گلستان، نیازمند تحول در پارادایم توسعه

به گزارش اقتصاددان یک تحلیلگر مسائل اقتصاد سیاسی و بین المللی در یادداشتی اختصاصی برای اقتصاددان نوشت:
سرانجام پس از ماه ها انتظار ، کاروان هیات دولت سیزدهم پا به گلستان گذاشت و سفری که انتظار می رفت به دلیل شاخص های غیر قابل قبول توسعه ای این استان خیلی زودتر از اینها انجام شود، تحقق یافت.
گلستان استانی با ۲۲ هزار کیلومتر مربع وسعت و سرزمینی سرشار از تنوع و استعداد های اقلیمی است که می‌توانست درصورت توجه کافی، بخش مهمی از نیازهای اساسی کشور بویژه در حوزه امنیت غذایی را تامین کند. با این حال روشن است به دلایل متعددی گلستان در اولویت طرح های توسعه ای هیچ یک از دولتهای دست کم سه دهه اخیر نبوده است.
شاخص های تامل برانگیز و بیشتر تاسف بار اقتصادی و توسعه ای نشانگر عمق ماجراست. سهم ناچیز گلستان از برندهای مطرح کشور، شرکتهای حاضر در بازار سرمایه، سرمایه گذاری هلدینگ های بزرگ کشور همانند توسعه ملی، شستا ، غدیر ، امید و … و نادیده گرفته شدن استان در طرح های زیربنایی و کلان توسعه ای در حوزه های انرژی و … درد جانکاهی است که با سفرهای متعدد روسای جمهور هم درمان نشده است.
گلستان بی تعارف با یک اندیشه ضد توسعه در درون و یک تصویر دسته چندمی در سطح ملی اداره میشود.
جریان های سیاسی به عنوان نخبگان بوروکراتیک هیچگاه در این استان نتوانسته حول یک باور مشترک برای جهش و تعالی بیشتر از میانگین کشوری که دست کم استان را به سطح نرمال کشوری برساند، گردهم آیند. از این رو بعید به نظر می رسد اقداماتی همانند سفرهای متعدد مسوولان در سطح ملی هم بتواند یخ این جمود در مسیر اندیشه های توسعه ای را آب کند.
این سخنان هرچند ممکن است حقیقت تلخی را در ذهن اهالی این استان تداعی کند، لیکن بازگویی آن برای درمان این درد دیرین ضروری است. مدیران استانی در گلستان جز در موارد معدود، فاقد انگیزه تعالی و توسعه بوده اند و این موضوع به نخبگان سیاسی گلستانی که به سطح ملی نیز راه پیدا کرده اند و در اذهان آنها نهادینه شده است.
در این مجال فرصت آسیب شناسی اندیشه های توسعه ای مدیران گلستانی نیست، صرفا به رئوس فرصتهای تحول در توسعه گلستان پرداخته میشود که شاید در فهرست بعضاً عوام پسندانه طرح های پیشنهادی نگنجد.
۱. گستردگی حوزه استعداد های سرمایه گذاری در گلستان ضرورت ایجاد یک محمل برای تجمیع و تامین سرمایه را دو چندان میکند.
این اقدام پیش از این در قالب شرکت های عمران و توسعه در استانهای همانند آذربایجان شرقی کرمان فارس خوزستان همدان و غیره تجربه شده است. امکان سرمایه گذاری هلدینگ های بزرگ بانک ها، سرمایه داران حقیقی و سهامداران خرد و توجیه بررسی های دقیق تر برای تعیین صل سرمایه گذاری ها از مزیت‌های این شرکت‌ها هستند. از این رو گلستان به شدت نیازمند چنین مسیری برای اقبال سرمایه داران حقیقی و حقوقی است و انگیزه بالای دولت سیزدهم برای عدالت و توزیع عادلانه فرصت ها می تواند عاملی برای ایجاد آن باشد. دارایی های طرح فاقد توجیه پتروشیمی گلستان میتواند ذیل همین شرکت قرار گیرد.
۲. مزیت های نسبی در گلستان مشخص در حوزه های کشاورزی و گردشگری است. به جای کارهای خرد و در سطح کوچک در حوزه های متنوع پیشنهاد می شود گلستان به محلی برای برای طرح‌های عظیم کشت و صنعت در کشور بدل شود ، امری که پیش از این نیز در سال‌های قبل از انقلاب در این منطقه تجربه شده است.
۳. طرح توسعه منطقه گردشگری آشوراده با لحاظ استانداردهای روز زیست محیطی دنیا از جمله مهمترین طرح های تحول برانگیز به شمار می رود. طرحی که به دلیل برخی کارشکنی ها در محیط زیست مازندران، تاکنون معلق مانده است.
۴. لایروبی خلیج گرگان به دلیل اهمیت زیست محیطی آن باید در کانون توجه قرار گیرد.
۵. راه آهن اینچه برون به ترکمنستان و قزاقستان همچنان بلااستفاده و راکد است رایزنی برای افزایش سهم گلستان از صادرات کشور از طریق این کریدور ضروری است.
۶. مدرن سازی و یکارچه سازی اراضی در قالب شرکت‌های تعاونی کشاورزی، با هدف تبدیل گلستان به پایلوتی کشاورزی و بهره‌برداری از منابع آبی بر اساس شیوه‌های کشت تجاری کاملاً مدرن و روز دنیا در دستور کار قرار گیرد.
۷.راه آهن گرگان به مشهد تعیین تکلیف شود.

۸.طرح کاشت درختان مقاوم به شوری و خشکی در نوار شمالی استان با جدیت پیگیری شود.
۹.طرح بندرگاه و اسکله بخش خصوصی در گمیشان که سالهاست به دلایلی متوقف است مورد حمایت قرار گیرد و اجرایی شود.
۱۰. کنسولگری ترکمنستان در گرگان ایجاد شود. بسیار از ظرفیت های همکاری با آسیای مرکزی معطل روابط نه‌چندان دوستانه ما با عشق آباد است.
بسیار ازمطالب بندهای ده گانه تنها بخشی از ظرفیت های توسعه گلستان است که برای سالها مسکوت مانده است.
آنچه مسلم است توجه به این ظرفیت ها میتواند گلستان را در ایفای نقش مهم ملی خود که در قالب تامین امنیت غذایی کشور توسعه اقتصاد صادراتی و ارزآوری برای کشور است یاری کند.
امید است سیاست گذاران در سطح ملی متوجه باشند که تأخیر در شکوفایی این ظرفیت‌ها بیش از آنکه گستره یک استان را تحت تاثیر قرار دهد، جغرافیایی به وسعت ایران را از ظرفیت های بی بدیل نگارستان ایران زمین محروم می‌کند.
ح