برنامه بودجه به معنای سابق نداریم!

شهرام معینی تحلیلگر اقتصادی  اولویت های بودجه ۱۴۰۲ گفت: اولین چیزی که باید بدانیم این است، مفهوم بودجه در چند سال اخیر از جمله بعد از تحریم با بودجه در سنوات سالهای قبل فرق کرده است. بودجه در سالهای خیلی دورتر، درآمدهایی داشتیم که نیمی از آن در بحث هزینه های جاری صرف می شد که عمدتاً حقوق و دستمزد یا سایر مخارج جاری بود.

وی ادامه داد: نیمی دیگر از بودجه که درآمدهای نفتی هم نقش زیادی در آن داشتند در بخش عمرانی قرار می گرفت که این شیوه از بودجه قبل از انقلاب بود. سازمان برنامه و بودجه تا حد زیادی برای این تاسیس شد که درآمدهای نفتی به درستی سرمایه گذاری شود.

به گزارش اقتصاددان به نقل از بازار ،   او اضافه کرد: استارت بسیاری از صنایع در دهه ۴۰ در ایران اتفاق افتاده بود که بر همین اساس بود. درآمدی داریم که بیش از مخارج جاری ماست و در قالب بودجه نیمی از آن را سرمایه گذاری می کنیم و نیم دیگری از آن کمتر یا بیشتر برای تامین مخارج جاری می رود.

معینی تصریح کرد: در الگوی بودجه باید مواردی مدنظر باشد، اینکه در پروژه های عمرانی و غیره سرمایه گذاری شود. همچنین مهم است که کجا سرمایه گذاری شود. ضمناً اهمیت برای رشد اقتصادی اختصاص داده شود.

متاسفانه زمانی که تحریم شدیم به طور کلی معنای بودجه تغییر کرد. می توان گفت سازمان برنامه و بودجه معنی زیادی ندارد ولی همچنان با آن تفکر غرب درباره بودجه حرف می زنیم

این تحلیلگر گفت: متاسفانه زمانی که تحریم شدیم به طور کلی معنای بودجه تغییر کرد. می توان گفت سازمان برنامه و بودجه معنی زیادی ندارد ولی همچنان با آن تفکر غرب درباره بودجه حرف می زنیم. به دلیل اینکه درآمد نفتی چندانی نداریم و مقداری درآمد داریم که هزینه های جاری را پوشش می دهد و نیاز به سازمان بزرگ ندارد.

وی با اشاره به محدودیت های درآمدی اضافه کرد: اولویت اینجا چه معنایی دارد؟ اگر مقداری درآمد داریم که به حقوق و دستمزدها تخصیص می یابد. در حال حاضر چند گزینه وجود دارد که بین آن فکر کنیم چه چیزی اولویت دارد و چه چیزی اولویت ندارد. در بودجه چیزی به عنوان بودجه عمرانی نداریم اگر در بودجه به آن اشاره می شود آنقدر جزئی و محدود است که در مرحله عمل و تخصیص محقق نمی شود. بنابراین، بودجه به معنای سابق وجود ندارد.

امروزه تئوری هایی که درباره تورم داریم که باید گفت تورم ناشی از نقدینگی در آن جایی ندارد. مهم این است که تلاش هایی که شده دولت تصور می کند نقدینگی را کنترل و تورم کم می شود ولی چنین چیزی صورت نگرفته است

این استاد دانشگاه تصریح کرد: نکته دیگری که وجود دارد و اینکه از معدود نکاتی که در بودجه ها مانده بحث افزایش دستمزد سالانه است. سالها در اقتصاد ایران این تفکر را داشتیم که تورم ناشی از رشد نقدینگی است. از بس تکرار شده تقریبا سر این کمتر کسی تردید می کند. در واقع امروزه تئوری هایی که درباره تورم داریم که باید گفت تورم ناشی از نقدینگی در آن جایی ندارد. مهم این است که تلاش هایی که شده دولت تصور می کند نقدینگی را کنترل و تورم کم می شود ولی چنین چیزی صورت نگرفته است.

او در خصوص راهکار و بهبود تدوین بودجه گفت: هیچ راهکار بخصوصی نداریم. می توانید دستمزدها را افزایش دهید که باعث تورم می شود و می توانید دستمزدها را افزایش ندهید که تورم ندارید. وقتی دستمزد افزایش پیدا نکند نمی توان بیشتر از قبل کالا خرید که این هم فایده ندارد و امکانی برای راه حل دیگر وجود ندارد.

معینی خاطر نشان کرد: یکی از مواردی که می توانید در بودجه انتخاب کنید این است که تورم چقدر وجود داشته باشد. البته اگر دستمزدها را زیاد کنید تورم نیز زیاد می شود. همچنین می توانید دستمزدها را زیاد نکنید و تورم در وضعیت فعلی باقی می ماند. در هر دو حالت تاثیر برروی وضع ما ندارد. اگر بتوانید دستمزدها را افزایش ندهید تورم کمتری می شود به دلیل اینکه قدرت خرید بیشتر نمی شود.

معینی با بیان اینکه کسری بودجه از سوی مالیات جبران نمی شود؛ تصریح کرد: شما از پس اندازکنندگان مالیات می گیرید. فرض کنید مالیاتی که از صنایع می گیرید را بیشتر کنید یا از هر فرد دیگری که ثروتمند است بیشتر مالیات بگیرید. این اقشار که قبلاً کمتر مالیات پرداخت می کردند پس انداز بزرگتری داشتند و الان که از آنها مالیات می گیرید پس انداز کمتری دارند.

او در پاسخ به این سئوال که سرمایه گذاری در کشور از کجا تامین می شود؟ گفت: دقیقا از محل همین پس اندازهاست. پس شما از افراد ثروتمند و از صنایع و اقشار ثروتمند می توانید بیشتر مالیات بگیرید. در نتیجه پس انداز سالانه افراد را کم می کند که سرمایه گذاری کمتر می شود.

او در پاسخ به این سوال که اما اگر دستمزد افراد بیشتر شود، دولت می توانند بیشتر خرج کنند پس آیا می توان بیشتر مالیات گرفت و بیشتر دستمزد داد؟ گفت: بله. در واقع می توانید بیشتر دستمزد بدهید که افراد خرج کنند ولی از محل کاهش سرمایه گذاری است. داخل یک کشور وقتی به یک عده ای بیشتر دستمزد می دهید بیشتر خرج می کنند و این از سرمایه گذاری کم می شود. با کاهش پس انداز سرمایه گذاری کمتر می شود و دستمزدها افزایش می یابد و بیشتر خرج می کنند.