بازی با آمار یا پمپاژ امیدهای واهی؟

‌البته، رشد شدید بدهی دولت به بانک‌ها، مانده بیش از ۵۰۰ همت برداشت امروز بانک‌ها از بانک مرکزی و چاپ ۲۸۰ همت (هزار میلیارد تومان) پول در یکسال، عملکرد دولت متبوع شما در این خصوص را بسیار شاخص کرده است!» او با انتشار فیلمی، ضمن ارایه توضیحاتی درباره وضعیت اقتصادی کشور، گفت: طبق آمار رشد پایه پولی منتهی به مرداد ماه ۴۱ درصد بوده است. این بدان معناست که ظرف یک سال گذشته ۲۸۰ هزار میلیارد تومان پول چاپ کردند؛ به عبارت دیگر ماهی بیست و سه هزار میلیارد تومان پول چاپ شده و با این حجم نقدینگی مگر می‌شود تورم کنترل شود؟!

دعوا بر سر پایه پولی، نقدینگی و تورم در حالی میان مقامات دولت فعلی و قبلی ادامه دارد که بانک مرکزی در خبری دیگر، نرخ سود بین بانکی را نیز اعلام کرده است. ممکن است بانک‌ها در دوره‌های مالی کوتاه‌مدت روزانه یا هفتگی با کسری یا مازاد نقدینگی روبرو شوند. اگر بانکی دچار کسری نقدینگی شود، باید از طریق وام گرفتن آن را جبران کند تا به حالت تعادل برسد، برای اینکه بانک‌ها برای حل این مشکل به بانک مرکزی نیاز نداشته باشند، بازاری را به‌نام بازار بین‌‌بانکی تشکیل داده‌اند که در آن به یکدیگر وام دهند. اکثر وام‌های بین‌بانکی سررسید کوتاه‌مدت یک‌هفته‌ای یا کمتر دارند. وام‌دهی بانک‌ها به یکدیگر بر مبنای یک نرخ سودی است که به آن نرخ سود بین‌بانکی گفته می‌شود.   تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی از وضعیت نرخ سود بین‌بانکی نشان می‌دهد این نرخ در هفته منتهی به ۳ آبان ماه با کاهش جزئی نسبت به هفته قبل از آن به ۲۳٫۷۱ درصد رسید. نرخ سود بین‌بانکی در هفته پایانی مهر ماه ۲۳٫۷۱ درصد بود، این نرخ در هفته منتهی به ۱۹ مهرماه ۲۳٫۷۶ درصد و هفته پیش از آن ۲۳٫۷۵ درصد بوده است.

بیشترین نرخ بهره امسال مربوط به ۸ مهرماه است که به نرخ ۲۳٫۸۰ درصد رسیده بود. نرخ بهره بین‌بانکی در پایان هفته منتهی به ۵ مهر ماه با رکوردشکنی ۱۰ سال به ۲۳٫۸۰ درصد افزایش یافت. نرخ سود بین‌بانکی در هفته پایانی تیرماه، پس از ۶ هفته درجا زدن در کانال ۲۳٫۴درصدی، وارد کانال جدید ۲۳٫۵درصدی شد و از اوخر شهریورماه نیز با عبور از این کانال وارد دامنه ۲۳٫۶درصدی شده بود اما از هفته‌های قبل با رکوردزنی جدید وارد کانال ۲۳٫۸ درصد شد ولی طی سه هفته گذشته به کانال ۲۳٫۷ درصد بازگشت. روند صعودی نرخ بهره بین‌بانکی از بهمن ماه سال گذشته آغاز شده بود؛ از هفته منتهی به ۳۰ آذرماه، نرخ سود بین‌بانکی وارد کانال ۲۱درصدی شده و تا هفته منتهی به ۱۹ بهمن ماه در همین کانال در نوسان بود ولی از ۲۶ بهمن ماه این نرخ رکورد جدیدی در کانال ۲۲درصدی به ثبت رساند و حالا این نرخ در کانال ۲۳درصدی در نوسان است. این دعواهای آماری در حالی بالا گرفته که مقامات دولتی همچنان بر ثبات تاکید دارند و البته معتقدند که بعضی از نگرانی‌ها مربوط به شیطنت رسانه‌های بیگانه می‌شود. سید احسان خاندوزی در همایش نکوداشت پدافند غیرعامل اظهار کرد: از سال ۱۳۹۰ موضوع دشمنی‌ها و عملیات سایبری در کشور ما تشدید شد که اقدامات ارزشمندی برای مقابله با آن انجام شده و در بسیاری مواقع برای جامعه گفته نمی‌شود اما بعضا هر چند ساعت یک بار یا در هر ساعت چندین بار عملیات سایبری به زیرساخت‌های کشور انجام می‌شود اما کمتر اتفاق افتاده که دچار شکست و خسارت سیستمی شویم.

وی افزود: در اقتصاد کشور باید پدافند غیرعامل را برای مقابله با تهدیدات جدی بگیریم، با وجود مصون‌سازی عینی در ۱۲ سال گذشته در عرصه آسیب‌های روانی که جامعه با آن مواجه می‌شود به اندازه کافی موفق نبودیم؛ زیرا جریان‌های رسانه‌ای بیگانه در این جهت حرکت می‌کنند. وزیر اقتصاد با اشاره به حملات روانی به اقتصاد کشور از طریق رسانه‌ها گفت: مثلا در یک فقره القا می‌کنند که از ماه آینده فلان کالا کمیاب می‌شود و بعضاً باعث می‌شوند تا قبل از یک ماه این اتفاق رخ دهد این متغیرهای روانی به اقتصاد کشور صدمه می‌زند. خاندوزی تصریح کرد: در جنگ اخیر فلسطین، رسانه‌های بیگانه تلاش می‌کنند بگویند نرخ ارز در سال ۱۴۰۳ به عدد مشخصی می‌رسد تا ذهنیت فعالان تجاری و اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهند. در این بخش مقداری آسیب‌پذیری و شکنندگی وجود دارد که نباید بگذاریم مرجعیت به تریبون‌های بیگانه برسد.

وزیر اقتصاد با بیان اینکه در پدافند غیرعامل در موضوعات اقتصادی باید به استقبال مخاطرات آینده برویم، گفت: توقع ما از همکاران در کمیته پدافند غیرعامل این است که قدری فراتر نگاه کنند و اگر قرار است اتفاقی بیفتد اقدامات پیشدستانه را انجام دهند تا سیستم‌های اقتصادی آسیب‌پذیری کمتری را ببینند و در صورت بروز اتفاق کارکرد سیستم سریعا به مسیر اصلی خود برگردد. سید احسان خاندوزی در حاشیه همایش پدافند غیرعامل در پاسخ به این سوال که اخیرا مهار نرخ تورم را منوط به کنترل سیاست‌های ارزی در بانک مرکزی کرده‌اید که این برداشت ایجاد شده که سیگنال افرایش قیمت می‌دهید، توضیح داد: مجموع عوامل بلندمدت شامل بی‌انضباطی‌های پولی و بودجه‌ای و نقدینگی و کوتاه‌مدت مثل مساله ارز بر نرخ تورم موثر است و دولت تلاش می‌کند عوامل کوتاه‌مدت را کنترل کند و هدف سقف رشد ۲۵ درصدی نقدینگی سال ۱۴۰۲ بر اساس شش ماهه اول محقق شد.

وی افزود: در خصوص مهار قیمت ارز هم اقدامات سیگنال دهی وجود ندارد و خوشبختانه به دنبال افزایش اندکی که بعد از جنگ فلسطین و اسراییل اتفاق افتاد، با مدیریت خوب همکاران در بانک مرکزی، قیمت ارز به نرخ سابق برگشت و به نظر می‌رسد همین فرمان ادامه یابد. خاندوزی درباره به اینکه اخیرا سازمان بورس فراخوانی را در خصوص بودجه ۱۴۰۳ منتشر کرده که کارشناسان نظرات خود را ارایه دهند و مهم‌ترین اقدامات وزارت اقتصاد در این زمینه چیست؟ گفت: برای فعالان اقتصادی به ویژه فعالان بورسی این مساله حائز اهمیت است که در مورد قیمت‌های کلیدی آنها و همچنین مالیات و عوارضی که برای آنها وضع می‌شود از پیش برنامه‌ریزی کنند تا به یک باره دچار نوسانات و تغییرات جدی نشوند. به گفته وی، پیشنهاد وزارت اقتصاد به سازمان برنامه و بودجه آن است تا حد ممکن مسیر کنونی را در سال ۱۴۰۲ نیز ادامه دهیم؛ به‌طور مثال در نرخ خوراک گاز صنایع، تلاش دولت آن بود که این را تا پایان برنامه هفتم تثبیت کند.

وزیر اقتصاد ادامه داد: ثبات سایر متغیرها از جمله نرخ‌های مالیات و غیره نیز تا پایان برنامه در دستور کار است تا صنایع بورسی کشور هر روز و هر ماه دچار چالش نشوند. این بهترین و پیش‌بینی پذیرترین شرایط برای آینده بورس است. خاندوزی درباره عدم همکاری برخی از بانک‌ها در خصوص پرداخت تسهیلات ساخت مسکن گفت: با توجه به اینکه وزیر اقتصاد، رییس مجمع عمومی بانک‌های دولتی است، در خصوص حل این مشکل تاکید داشتیم؛ البته همانطور که گفتم ۹۷ درصد تسهیلات توسط ۱۳ بانک تحت مدیریت دولت پرداخت می‌شود و بانک‌های خصوصی سه درصد تسهیلات بخش مسکن را پرداخت کرده‌اند که امیدواریم مقام ناظر بانکی کشور تمهیدات لازم را در این خصوص انجام دهد. بازی با آمار یا دادن وعده‌های واهی؟ احتمالا در ماه‌های آینده اقتصاد ایران باید در جریان قرار بگیرد که چه میزان از وعده‌های دولت برای کاهش تورم و ثبات اقتصادی عملیاتی شده و چه میزان از آن بدون پشتوانه خاصی مطرح شده است.