هفته صفر برای چاپ پول

بانک مرکزی از بسط پول در بانکها در هفته دوم خرداد خود داری کرد. بررسی آمارهای قبض و بسط پول از بانکها نشان میدهد این هفته انقباضی ترین مقطع قبض پول در سال ۱۴۰۰ بوده است.

اقتصاددان: در کارنامه بانک مرکزی از عملیات بازار باز و بازار بین بانکی در روز ۱۰ خرداد ماه رکورد کاهش تزریق پول شکست. اعتبارات قاعده مند و بازار باز که دو مسیر برای وام دهی بانکهاست در این هفته نه تنها هیچ تزریقی را ثبت نکرد بلکه ۵ هزار و ۳۲۰ میلیارد تومان نیز توسط بانک مرکزی قبض شد. از این رو این هفته انقباضی ترین هفته در ۳ ماه اخیر بوده است.

بازار باز چیست؟

بانک مرکزی برای کنترل نرخ سود بازار بین بانکی هر هفته عملیاتی را تحت عنوان بازار باز برگزار می کند در این بازار بانک مرکزی در هر عملیات، مبلغی را با سررسید های معلوم ۱۲، ۱۴ و ۱۶ روزه در این بازار تزریق کرده و آن را در موعد مقرر از بانک ها با نرخ سود از پیش تعیین شده قبض می کند.

تزریقی که بانک مرکزی از این محل در بانکها صورت می دهد را بسط نقدینگی و جمع آوری پول های قرض داده شده از بانکها قبض نقدینگی است.

تفاضل دو متغیر قبض و بسط پول در هر هفته خالص عملکرد بانک مرکزی نشان می دهد در این هفته انقباضی ترین وضعیت پولی در سال ۱۴۰۰ ثبت شده است. یعنی نه تنها پول جدیدی تزریق نشده است بلکه پول های تزریق شده قبلی جمع شده است.

این رخداد در ادامه عدم بسط نقدینگی در دو بازار شکل گرفته است.

خالص عملکرد بانک مرکزی در بازار باز

در شرح عملیات منتشر شده در ۱۰ خرداد، بانک مرکزی اعلام کرد هیچ نقدینگی به بانکها تزریق نکرده است.

نرخ سود بازار باز در هفته دوم به صورت متوالی ۱۹٫۸ درصد بوده اما در این هفته این نرخ با توجه به عدم انبساط پول در بازار باز موضوعیتی ندارد.

از سوی دیگر با توجه به توافق بازخریدی که در دو هفته قبل شکل گرفته بود ۲ هزار و ۸۱۰ میلیارد تومان از پول قرض داده شده به بانکها به بانک مرکزی پس داده شد. در بازار ثانویه نیز این نهاد، ۲ میلیارد و ۳۲۰ میلیون تومان اوراق به بانکها فروخت که بیان دیگری از قبض پول است.

درنهایت کسر قبض پول از بسط نقدینگی در این دوره نشان می دهد که خالص عملکرد بازار باز در این هفته قبض ۵ هزار و ۱۳۰ میلیارد تومان بوده است.

اعتبارات قاعده مند در نقطه صفر

زمانی که بانکها با کسری شدید نقدینگی مواجه می شوند به یکدیگر رجوع کرده و از این محل سعی در برطرف کردن کسری خود دارند که به آن بازار بین بانکی می گویند. نرخ سود این بازار را نرخ سود بازار بین بانکی گفته و تاریخ سررسید آن کوتاه مدت است. از همین رو به آن بازار شبانه نیز می گویند. درصورتی که بانکها از بانک مرکزی استقراض کنند نرخ سود آن ۲۲ درصد بوده و به آن اعتبارات قاعده مند گفته می شود.

در همین خصوص در اقدامی عجیب بانک مرکزی در هفته دوم خرداد ماه هیچ بسطی را در بازار بین بانکی از طریق اعتبارات قاعده مند شکل نداد.

در صورتی که بخواهیم بسط نقدینگی را به صورت کلی برآورد کنیم، نیاز مند مجموع بسط در بازار باز و اعتبارات قاعده مند خواهیم بود. در این خصوص حجم کل پول تزریق شده به بانکها از سوی بانک مرکزی در این موعد برابر با کل تزریق در بازار باز بوده است.

بنابراین با عدم تزریق در بازار باز و اعتبارات قاعده مندنرخ سود مداخله بانک مرکزی نیز برابر با صفر خواهد بود.

اما عامل عدم تزریق بانک مرکزی در بانکها چه بودهاست؟

باتوجه به این که بانکها در شش ماه ابتدایی سال از وضعیت حساب جاری خوبی برخوردار هستند بنابراین بسط نقدینگی در بانکها از سوی بانک مرکزی در این تاریخ کمتر صورت می گیرد. در بازار بین بانکی نیز به علت آنکه بانکها برای سرمایه‌گذاری با سود های بالاتر از اعتبارات قاعده مند استفاده می کردند بانک مرکزی از حجم اعتبارات کاسته و اکنون به حداقل خود در ۶ ماخ اخیر رسانده است.

/پ