شوک جدید در کمین ثروت نامرئی ایرانیان

حدود پنج ماه پیش در اواسط شهریورماه، عراق از قرارداد ۲۷ میلیارد دلاری با شرکت توتال خبر داد. همان شرکت فرانسوی که پس از برجام با امضای قرارداد ۴.۸ میلیارد دلاری راهی فاز ۱۱ پارس جنوبی شد و با خروج ترامپ از برجام، از همان راهی که آمده بود، برگشت و خسارت ۵ میلیارد دلاری را روی دست ایران گذاشت. حالا امروز وزارت نفت عراق خبر داد که قراردادهای چهارگانه عراق با شرکت فرانسوی توتال در سه ماهه نخست امسال وارد فاز اجرایی خواهد شد. شوکی جدید در کمین ثروت نامرئی ایرانیان.

همین چندوقت اخیر صادرات گاز ایران با دو شوک دیگر روبرو شد؛ نخست رایزنی عربستان و امارات با عراق برای صادرات برق به این کشور که نه تنها وابستگی بغداد به برق صادراتی ایران را کاهش می‌دهد، بلکه صادرات گاز ایران به این کشور را نیز می‌تواند متأثر کند. علاوه بر آن، قطعی ۱۰روزه صادرات گاز ایران به ترکیه سبب شد تا اردوغان بار دیگر به فکر جایگزینی صادرات گاز جمهوری آذربایجان به این کشور به جای ایران بیفتد، زیرا برخلاف ایران که واکنش‌ها در برابر قطعی گاز در صنایع ازسوی مردم و مسئولان مثل یک اتفاق عادی و بی‌معناست، در ترکیه این اتفاق به‌عنوان یک بحران انرژی در زمستان مطرح شده بود.

پروژه نفتی ۳ میلیارد دلاری توتال در عراق

اویل پرایس به نقل از گزارش‌های وزارت نفت عراق خبر داد که قراردادهای چهارگانه عراق با شرکت فرانسوی توتال در سه ماهه نخست امسال وارد فاز اجرایی خواهد شد.

بر اساس این گزارش، اولین پروژه‌ای که توتال قرار است در عراق اجرا کند پروژه‌ای حیاتی برای هدف عراق در رسیدن به تولید ۷میلیون بشکه نفت در روز و حتی ۹ و بلکه ۱۲میلیون بشکه در روز است و به پروژه کشیدن خط لوله برای انتقال آب از دریا به چاه‌های نفت برای پمپاژ آن در چاه‌ها جهت تسهیل روند استخراج نفت است. این پروژه ۳ میلیارد دلار هزینه دارد.

بر اساس برآوردهای اداره انرژی امریکا عراق ۱۵۴ میلیارد بشکه ذخایر نفتی شناسایی‌شده دارد که معادل ۱۷ درصد ذخایر نفتی خاورمیانه و ۸ درصد ذخایر نفتی جهان است و عراق را در رتبه پنجم جهانی قرار داده است. این در حالی است که وزارت نفت عراق ذخایر نفتی اکتشاف‌نشده در این کشور را بیش از ۲۱۵میلیارد بشکه دانسته است.

با وجود این، میدان‌های نفتی رمیله و کرکوک که ۸۰ درصد تولید نفت عراق از آنهاست برای استخراج نیاز به پمپاژ آب دارد.

توتال، عراق را از گاز ایران بی‌نیاز می‌کند؟

به گزارش اقتصاددان به نقل از بورسان ، پروژه دوم پروژه بسیار مهم و فوری بهره‌برداری از گاز استخراج‌شده با نفت است که در ۵ میدان نفتی عراق آتش زده می‌شود. قرار است شرکت توتال در فاز اول این پروژه ۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند و قرار است در فاز اول استخراج گاز به ۳۰۰ میلیون فوت مکعب در روز برسد و این مقدار در فاز دوم دو برابر شود.

سال گذشته میلادی، «احسان عبدالجبار»، وزیر نفت عراق، اعلام کرد که بهره‌برداری کامل از این گاز عراق را از واردات گاز از ایران بی‌نیاز کند.

جدا از این، اجرای چنین پروژه‌ای به عراق کمک می‌کند که هزینه‌های سوخت خود را کاهش دهد. بر اساس آمارهای رسمی، عراق بابت هر مترمکعب گاز وارداتی از ایران ۸دلار پرداخت می‌کند، اما هزینه استخراج داخلی آن ۱.۵ دلار خواهد بود، ضمن اینکه عراق ممکن است بتواند این گاز را صادر هم بکند.

علاوه بر این، عراق از سال ۲۰۱۷ به توافق‌نامه جهانی توقف به آتش زدن سوخت (Zero Routine Flaring) زیر نظر بانک جهانی و سازمان ملل پیوسته که به موجب آن باید آتش زدن سوخت را تا سال ۲۰۳۰ متوقف کند. در حال حاضر عراق بعد از روسیه در رتبه دوم آتش زدن سوخت جای دارد.

افزایش تولید نفت از یک میدان نفتی

شرکت توتال سابقه طولانی فعالیت در عراق را دارد و ۲۲.۵ درصد سهام میدان نفتی حلفایه در استان میسان و ۱۸ درصد میدان سرسنگ در اقلیم کردستان عراق را دارد. در این راستا، سومین پروژه توتال افزایش تولید نفت از میدان نفتی ارطاوی است که قرار است تولید آن از ۸۵ هزار بشکه به ۲۱۰ هزار بشکه در روز برسد.

بهره‌برداری از گاز به جای آتش زدن آن همچنین به عراق امکان می‌دهد که پروژه ۳۵ساله پتروشیمی نبراس را که مدت‌ها پیش با شرکت هلندی شل امضا کرده احیا کند و در مدت ۵ سال درآمد سالانه ۱۰۰ میلیارد دلاری برای عراق تأمین کند.

توتال صادرات برق ایران را هم هدف قرار داد

چهارمین پروژه توتال به راه‌اندازی نیروگاه برق با ظرفیت هزار مگاوات است. پیش از این وزیر نفت عراق گفته بود که این قرارداد باعث رسیدگی و رفع همه مشکلات در صنایع نفتی عراق می‌شود و افزود که در پایان سال ۲۰۲۴ آتش زدن گاز استخراج شده با نفت در میدان‌های نفتی جنوبی تا ۹۰درصد کاهش خواهد یافت.

این در حالی است که عراق گزینه‌های مختلفی را پیش روی خود گذاشته و تلاش می‌کند با تنوع دادن به سبد انرژی خود، وابستگی به گاز و برق ایران را کنار بگذارد.

ایران، نظارت‌گر از دست دادن مشتریان گاز

کمبود گاز در ایران به‌ سبب مصرف بالای داخلی و البته عدم سرمایه‌گذاری کافی در این صنعت موجب شده تا کشور با کمبود گاز برای صادرات روبرو شود و انعقاد قراداد سواپ گاز با ترکمنستان و آذربایجان نیز پیرو همین کمبود صورت گرفت. همین مصرف بالا منجر به این شد تا درآمدهای ارزی چندانی از صادرات گاز نصیب کشور نشود. ایران با دارا بودن رتبه دوم در ذخایر گاز در جان زبانزد است، اما این حجم بالای مصرف داخلی موجب شده این جایگاه با خطر جدی روبرو شود. فریدون برکشلی، رئیس گروه مطالعات انرژی وین، در بررسی دیپلماسی انرژی کشور در مقابل کشورهای همسایه هشدار می‌دهد که با این دست فرمان، تنها یک دهه باقی است تا زمانی‌که موقعیت ایران در بین کشورهای دارای ذخایر گاز از دست برود. او همچنین یادآور می‌شود که همین اکنون نیز ایران بازار انرژی منطقه را تا اندازه‌ای از دست داده و خطاهای تصمیم‌گیران در حوزه دیپلماسی انرژی موجب شده تا بازارهای کنونی نیز در شرف از دست دادن باشد.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع