اردوغان چگونه از سهامداران بورس ترکیه نوسان گرفت؟

 شاخص بورس استانبول و لیر عمده سال ۲۰۲۱ را هماهنگ با یکدیگر حرکت می‌کردند، اما در سه ماهه گذشته روندی کاملا معکوس در پیش گرفتند. به طوری که ضریب همبستگی ۳۰ روزه آنها برای اولین بار در سه سال گذشته منفی شد. سیاست‌های انبساطی بانک مرکزی که در سپتامبر آغاز شد، ارزش لیر را به نصف کاهش داد و جذابیت سهام را به عنوان پوششی برای سرمایه‌گذاران داخلی افزایش داد.

اما پس از اینکه اردوغان از طرح نجات خود برای لیر رونمایی کرد، لیر صعودی و سهام نزولی شد. لیر در روز پنجشنبه حدود ۱۵ درصد افزایش یافت. هر دلار که به بیش از ۱۸ لیر رسیده بود اکنون در محدوده ۱۰.۵ لیر معامله می‌شود. طبق این طرح، به دارندگان لیر در سپرده‌های بانکی این تضمین داده شد که اگر کاهش ارزش لیر نسبت به دلار از سود سپرده‌ها بیشتر شود، این مازاد به آنها پرداخته می‌شود. برخی کارشناسان این سیستم را مانند سپرده‌های ارزی عنوان می‌کنند که اثری مشابه افزایش نرخ بهره دارد.

در همین حال، شاخص بورس استانبول روند نزولی در پیش گرفت و ۴٫۳ درصد افت کرد. این بزرگترین ریزش پنج روزه در بیش از دو دهه گذشته است. این هفته، چندین مرتبه معاملات بازار سهام به دلیل افت‌های سنگین متوقف شد.

بوراک ایسیار، رئیس تحقیقات سهام در سرمایه گذاری ICBC ترکیه در استانبول، گفت: «سهام ترکیه برخی اصلاحات جدی را پشت سر گذاشته‌اند. اگرچه احتمالاً نوسانات برای مدتی ادامه خواهد داشت، اما تا زمانی که لیر در اطراف این سطوح تثبیت شود، همچنان در میان‌مدت بورس جذابیت دارد».

تصمیم اردوغان به دنبال آن انجام شد که به سرمایه‌گذاران وعده داده بود آنها را در برابر تلاطم ارز محافظت کند. بنابراین، ارزش لیر بالا رفت و یک کاتالیزور کلیدی برای افزایش سهام ترکیه در سه ماه گذشته را از بین برد. هدف از این اقدامات کاهش تقاضای سرمایه‌گذاران خرد برای دلار و پایان دادن به سه ماه آشفتگی برای لیر است که نگرانی زیادی را به دلیل بالا بودن ریسک بدهی‌های ترکیه ایجاد کرده بود.