گردشگری با دستور دادن توسعه نمی یابد

مانند همه دولت‌ها، درآمد گردشگری برای دولت سیدابراهیم رییسی نیز اهمیت زیادی دارد. دوشنبه گذشته، اهمیت و جذابیت‌هایی که منافع صنعت گردشگری برای دولت دارد، سیدابراهیم رییسی را به هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع‌دستی کشاند تا در آنجا رییس‌جمهوری اهمیت و جذابیت‌های صنعت گردشگری را برای همکاران خود توضیح دهد و مدیران خود را فراخواند تا راه‌های ورود گردشگر خارجی به ایران را تسهیل کنند. تردیدی نیست که ورود هر گردشگر خارجی به ایران منافع مهمی دربر دارد که فقط بخشی از آن به منافع اقتصادی و تبادلات پولی بازمی‌گردد. قابل انکار نیست که همین بخش تقریبا سایر بخش‌ها و منافع حاصل از توسعه گردشگری و جذب توریست‌ خارجی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
گمان می‌رود که ایران آغوش خود را برای پذیرش گردشگران خارجی گشوده است. همین چند هفته پیش بالاخره و پس از تلاش‌‌های مستمر ضرغامی و همکارانش فهرست ۳۱ کشور که شهروندان آن برای ورود به ا‌یران نیازی به دریافت روادید ندارند، به تصویب هیات وزیران رسید و ابلاغ شد. این اقدام را شاید بتوان انقلابی بزرگ در رویکردهای دولتی به صنعت گردشگری در ایران تلقی کرد. وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آن‌قدر از این مصوبه هیات وزیران خوشحال شد که در نشست افتتاحیه نمایشگاه گردشگری تصریح کرد ۵۰ درصد از شهروندان جهان برای ورود به ایران نیازی به دریافت روادید ندارند. در همین نشست معاون گردشگری ضرغامی نیز اعلام کرد که در ده ماهه نخست سال میزان ورود گردشگر خارجی به ایران ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده و به ۴/۵ میلیون نفر رسیده است. آماری که بلافاصله از زمان سیدابراهیم رییسی هم شنیده شد و گمان می‌رود رییسی از آن جهت این آمار را تکرار کرده تا به ناظران داخلی و خارجی بفهماند که هیات‌های او و دولتش در جذب گردشگر به داخل ایران موفق بوده‌اند و توانسته‌اند اعتماد مردم سایر کشورها را برای ورود و اقامت در ایران جلب و جذب کنند.
لغو روادید در جذب شهروندان خارجی نقش اندک دارد چنانکه هم‌اکنون که کشورهای اروپایی تدابیر سختگیرانه‌ای برای ورود شهروندان سایر کشورها اعمال می‌کنند، آیا از میزان ورودی گردشگران به این کشورها کاسته شده است؟ معاون گردشگری وزارت میراث، در حالی از حدود ۴/۵ میلیون نفر به عنوان گردشگر به ایران سخن می‌گوید که این رقم آمار کل ورودی‌های شهروندان خارجی به داخل خاک ایران است و معلوم نیست که بتوان همه این افراد را گردشگر نامید.

به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان‌صنعت ،  در این‌باره توضیح داده می‌شود که سه کشور افغانستان، عراق و ترکیه بیشترین حجم افراد گردشگر به خاک ایران را در اختیا‌‌ر دارند، از این میزان که حدود ۸۰ درصد گردشگران و شهروندان واردشده به کشورمان را تشکیل می‌دهد و به بیش از ۴ میلیون نفر بالغ می‌شود، بیش از یک‌سوم آن در اختیار شهروندان افغانستانی است که گمان می‌رود افغانستان‌های وارد‌شده به ایران در سال حدود ۵/۱ میلیون نفر یا کمی کمتر باشند. این واردشدگان که عمدتا با هدف کار، سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های اقتصادی وارد ایران می‌شوند را نمی‌توان گردشگر نامید، چراکه اصولا هیچ یک از منافعی که یک گردشگر عاید کشور مقصد می‌کند، از سوی این افراد عاید ایران نمی‌شود. حالا اگر شهروندان برخی کشورها مانند پاکستان و بنگلادش که برای زیارت و گاهی تکدی‌گری به ایران مسافرت می‌کنند نیز از شمار گردشگران واقعی کنار گذاشته شود، آنگاه ممکن است تعداد گردشگران واقعی ورودی به ایران حتی به کمتر از سه میلیون نفر در سال کاهش پیدا کند.
این کمتر از سه میلیون نفر گردشگر واقعی در زمینه‌های مختلف تاریخی، سلامت، فرهنگی، طبیعی و… وارد‌شده به ایران را با ۱۵ میلیون گردشگر سالانه در دوبی مقایسه کنید، سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل متحد نیز آمار ورود گردشگران به ایران را همان حدود ۳ میلیون نفر ذکر کرده است، در حالی که همین سازمان بر ورود سالانه ۱۵ میلیون نفر گردشگر به دوبی صحه گذاشته است. این به آن معنی است که تنها یک بندر آن هم بدون امکانات تاریخی و زیارتی از همه ایران که امکانات طبیعی، تاریخی و زیارتی آن زبانزد همه جهان است، برای گردشگران جهانی جذاب‌تر بوده و در جذب‌ ۵ برابری ورود گردشگر موفق‌تر عمل کرده است. این در حالی است که دوبی برای ورود توریست‌ها به لغو روادید روی نیاورده و تسهیلات اینچنینی در نظر نگرفته است، اما با این حال این شهر کوچک به تنهایی ۵ برابر ایران، گردشگر جذب کرده است. این نکته نیز اهمیت دارد که خوشنامی کشور در وارد شدن مردم سایر کشورها برای سیاحت، زیارت و… تاثیر زیاد و غیرقابل انکاری دارد؛ در ماه‌ها و سال‌های گذشته برخی شهروندان سایر کشورها به اتهام‌های گوناگون دستگیر شده‌اند و برای آنان احکام قضایی سختگیرانه‌ای صادر شده است. در مواردی ادعا شده که این افراد در تلافی دستگیری شهروندان ایرانی در کشورهای مقصد بازداشت شده‌اند. جالب است که برخی از این بازداشت‌شدگان نیز پس از آزادی شهروندان ایرانی، آزاد شده و به کشورهای خود بازگشته‌اند. در این‌‌باره هیچ ادعایی درباره مقبول بودن علت دستگیری خارجیان یاد‌شده یا ناروایی این دستگیر‌ی‌ها مطرح نمی‌شود. اصولا راستی‌آزمایی ادعاهای له یا علیه این دستگیری‌ها چندان امکان‌پذیر و ساده نیست، ولی مکانیسم اجرا ‌شده درباره دستگیری و آزادی افراد یاد‌شده به شدت ابهام‌برانگیز است و به همین دلیل مجموعه فرآیند انجام‌شده در این‌باره نه فقط اعتمادبرانگیز نبوده و نتوانسته باعث افزایش میزان جذب گردشگر شود، بلکه به شدت سوء‌ظن‌برانگیز بوده و کاهش تعداد گردشگران واقعی را دربر داشته است. در این‌باره ممکن است به افزایش میزان ورودی گردشگر به ایران استناد شود، ولی این افزایش به تایید مراجع رسمی مانند سازمان جهانی گردشگری نرسیده و علاوه بر این ممکن است تمهیدات اجرا شده قابلیت افزایش ظرفیت و جذابیت برای ورود گردشگران به ایران را داشته باشد، ولی به واسطه بازداشت‌ها و برخوردهایی که با شهروندان خارجی یا دوتابعیتی رخ داده، این قابلیت را خنثی و بی‌اثر کرده است.
نمی‌توان رفتار منطقه‌ای ماجراجویانه داشت و در همان حال انتظار داشت که گردشگران خارجی، ایران را به عنوان مقصد مسافرت‌های تفریحی خود انتخاب کنند. این خبر غیررسمی که پس از تحولات خاورمیانه و تشدید منازعه در این منطقه تمام سفرهای گردشگران و تورهای چینی به مقصد ایران لغو شده و در آغاز سال نوی چینی هیچ گردشگری از این کشور وارد ایران نمی‌شود، موید همین ادعای پیش‌گفته است.
با این اوضاع باید به رییس‌جمهوری تذکر داد که با دستور دادن و فرا خواندن همکاران به تسهیل ورود گردشگران خارجی، لزوما تعداد گردشگران خارجی که به ایران می‌آیند، افزایش پیدا نکرده و نخواهد کرد، بلکه برای نیل به این منظور تمهیدها و راهبردهای گسترده‌ای لازم است که اگرچه ممکن است رییسی و همکارانش آن را بر زبان نیاورند، اما حتما می‌دانند و از آن آگاه هستند.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع