کشف نرخ دلار از درآمدهای نفتی در بودجه ۱۴۰۲+جدول

طبق برآوردها نرخ دلار در بودجه ۱۴۰۲ در چهارده سناریو، از مرز ۳۳ هزار تومان تا ۴۶ هزار تومان قرار خواهد داشت این در حالی است که دولت پیش از این نرخ دلار را در این باره ۲۳ هزار تومان عنوان کرده بود.

اقتصاددان: در اعلام بودجه از درآمدهای نفتی دولت در سال ۱۴۰۲، نرخ دلار طی ۱۴ سناریو از ۳۳ هزار تومان تا ۴۶ هزار تومان محاسبه می شود. این در حالی است که دولت این نرخ را برای سال بعد حدودا ۲۳ هزار تومان عنوان کرده بود. علت چیست؟

دامنه نرخ دلار در بودجه ۱۴۰۲

لایحه بودجه ۱۴۰۲ از سوی سازمان برنامه و بودجه در خصوص پیش بینی عملکرد دولت در سال آینده منتشر شد. در این بخش دولت برآوردش را از صادرات نفتی اعلام می کند و طی آن معین می کند تخمین وی از میزان درآمدهای صادرات نفتی ( که مجموع نفت، و میعانات گازی و.. است) به چه میزان خواهد بود؟

در همین خصوص در بخش درآمدهای دولت از مسیر واگذاری دارایی های سرمایه ای مشخص شده که رقم پیش بینی شده در این خصوص، یعنی آن چه که دولت از این روش کسب درآمد می کند، معادل با ۶۰۳ هزار و ۸۰۷ میلیارد تومان خواهد بود.

با توجه به رقم اعلام شده در بودجه و فروض در نظرگرفته شده و با استناد به اعلانات قبلی مسئولین و فروض پیشین در گزارش های مرکز پژوهش های مجلس، می توان دامنه ای را برای نرخ دلارکشف‌ شده، در این بازار به دست آورد. بررسی ها نشان می دهد این دامنه تا مرز ۴۶ هزار تومان در سال آینده بالا رفته است.

بررسی فرمول محاسبه نرخ دلار در قانون بودجه ۱۴۰۲ 

طبق آمار و ارقام در سال های گذشته و گزارش مرکز پژوهش های مجلس در سال های قبل، می توان فرض کرد روزی یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه کل صادرات نفتی ایران در ۳۶۵ روز سال باشد. این صادرات مجموع یک میلیون بشکه نفت، صادرات میعانات گازی ۳۰۰ هزار بشکه در روز و مابقی فروش میعانات گازی به پتروشیمی ها خواهد بود. در این صورت رقم قراردادی در سطح یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه خواهد بود.

متغیر بعدی سهم درآمد دولت از صادرات نفتی است. طبق آنچه که در خصوص درآمدهای دولت از مسیر نفت در سال جاری قید شده، دولت متعهد شده تا ۴۰ درصد از درآمدهای خود را به صندوق توسعه ملی بدهد، ۱۴٫۵ درصد را به حساب شرکت ملی نفت ایران واریز کند و ۳ درصد نیز به مناطق نفت خیز، گازخیز، و توسعه نیافته موضوع ردیف درآمدی ۲۱۰۱۰۹ جدول شماره ۵ بودجه اختصاص دهد. یعنی در حقیقت دولت باید جمعا ۵۷٫۵ درصد از صادرات نفت را به بخش های متعدد بپردازد و درآمد خود از این محل تقریبا ۴۲٫۵ درصد فروش نفتی خواهد بود.

این که ۳ درصد سهم مناطق نفت خیز جزو درآمدها هست یا نه موضوعی بود که پی گیری های اکو ایران را به نتیجه مشخصی نرساند. به همین علت وجود یا عدم آن در سهم دولت، خود دو سناریوی مختلف خواهد بود.

آخرین متغیر، ارزش دلار برای هر بشکه است که طبق پیش‌بینی ها و عملکرد امسال نیز قیمت هر بشکه در بازارها بین ۷۰ تا ۸۰ دلار ارزیابی می شود. موضوعی که می تواند خود دو سناریوی مجزا از هم باشد.

سناریوهای محاسبه نرخ دلار با فرض یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه

درفرمول محاسباتی نرخ دلار، تعداد بشکه را در ۳۶۵ روز سال و حاصل را در ارزش دلاری هر بشکه ضرب می کنیم. با ضرب این رقم در نرخ دلار و سهم دولت از درآمدهای نفتی محاسبه می شود که تا چه حد رقم نهایی با میزان دریافتی دولت از واگذاری های سرمایه ای مطابقت دارد؟

در سناریوی نخست؛ درنظر می گیریم کل درآمدهای دولت یعنی ۶۰۳ هزار و ۸۰۷ میلیارد تومان از سمت نفت و در ازای سهم ۴۲٫۵ درصدی دولت از این شاخص بوده است. اگر ارزش هر بشکه را به طور میانگین برابر با ۸۰ دلار فرض کنیم در نتیجه قیمت هر بشکه حدودا ۳۴ هزار و ۷۵۰ تومان به دست می آید. در کنار آن در نظر گرفتن نرخ ۷۰ دلار برای هر بشکه محاسبه نرخ دلار را در سطح ۳۷ هزار و ۱۰۰ تومان رقم می زند.

در بررسی ها برخی سهم درآمد دولت از صادرات را بدون کسر ۳ درصد در نظر گرفته که در نتیجه این رقم در فرمول نفت ۴۵٫۵ درصد خواهد بود. با جایگذاری این سهم در معادله نرخ دلار در کانال ۳۷ هزار تومان خواهد بود.

ارزیابی نرخ دلار در فروش یک میلیون بشکه نفت

برخی درآمدهای نفتی را به صورت مجزا پارامتر صحیح تری در خصوص ارزیابی نرخ دلار در نظر می گیرند. در این صورت فروش یک میلیون بشکه در معادله منظور شده، که در سمت دیگر فرمول حجم درآمدهای نفتی را شنیده ها دو عدد مختلف عنوان کرده اند.

برخی منابع حاصل از صادرات نفت درج شده در بودجه را رقم قابل اتکا در نظر گرفته که برابر با ۴۳۸ هزار و ۲۵۰ میلیارد تومان بوده است. در این صورت با نرخ دلار ۷۰ و ۸۰ دلار، و سهم دولت با حالت های ۴۲٫۵ درصد و ۴۵٫۵ درصد، نرخ دلار در بازه ۳۳ هزار تومان تا ۴۰ هزار تومان به دست می آید.

این در حالی است که برخی منابع دیگر، رقم دریافتی دولت در ازای فروش یک میلیون بشکه را مجموع درآمد حاصل از صادرات نفت، میعانات گازی و صادرات گاز طبیعی می دانند که در این صورت جمع ۴۳۸ همت با ۶۵ همت میعانات گازی و صادرات گاز طبیعی در بودجه ۱۴۰۲ تقریبا ۵۰۳ همت می شود.

در این حالت ها نرخ دلار از ۳۸ هزار تومان تا ۴۶ هزار تومان به دست می آید که بیشترین سطح نرخ دلار به دست آمده در مرز ۴۶ هزار تومان قرار دارد.

بنابراین طبق برآوردها نرخ دلار به دست آمده در کل چهارده سناریوی بررسی شده توسط اکو ایران، از مرز ۳۳ هزار تومان تا ۴۶ هزار تومان قرار خواهد داشت این در حالی است که دولت پیش از این نرخ دلار را در این باره ۲۳ هزار تومان عنوان کرده بود.

اگر این نرخ را برای صادرات یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بشکه در روز در نظر گرفته و نرخ هر بشکه را ۸۰ دلار فرض کنیم، در این صورت درآمد دولت از فروش نفت حدودا ۴۰۰ همت خواهد بود که از تمام ارقام نوشته شده در بودجه ۱۴۰۲ پایین تر است.

بنابراین عدم همخوانی این ارقام بایکدیگر سه عامل مهم می تواند باشد. یا نرخ دلار متغیر بوده و قاصله قابل توجهی با رقم اعلامی دارد یا میزان بشکه صادراتی فراتر از یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه منظور شده است. در آخر این احتمال نیز می تواند بررسی شود که ارزش دلاری هر بشکه فاصله قابل توجهی با ۸۰ دلار داشته باشد.

/پ