گسترش نوسانات اقتصادی در منطقه

رخدادهای تنش‌زای منطقه‌ای هر روز ابعاد و زوایای تازه‌ای پیدا کرده و نگرانی‌های بیشتری می‌آفرینند. در کنار مسائل نظامی و سیاسی، یکی از مقوله‌هایی که در اثر تحولات منطقه‌ای دچار نوسان و فراز و فرود شده است، حوزه اقتصاد است. افزایش قیمت نفت به دلیل تنش‌های دریای سرخ و تنگه باب‌المندب، نخستین تاثیر عینی برآمده از رخدادهای منطقه‌ای است. افزایش قیمت نفت و گاز به‌طور مستقیم باعث گرانی بنزین و سایر حامل‌های انرژی در کشورهای غربی و امریکا می‌شود و نتیجه این تحولات ممکن است باعث فراز و فرود در انتخابات ایالات متحده هم شود. بنابراین مشخص است که دامنه اثرگذاری رخدادهای منطقه، اتمسفر وسیع‌تری را شامل می‌شود. در شرایط فعلی از منظر اقتصادی وضعیت منطقه بسیار نوسانی است و هر آن احتمال زبانه کشیدن بحران وجود دارد  به محض اینکه تنش‌ها افزایش یابد بازارها هم به سمت نوسانات بیشتر میل می‌کنند. حمله‌های حوثی‌های یمن به کشتی‌های اسراییلی، ریسک اقتصادی را افزایش داده و قیمت اقلام گوناگون را بالا می‌برد.البته ایران و پاکستان و افغانستان از دامنه تنش‌ها دورند و شاید اثرات این نوسانات را زیاد احساس نکنند اما کشوری مانند مصر با مشکلات عدیده اقتصادی مواجه شده است.

به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل   ،  مصر با کاهش ۳۰درصدی درآمدهایش از کانال سوئز مواجه شده است. یا اسراییل با مشکلات عدیده‌ اقتصادی روبه رو شده و بندر جنوبی آن مثل بندر ایلات این کشور عملا از دست رفته است. این روند در دریای مدیترانه هم وجود دارد. مدیترانه قطب اقتصادی ۳قاره آسیا، آفریقا و اروپاست که هر نوع تنشی در آن باعث سرایت نوسان به سایر کشورها می‌شود. از سوی دیگر کشورهایی چون عراق، یمن، لبنان، اردن و… با مشکلات اقتصادی بسیاری در اثر بحران منطقه‌ای مواجه شده‌اند. تداوم تنش‌ها، مشکلات را در منطقه تسری می‌بخشد. در این میان، اسراییل تا زمانی که مساله حماس را به زعم خود روشن نکند تنش‌ها را ادامه می‌دهد، نتانیاهو ادعا می‌کند نمی‌خواهد بر سر امنیت این کشور معامله کند. اما واقع آن است که نگران پرونده‌های فساد خود نیز هست. البته اسراییل در صورت ادامه تنش‌ها باید هزینه‌های بسیاری را بپردازد. به نظرم تحولات اسراییل فقط مرتبط با نتانیاهو نیست، بلکه ساختار سیاسی اسراییل در سطح کلان است که خواستار ایجاد امنیت است. البته نتانیاهو هم خواستار باقی ماندن در قدرت است و به خاطر این موضوع هر کاری می‌کند. اسراییل از زمانی که تشکیل شده، رژیمی امنیت‌محور بوده است. اسم ارتش این کشور هم ارتش اسراییل نیست، بلکه اسم آن را نیروهای دفاعی اسراییل idf گذاشته است. این رویکرد برآمده از نگاه امنیتی است که این رژیم دارد.

در مجموع گفتنی است که سیستم اسراییل امنیت‌محور است. نتانیاهو هم نقشی ۱۰الی ۲۰درصدی در تصمیمات آن دارد اما نه آن اندازه که کل ساختار را تحت‌الشعاع تصمیمات خود و خواسته‌های خود قرار دهد. بازیگر مهم بعدی در تحولات منطقه‌ای، امریکاست. زمانی که تنش‌ها در منطقه آغاز شد در مطلبی در ستون یادداشت‌های تعادل نوشتم که این بحران در میان‌مدت و بلندمدت نقشه سیاسی منطقه و جهان را تغییر می‌دهد. هنوز هم همین اعتقاد را دارم؛ در کوتاه‌مدت این بحران به این شکل بروز می‌کند که امریکایی‌ها بر امنیت اسراییل و تشکیل دو کشور پافشاری کرده و تلاش کرده و نیروهای مقاومت را در عراق، سوریه، یمن، لبنان و… تضعیف سازند. در حال حاضر گام دوم این تحولات در خصوص لبنان در حال پیگیری است. امریکا و اسراییل تلاش می‌کنند از طریق فشار وارد ساختن به حزب‌الله لبنان محور مقاومت را در این کشور تضعیف سازند. اما از سوی دیگر امریکا نگران تسری یافتن بحران به اقتصاد جهانی و اقتصاد امریکاست. افزایش قیمت نفت و گرانی بنزین یکی از کابوس‌های هر سیاستمداری امریکایی در آستانه انتخابات است. این روند باعث نارضایتی مردم و فشار بر دولت وقت می‌شود. بنابراین جدای از موضوعات راهبردی، امریکا تلاش می‌کند با ایجاد تعادل در تحولات منطقه از نوسانات گسترده در بازار نفت و گرانی اقلام مصرفی جلوگیری کند. در حال حاضر کشورهای نزدیک به کانون بحران، مانند مصر، اردن و رژیم صهیونیستی، نوسانات اقتصادی را در قیمت اقلام مصرفی و مواد اولیه تجربه می‌کنند، در صورت تسری یافتن بحران ممکن است کشورهای دیگر مدیترانه (شامل کشورهای اروپایی، آفریقایی و آسیایی) این گرانی‌ها را تجربه کنند تا نهایتا فکری به حال حل بحران اندیشیده شود.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع