نیاز به ترمیم زیرساخت‌ها داریم

به جای وضع قانون نیاز به ترمیم زیرساخت‌ها داریم

خانواده‌هایی که فرزند چند قلو دارند به گفته مدیر کل دفتر توانمندسازی خانواده و زنان بهزیستی کشور حمایت می‌شوند، اما سوال اینجاست که کمکی که سازمان بهزیستی به این خانواده‌ها پرداخت می‌کند تا چه حد می‌تواند موثر باشد. در نظر بگیرید که یک کارگر با حقوق ماهیانه ۴ تا ۵ میلیون تومان ناگهان صاحب فرزند می‌شود، آن هم سه قلو. هزینه‌های این سه بچه را باید به هزینه‌های خورد و خوراک، مسکن و … این کارگر اضافه کرد، حالا اینکه بهزیستی به این خانواده‌ها ماهانه ۵۰۰ هزار تومان پرداخت می‌کند، واقعا تا چه حد می‌تواند جوابگوی نیازهای آنها باشد. در شرایطی که ایران با کاهش رشد جمعیت مواجه است و نمایندگان مجلس برای حل این معضل دست به تصویب هر قانونی حتی به اشتباه می‌زنند، آیا بهتر نیست شرایط را برای خانواده‌هایی که فرزندان چند قلو دارند بهتر کنند.

  قوانینی برای حمایت از چند قلو زایی

به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل ،  از آنجایی که تعداد زنان نا بارور کشور قابل ملاحظه است و عمدتا افرادی که از طریق لقاح مصنوعی و روش‌های دیگر اقدام به باروری می‌کنند، در اکثر مواقع با ریسک چند قلو زایی مواجه هستند، بهتر نیست، مجلس به فکر تصویب قانونی باشد تا این خانواده‌ها بتوانند به راحتی مراحل درمان خود را از انجام داده و از طرفی هم نگران این موضوع نباشند که ممکن است ناگهان صاحب ۲ تا ۵ فرزند شوند. البته که این کمک را نمی‌توان تنها از سوی یک نهاد یا ارگان که موظف است به اقشار دیگر هم کمک رسانی داشته باشد، انتظار داشت. بهزیستی همزمان هم به افراد ناتوان جسمی کمک می‌کند، هم به زنان سرپرست خانوار و … اما اگر می‌خواهیم جامعه ایران را از خطر پیری زود رس نجات دهیم باید به فکر راهکارهایی باشیم که بتواند خانواده‌ها را مشتاق فرزند آوری کنند.

راه اشتباه را انتخاب نکنیم فرزند آوری دستوری نمی‌شود. این را امان‌الله قرایی جامعه شناس به تعادل می‌گوید. او معتقد است، اگر می‌خواهیم شرایط فرزند آوری را در جامعه فراهم کنیم باید قبل از هر چیزی به فکر زیرساخت‌های اقتصادی جامعه باشیم. با این کمک‌های اندک نمی‌توانیم شرایط اقتصادی خانواده‌ها را برای اینکه بتوانند با فراغ بال فرزند آوری کنند بهبود ببخشیم. نباید در قانون گذاری راه را اشتباه انتخاب کنیم. اینکه قانون غربالگری را حذف کنیم و هر ساله تعداد قابل توجهی نوزاد معلول به جامعه اضافه کنیم نه تنها مشکل را حل نمی‌کند که باعث بروز مشکلات تازه‌تر هم می‌شود.

او در بخش دیگری از سخنانش می‌افزاید: مساله مهم این است که متاسفانه کسانی که در راس قدرت نشسته‌اند و تصمیم‌گیری می‌کنند مسائل را به خوبی تجزیه و تحلیل نمی‌کنند. نمایندگان مجلس باید برای افزایش جمعیت ابتدا روش‌های مختلف را مورد بحث و بررسی قرار بدهند، از الگوهای جوامع دیگر استفاده کنند، آن وقت قانون وضع کنند، اینکه صرفا بخواهند یک هدفی را بدون تحقیق و بررسی به سرمنزل مقصود برسانند، کار درستی نیست.

  خطرات کم‌جمعیتی در کشور

عاطفه خانی، کارشناس جامعه شناسی درباره خطرات کم جمعیتی در کشور به تعادل می‌گوید: کم‌جمعیتی در کشور خطراتی، جدای از سالمندشدن جمعیت در پی دارد کم‌جمعیتی مساله‌ساز است و در واقع از علل کم‌جمعیتی می‌توانیم به مهاجرت‌های بی‌رویه از مناطق پیرامونی به مناطق شهری نام ببریم، که باعث می‌شود روستاهایی داشته باشیم که در بین زمین و هوا هستند، که نه می‌شود به آنها امکانات داد و نه می‌شود آنها را رها کرد.به این علت که آنقدر تعداد جمعیت در بین آنها کم است که برای آنها نمی‌توان خدمات آب، برق، گاز و کلا خدمات رفاهی ارایه کرد، زیرا که از لحاظ اقتصادی به صرفه نیست.

او در بخش دیگری از سخنانش می‌گوید: در حال حاضر هزاران روستا در ایران وجود دارد که به دلیل جمعیت کم دولت نمی‌تواند بودجه خدمات رفاهی به ایشان اختصاص دهد.از طرف دیگر این مهاجرت‌ها بیشتر از میان جوانان به سمت مناطق شهری صورت می‌گیردکه موجب کم‌جمعیتی خطرناک می‌شود زیرا بیشتر جوانان و نیروی فعال که در سن کار هستند، به مناطق مرکزی می‌آیند که موجب می‌شود مناطق پیرامونی و شهرستان‌ها نیروی جوان خود را از دست بدهند که باعث می‌شود ترکیب سنی و جنسی شهرها و روستاهای پیرامونی به هم بریزد. در واقع سیستم مهاجرت به کلانشهرها پدیده خطرناکی است که بیشتر مهاجرت‌ها از طرف کشورهای اطراف به ایران صورت می‌گیرد. متاسفانه مهاجرت از اطراف برای ایران از لحاظ فرهنگی و اجتماعی و امنیتی مشکل‌زاست. هرچه نسبت مهاجرت جمعیت خارجی بالاتر برود، اینها به‌گروه‌های مسلط اجتماعی تبدیل می‌شوند که بعدها ادعای حق می‌کنند و به‌دنبال حقوق هستند و به‌تدریج این افزایش آمار مهاجرین ترکیب نژادی، فرهنگی، قومی کشورها را به‌هم می‌ریزد که تحت عنوان انتقال سوم جمعیتی نامیده می‌شود.  عاطفه خانی می‌افزاید: جمعیت مساله‌ای نیست که بتوان به‌طور موقت به آن نگاه کرد بلکه باید به صورت یک سیستم به جمعیت نگاه کنیم، یک ساختاری که یک فرد خود سمبل یک جمعیت حساب می‌شود.همانطور که ما برای دوران کودکی، نوجوانی، جوانی و سالخوردگی یک فرد باید برنامه داشته باشیم، باید برای یک جمعیت بزرگ هم برنامه‌ریزی بلندمدت داشته باشیم و بدانیم کمبود جمعیت موجبات از بین رفتن نسل و تمدن را فراهم می‌کند.

  حرکت به سمت رشد منفی جمعیت

به گفته او از دیگر مواردخطرات کم جمعیتی است به‌طور متوسط، هر ۱۰ زوج در ایران باید ۱۸ فرزند داشته باشند، این موضوع بدان معناست که هر یک از زوجین، یک تا ۲ فرزند دارند. طبق آمار اگر زوج‌ها به‌طور متوسط ۲، ۱ فرزند داشته باشند و فرزندان جایگزین آنها شوند، جمعیت ثابت می‌ماند؛ این ۰، ۱ نیز به دلیل احتمال فوت فرزندان لحاظ شده است؛ حال اگر تعداد فرزندان والدین کمتر از این مقدار باشد، جمعیت جایگزین نمی‌شود. متاسفانه این روزها صحبت از منفی شدن نرخ جمعیت در کشور است. این مساله در کلانشهرها بیشتر به چشم می‌خورد، اگر چنین اتفاقی تداوم داشته باشد با مشکلات عمده اقتصادی و اجتماعی مواجه خواهیم شد.

  پیر شدن جمعیت

خانی می‌افزاید: پیر شدن جمعیت از دیگر مواردخطرات کم جمعیتی است. در حال حاضر نزدیک به ۱۰ درصد جمعیت ایران را سالمندان تشکیل می‌دهند. این آمار در چهار دهه آینده تقریبا دو برابر خواهد شد. به‌طوری‌که در سال ۱۴۲۹ به ازای هر چهار نفر ایرانی، یک نفر سالمند خواهیم داشت. حال ممکن است بپرسید این موضوع دارای چه مخاطراتی است؟ برای پاسخ به این پرسش باید به مثال ژاپن اشاره کرد.شمار سالمندان در ژاپن در سال‌های اخیر افزایش یافته است، به نحوی که شمار سالمندان بالای ۶۷ سال، ۳۶ درصد از جمعیت ژاپن را تشکیل دهند. در حال حاضر ژاپن از سوی سازمان بهداشت جهانی در صدر جدول نرخ طول عمر جهان قرار دارد. این موضوع سبب کاهش شمار جمعیت کارگری در ژاپن که دومین اقتصاد بزرگ جهان را تشکیل می‌دهد، شده است. افزایش شمار سالمندان و کمبود نیروی کار در ژاپن نگهداری افراد مسن را نیز با مشکل روبه‌رو کرده است.

  آمار و ارقام چه می‌گویند

بر اساس پژوهش‌ها، در سال ۱۴۰۰ نیمی از جمعیت کشور زیر ۳۳ سال و بقیه بالای این سن قرار دارند؛ کشور در سال ۱۳۸۵ وارد دوره میانسالی شد و در سال ۱۴۱۵ از آن خارج می‌شود و در سال ۱۴۲۰ به دوره کهولت خود وارد خواهد شد! مطالعه روند تغییرات شاخص‌های میانه سنی، درصد کهنسالی و نسبت کهنسالان به کمسالان در جمعیت نشان می‌دهد که میانه سنی در سال ۱۳۳۵ رقمی در حدود ۲۱٫۶ سال بوده است که کمی کاهش یافته و در سال ۱۳۴۵ با افزایش موالید در کشور و افزایش امید به زندگی بدو تولد به رقم ۱۸٫۶ کاهش یافته است و از این زمان به بعد تا سال ۱۳۷۵ همچنان زیر ۲۰ سال باقی مانده است. در سال ۱۳۸۰ میانه سنی پس از ۳۵ سال به ۲۰٫۸ سال می‌رسد و از این سال به بعد روند افزایشی خود را طی می‌کند و در سال ۱۴۰۰ به حدود ۳۳ سال و در سال ۱۴۳۰ به رقمی در حدود ۴۷ سال می‌رسد؛ این ارقام نشان می‌دهد که در سال ۱۳۴۵ نیمی از جمعیت کشورمان کمتر از ۱۸ سال و نیمی دیگر بیش از ۱۸ سال سن داشته‌اند اما در سال ۱۳۸۰ نیمی از جمعیت کمتر از ۲۰٫۸ و نیمی دیگر بیشتر از ۲۰٫۸ سال سن داشته‌اند. در سال ۱۴۰۰ نیز نیمی از جمعیت زیر ۳۳ سال و بقیه بالای این سن قرار دارند که در سال ۱۴۳۰ سنی که جمعیت کشور را به دو نیم تقسیم می‌کند (میانه سنی) به رقم ۴۷ سال می‌رسد؛ درصد کهنسالی در جمعیت از سال ۱۳۸۵ روند افزایشی به خود گرفته است و در سال ۱۴۰۰ به ۶٫۷ درصد و ۳۰ سال پس از آن یعنی در سال ۱۴۳۰ به ۲۳٫۵ درصد می‌رسد همچنین در حالی که نسبت کهنسالی به کمسالان شاخص بین سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۸۰ همواره بین ۷ تا ۱۳ درصد نوسان می‌کند، در سال ۱۳۸۵ به ۲۰ درصد رسیده است و روند افزایشی خود را به سرعت ادامه می‌دهد و در فاصله سال‌های ۱۴۲۰ــ ۱۴۱۵ از رقم ۱۰۰درصد عبور می‌کند و در سال ۱۴۲۰ به ۱۱۰ درصد می‌رسد. این شاخص در سال ۱۴۳۰ بر اساس پیش‌بینی‌های حد متوسط سازمان ملل متحد به ۱۷۰ درصد خواهد رسید که بیانگر آن است که به‌ازای هر ۱۰۰ نفر زیر ۱۵ساله در جمعیت، ۱۷۰ نفر بالای ۶۵ساله در جمعیت خواهیم داشت.در مجموع، جمعیت کشورمان حداقل تا سال ۱۳۷۵ ساختاری جوان اما رو به میانسالی داشته که در سال ۱۳۸۵ وارد دوره میانسالی شده است و در سال ۱۴۱۵ از آن خارج می‌شود و در سال ۱۴۲۰ به دوره کهولت خود وارد خواهد شد؛ این تحوّلات و پویایی‌ها در ساختار سنی جمعیت در صورت عدم برنامه‌ریزی مناسب می‌تواند به آسیبی برای چرخه زندگی اقتصادی و جریان‌های ثروت میان‌نسلی و در نهایت عدم توسعه اقتصادی و رفاهی کشور بدل شود.

خواننده معزز سلام ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر بالا در پایین صفحه ( ثبت دیدگاه) موجب امتنان است .

ع