش هایی مواجه می شوند و ممکن است مورد بهره برداری قرار گیرند.

پس از تخلیه نیروهای فارک در سال ۲۰۱۷، چندین اردوگاه در نزدیکی مناطق استخراج طلا، به ویژه در آنتیوکیا، کائوکا، و چوکو باقی ماندند . در همین حال، ELN و BACRIM در نزدیکی مناطق استخراج طلا باقی ماندند . قبیله دل که در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان یک گروه شبه نظامی ظاهر شد، به سرعت به یکی از غالب ترین گروه های جنایتکار در کلمبیا تبدیل شد. تا زمان سقوط رهبر خود ، دایرو آنتونیو اوسوگا، قبیله دل گلفو با استفاده از خشونت کنترل معادن قانونی یا غیرقانونی، صنایع دستی یا چندملیتی را در دست می گرفت. در سال ۲۰۲۱ ارتش و واحدهای اطلاعاتی کلمبیا اعلام کردندکه او را دستگیر کردند. با این حال، برخی از سلول های محلی هنوز فعالیت های معدنی غیرقانونی را انجام می دهند.

دادستانی از دستگیری چندین مدیر اجرایی خبر داد و اعلام کرد که شبکه ادعایی بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۶ نزدیک به ۲٫۴ تریلیون پزو پولشویی کرده است. این تاجر طلا ظاهراً از طریق شرکت‌های اصلی و تامین‌کنندگان غیرقانونی طلاهای غیرقانونی را شسته است. بسیاری از بی‌نظمی‌ها در فرآیند بررسی دقیق مؤسسات مالی مورد توجه قرار نگرفتند. این شرکت از پرداخت های نقدی استفاده کرد تا ردیابی وجوه را دشوار کند. این شیوه عمل قبلاً برای مقامات کلمبیایی از قبل آشنا بود رسوایی گلدکس که در سال ۲۰۱۵ رخ داد و دفتر دادستان کل ادعا کرد که صادرکننده طلای کلمبیایی گلدکس تقریباً یک میلیارد دلار آمریکا را از طریق روش های مشابه شستشو داده است.

نقش بحران ونزوئلا:

بحران اقتصادی و اجتماعی جاری در ونزوئلا و تأثیر آن بر امنیت را نمی توان در تحلیل بخش غیرقانونی طلای کلمبیا فراموش کرد. از زمان تخلیه فارک، ونزوئلا پناهگاه امنی برای گروه‌های مخالف پس از توافق صلح و بعداً برای ELN بوده است که بدون مجازات عمل می‌کنند. در ۴۰ شهرداری در هشت ایالت، از جمله آمازون غنی از منابع و معادن طلای بولیوار، حضور دارد – فعالیت‌های آنها در ونزوئلا و کلمبیا تامین مالی می‌شود.

با این حال، سود غیرقانونی از هر دو طرف جریان دارد. برخی از طلای ونزوئلا در نهایت با صادرات طلای کلمبیا مخلوط می شود. این فرآیند لایه‌ گذاری، منشأ قانونی یا غیرقانونی طلای ونزوئلا را پنهان می‌کند و به عنوان کلمبیایی به بازارهای بین‌المللی می‌رود و اثربخشی تحریم‌ها علیه ونزوئلا را زیر سوال می‌برد.

پز توتال و استخراج غیر قانونی

صلح کامل یا ” پاز توتال ” ابتکاری است که توسط دولت گوستاوو پترو با هدف پیگیری صلح در سیاست دولتی و پایان دادن به درگیری های مسلحانه چند دهه در کلمبیا معرفی شده است و شامل مذاکرات صلح با گروه های مسلح غیرقانونی از جمله ELN، ناراضیان فارک، و قبیله دل گلفو است. همچنین هدف آن رسیدگی به نگرانی های زیست محیطی، به ویژه در مورد استخراج غیرقانونی معادن است.

با این حال، موضوع استخراج غیرقانونی معدن یک چالش بزرگ برای دستیابی به پز توتال بوده است. انتظار می رود که مسائل زیست محیطی نقش محوری در توافقنامه های صلح ، به ویژه در گفتگو با ELN داشته باشد . از سال گذشته، نیروهای مسلح کلمبیا مجاز به اقدام علیه معدنچیان غیرقانونی مرتبط با گروه های مسلح و تخریب ماشین آلات آنها در بخش های آنتیوکیا و نارینو شده اند که در اوایل فوریه منجر به اعتراض و مقاومت مردم محلی شد. با این حال، زمانی که وزیر دفاع، ایوان ولاسکوئز، «جنگ کامل» علیه استخراج غیرقانونی معادن اعلام کرد، خشونت دوباره در اول مارس تشدید شد .

در حالی که عملیات نظامی در حال انجام است، دولت همچنین به دنبال مقابله با شیوه های استخراج غیرقانونی معدن با رویکردی جدید است. وزیر معادن و انرژی این کشور بر این باور است که سیاست‌های منسوخ معدن به معدن‌کاران کوچک آسیب می‌زند و آنها را در برابر گروه‌های جنایتکار آسیب‌پذیر می‌کند و اصلاحاتی را پیشنهاد کرده است که دسترسی معدنچیان کوچک به حقوق معدن را تسهیل می‌کند. علاوه بر این، طرح مبارزه با فساد و خدمات شهروندان برای افزایش پاسخگویی، شفافیت و ابزارهای مدیریت ریسک فساد پذیرفته شد و همه نهادهای ملی، ادارات و شهرداری را ملزم به ارائه این طرح می‌کند.

برنامه توسعه ملی (Plan Nacional de Desarrollo) 2022-2026 که در ماه مه ۲۰۲۳ منتشر شد، مبارزه با جرائمی مانند فساد و پولشویی را در مرکز دستور کار قرار داده است. دولت تعهد خود را مبنی بر شفافیت و افزایش ظرفیت در بخش خصوصی و عمومی، موثرتر کردن دسترسی به اطلاعات عمومی اعلام کرده است. این طرح گام مهمی برای جلوگیری از پولشویی ناشی از استخراج غیرقانونی معدن تلقی می شود.

در حالی که استخراج غیرقانونی طلا برای گروه های جنایتکار سازمان یافته بسیار سودآور شده است. پدیده هجوم طلا به احتمال زیاد رشد قابل توجه و سریعی را تجربه خواهد کرد. مگر اینکه کلمبیا تلاشی هماهنگ برای متوقف کردن آن انجام دهد.

با این حال، اعلان “جنگ تمام عیار” با استخراج غیرقانونی معادن از نظر عملیات نظامی، بدون مبارزه با جرایم مالی مؤثر نخواهد بود. ترویج شفافیت و دسترسی به اطلاعات مورد نیاز است و توسط سازمان های بین المللی مانند OECD توصیه می شود . توصیه می شود که کشورها، قابلیت ردیابی را در زنجیره تامین طلا بهبود بخشند و فرآیندهای بررسی دقیق را برای مواد معدنی بدون درگیری اجرا کنند. دولت نیز باید رسمی شدن ASM را در اولویت قرار دهد و بودجه کافی برای رعایت الزامات زیست محیطی در اختیار معدنچیان قرار دهد.از این دیدگاه، به نظر می رسد که دولت کلمبیا در مسیر درستی برای رسیدگی به استخراج غیرقانونی معدن و ترویج شفافیت بیشتر در این بخش قرار دارد.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع